Znajomość tożsamości nabywcy a możliwość zastosowania stawki 0% przy WDT

Wyrok Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej z 29 lutego 2024 r. w sprawie C-676/22

Czego dotyczyła sprawa?

Wniosek o wydanie orzeczenia w trybie prejudycjalnym został złożony w ramach sporu pomiędzy B2 Energy s.r.o (dalej: „Spółka”) a Odvolací finanční ředitelství (dalej: „organ podatkowy”). Dotyczył on sytuacji, w której organy podatkowe odmówiły zastosowania zwolnienia z podatku od wartości dodanej (VAT) wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów dokonanych przez B2 Energy z terytorium Czech na terytorium Polski w 2015 roku.

We wniosku wskazano, że B2 Energy w 2015 roku dokonało szeregu dostaw oleju rzepakowego z Czech do Polski, kwalifikując je jako wewnątrzwspólnotowe dostawy towarów z zastosowaniem 0% stawki VAT. W wyniku kontroli podatkowej czeski organ podatkowy uznał, iż Spółka nie wykazała na podstawie złożonych dokumentów, że spełnia przesłanki do zastosowania zwolnienia.

Organ podatkowy powołał się na okoliczność, że Spółka nie wykazała, że nabywcami oleju rzepakowego były podmioty wskazane jako odbiorcy w dokumentach podatkowych, ani nawet że towary te zostały dostarczone podmiotom zarejestrowanym na potrzeby podatku VAT w Polsce. W konsekwencji organ podatkowy uznał, że Spółka nie spełniła przesłanek do skorzystania ze zwolnienia.

Powyższe stanowisko organu podatkowego zostało potwierdzone w wyroku z 18 sierpnia 2021 r. wydanym przez Městský soud v Praze (Sąd Miejski w Pradze), który oddalił środek odwoławczy wniesiony przez Spółkę. Sąd argumentował, że przedstawione przez Spółkę dokumenty nie wskazują ani osoby, która odbierała towary w imieniu odbiorcy, ani odbiorcy, któremu towary zostały dostarczone. Z tego względu zidentyfikowanie osoby uprawnionej do wykonywania prawa do rozporządzania tymi towarami jak właściciel nie jest możliwe.

Od powyższego wyroku Spółka wniosła skargę kasacyjną do Nejvyšší správní soud  (Sąd odsyłający).

Najwyższy Sąd Administracyjny w konsekwencji zawiesił postępowanie i zwrócił się do TSUE z pytaniem prejudycjalnym, czy możliwe jest, aby zwolnienie dostaw wewnątrzwspólnotowych zostało zakwestionowane, gdy:

• dostawca nie wykazał, że towary zostały dostarczone odbiorcy mającemu status podatnika w innym państwie członkowskim;
• dostępne są dane oraz informacje niezbędne do zweryfikowania, czy rzeczywisty odbiorca towarów w innym państwie członkowskim był podatnikiem VAT.

Stanowisko TSUE

Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej, przypomniał, że istnieją tylko dwie sytuacje, w których nieprzestrzeganie wymogu formalnego może skutkować utratą prawa do zwolnienia z VAT – gdy podatnik umyślnie brał udział w oszustwie podatkowym oraz gdy podatnik dopuścił się naruszenia wymogu formalnego, uniemożliwiającego w konsekwencji przedstawienie przekonującego dowodu spełnienia przesłanek materialnych.

Natomiast zdaniem TSUE nie należy odmawiać zastosowania zwolnienia w sytuacji, gdy dostawa danych towarów została dokonana na rzecz odbiorcy innego niż wskazany w dokumentach podatkowych.

W ocenie TSUE nie można nakładać dodatkowych wymogów na podatnika dokonującego dostawy towarów w postaci przedstawienia środków dowodowych potwierdzających że odbiorca towarów posiada status podatnika, skoro z okoliczności faktycznych tak wynika.

Należy natomiast podkreślić, iż według TSUE prawo do zastosowania stawki 0% powinno zostać zakwestionowane przy WDT w sytuacji, gdy dostawca towarów nie wykazał, że towary zostały dostarczone odbiorcy mającemu status podatnika w tym ostatnim państwie członkowskim, a w świetle okoliczności faktycznych i dowodów przedstawionych przez dostawcę brak danych niezbędnych do zweryfikowania, czy ów odbiorca taki status posiadał.

Znaczenie w VAT

Kwestia możliwości zastosowania zwolnienia przy WDT jest przedmiotem licznych wątpliwości oraz sporów między podatnikami a organami interpretacyjnymi.

Należy podkreślić, że omawiany wyrok TSUE dotyczy stanu prawnego sprzed implementacji pakietu Quick Fixes (który wszedł w życie 1 stycznia 2020 r.)

Od tego czasu możliwość zastosowania zwolnienia z tytułu WDT jest uwarunkowane m.in. tym, aby podatnik (lub osoba prawna niebędąca podatnikiem,) na którego rzecz dokonywana jest dostawa, był zidentyfikowany na potrzeby podatku VAT w państwie członkowskim innym niż państwo rozpoczęcia wysyłki lub transportu towarów oraz aby wskazał dostawcy swój numer identyfikacyjny VAT.

W obowiązującym stanie prawnym niezbędna jest identyfikacja odbiorcy towarów. Zwłaszcza, że dostawca jest zobowiązany do złożenia we właściwym terminie prawidłowej informacji podsumowującej, której elementem obligatoryjnym jest wskazanie właściwego i ważnego numeru identyfikacyjnego nabywcy towarów i usług dla transakcji wewnątrzwspólnotowych nadany przez państwo członkowskie.