Zmiany w CIT 2019: Zmiany w opodatkowaniu dochodów zagranicznych spółek kontrolowanych

Od początku 2019 r. zmienią się (łącznie już po raz trzeci) przepisy dotyczące opodatkowania  dochodów zagranicznych spółek kontrolowanych to jest w uproszczeniu podmiotów zagranicznych od dochodów których to polski podatnik płaci podatek dochodowy w Polsce. Kategoria „zagraniczna spółka kontrolowana” zostanie zastąpiona pojęciem „zagraniczna jednostka kontrolowana”. Wynika to z faktu, że ustawodawca, po szeregu wątpliwości interpretacyjnych postanowił wprost objąć przepisami o opodatkowaniu dochodów CFC fundacje, trusty i inne podmioty o charakterze powierniczym oraz podatkowe grupy kapitałowe (lub indywidualnie spółki będące członkami takich grup). Wszystko to jest uzupełnione o „wydzielone organizacyjnie lub prawnie części zagranicznych spółek lub innych podmiotów posiadających/nieposiadających osobowości prawnej”. Rozszerzone zostają również rodzaje powiązań kwalifikowanych, jakie mogą skutkować uznaniem istnienia powiązania między polskim rezydentem podatkowym, a zagranicznym podmiotem. Poza udziałem w kapitale, prawach głosów w organach kontrolnych, stanowiących lub zarządzających czy udziałem w zysku, bierze się także ekspektatywę tych praw lub gdy w przyszłości polski rezydent będzie uprawniony do nabycia takich praw. Kluczową kategorią, pozwalającą na szerokie badanie potencjalnych powiazań z zagraniczną jednostką, jest pojęcie „faktycznego sprawowania kontroli”. Innymi słowy, podatnik może nie mieć prawa do udziału w zysku, praw głosów, udziału w kapitale, ani nawet ekspektatywy takich praw czy uprawnienia do nabycia ich w przyszłości, ale jeżeli będzie sprawował kontrolę faktyczną – powstanie kwalifikowane powiązanie z podmiotem zagranicznym. Sprawowanie faktycznej kontroli to w szczególności:

• możliwość wywierania dominującego wpływu na funkcjonowanie,
• wpływ na podejmowanie decyzji na najwyższym szczeblu,
• możliwość kierowania lub wpływania na codzienne działanie jednostki.

Kontrola taka wynika (w szczególności) z powiązań umownych, decyzji sądu lub innego dokumentu regulującego założenie lub funkcjonowanie tej jednostki, udzielonych pełnomocnictw lub powiązań faktycznych. Rozszerzone zostaje pojęcie prawa do udziału w zysku, które obejmować będzie także:

• prawo do uzyskania środków w związku likwidacją,
• prawo do otrzymania świadczenia pieniężnego lub niepieniężnego, w tym jego ekspektatywy,
• ekspektatywę uzyskania zysków zagranicznej jednostki wypracowanych lub uzyskanych w przyszłości.

W przypadku gdy podatnik jest założycielem (fundatorem) fundacji, trustu lub innego podmiotu o charakterze powierniczym, przysługujące mu prawo do uczestnictwa w zysku określa się poprzez odniesienie do proporcji, w jakiej pozostaje wartość rynkowa przekazanego przez niego majątku na dzień jego przekazania do całego majątku trustu, fundacji lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym. Jak widać, ustawodawca zamierza objąć przepisami o opodatkowaniu dochodów zagranicznych jednostek kontrolowanych także zdarzenia przyszłe i niepewne, posługując się pojęciami nieostrymi, dającymi szerokie pole do interpretacji co może oznaczać brak praktycznej możliwości ustalania podstawy opodatkowania dla podatnika a dowolność w jej ustaleniu przez organy. Z innych zmian merytorycznych, jakkolwiek o mniejszym znaczeniu warto wspomnieć o usunięciu kryterium czasowego (wymóg posiadania udziału w takim podmiocie przez co najmniej 30 dni) w stosunku do podmiotów z terytoriów traktatowych. Zostaje zachowany próg zaangażowania, pośrednio lub bezpośrednio, samodzielnie lub z podmiotami powiązanymi, na poziomie ponad 50%.