Zielone benefity w nowoczesnych miejscach pracy

Obecnie obserwujemy rosnące zainteresowanie innowacyjnymi rozwiązaniami dotyczącymi ochrony środowiska zarówno ze strony pracowników, jak i pracodawców. Zatrudniający stoją przed wyzwaniem dostosowania się do nowych potrzeb pracowników oraz konkurencyjnego otoczenia. Mimo wysiłków niektórych pracodawców w kierunku promowania zielonej transformacji nowoczesnych miejsc pracy, polski ustawodawca nie motywuje pozostałych do podejmowania działań na rzecz ochrony środowiska. W polskim systemie podatkowym brak jest bowiem zachęt – ulg podatkowych, zwolnień, które rozpowszechniałyby oferowanie  zielonych benefitów pracownikom przez ich pracodawców.

Definicja przychodu na gruncie ustawy PIT

Głównym powodem tego zjawiska jest fakt, że polska ustawa o PIT zawiera bardzo szeroką definicję przychodu. Za przychody ze stosunku pracy uważa się bowiem m.in. wszelkiego rodzaju wypłaty pieniężne oraz wartość pieniężną świadczeń w naturze bądź ich ekwiwalenty, bez względu na źródło finansowania tych wypłat i świadczeń, jak również wartość innych nieodpłatnych świadczeń lub świadczeń częściowo odpłatnych[1]. Tam, gdzie pojawiają się więc nieodpłatne lub częściowo odpłatne benefity pracownicze, co do zasady musimy liczyć się z podatkami pracowniczymi.

Elektryfikacja floty samochodów służbowych

Jednym z najpowszechniejszych działań podejmowanych przez polskich pracodawców w sferze zielonej transformacji jest elektryfikacja floty samochodów służbowych. Gdy pracownik wykorzystuje służbowy samochód elektryczny/hybrydowy lub napędzany wodorem w celach prywatnych to wysokość dodatkowego zryczałtowanego przychodu pracownika wynosi 250 zł miesięcznie[2].

Kwestią, która wzbudza wątpliwości pracowników i pracodawców jest to czy doliczenie zryczałtowanej kwoty do przychodu pracownika zamyka temat opodatkowania tego benefitu. Co z kosztami eksploatacji, a dokładniej kosztami energii elektrycznej wykorzystywanej do ładowania takiego samochodu? W tym zakresie już teraz można zaobserwować pozytywną zmianę podejścia reprezentowanego przez polskie organy podatkowe.

Jeszcze do niedawna polski fiskus uznawał, że jeżeli pracodawca pokrywa pracownikowi zryczałtowane koszty ładowania pojazdu elektrycznego, to taka rekompensata stanowi dodatkowy przychód dla pracownika. Takie podejście stawiało użytkowników służbowych samochodów elektrycznych w gorszej sytuacji niż użytkujących auta o napędzie spalinowym, u których fiskus już nie żąda opodatkowania kosztów paliwa pokrytych czy też zwróconych przez pracodawcę w odniesieniu do aut służbowych.

Aktualnie orzecznictwo reprezentuje korzystniejsze stanowisko również dla pracowników korzystających z samochodów elektrycznych. Gdy pracownik ładuje służbowy samochód z napędem elektrycznym w miejscu zamieszkania lub na stacji benzynowej to zwrot przez pracodawcę wydatku z tego tytułu nie będzie stanowił dodatkowego przychodu pracownika. Organy jednak zastrzegają, że jeśli pracodawca będzie wypłacał ryczałtową kwotę na poczet wydatków na ładowanie tego samochodu, to powinna ona zostać rozliczona i ewentualna nadwyżka ponad poniesiony przez pracownika wydatek na ładowanie powinna albo zostać zwrócona pracodawcy, albo zostać zaliczona do przychodu pracownika ze stosunku pracy. To zaś oznacza, że firma i pracownik niestety nie uciekną od konieczności skrupulatnej wyceny kosztu energii zużytej do ładowania służbowego auta[3].

Zachęcanie do korzystania z komunikacji miejskiej

Nadal niejasne jest  opodatkowanie benefitu pracowniczego w postaci finansowania przez pracodawcę biletów komunikacji miejskiej. Fiskus prezentuje bowiem odmienne stanowiska w zbliżonych stanach faktycznych.

Jedna z rozstrzyganych przez Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej spraw dotyczyła finansowania przez pracodawcę w całości lub części kosztu biletów miesięcznych dla pracowników, którzy korzystali z biletów wyłącznie w celach prywatnych tj. w celu dojazdów pracownika do i z siedziby pracodawcy. Organ podatkowy uznał, że zapewnienie tego benefitu przez pracodawcę prowadzi do powstania po stronie pracowników przychodu podlegającego PIT[4].

Kolejna sprawa dotyczyła finansowania przez pracodawcę biletu komunikacji miejskiej przeznaczonego do wykonywania przez pracowników obowiązków służbowych, który jednocześnie mógł być wykorzystywany do celów prywatnych. Organ podatkowy uznał, że benefit ten nie stanowi dla pracowników przychodu ze stosunku pracy, ponieważ niemożliwe jest ustalenie w jakim wymiarze poszczególni pracownicy wykorzystują bilet do celów prywatnych[5].

Natomiast rozstrzygając sprawę pracodawcy, który mimo braku ciążącego na nim obowiązku nałożonego przepisami powszechnie obowiązującego prawa pracy, zapewnił pracownikowi bilet na przejazdy do miejsca ich stałego zamieszkania i z powrotem w celu odwiedzenia rodziny, DKIS uznał, że wartość tego świadczenia stanowi dla pracownika przychód[6].

Biorąc pod uwagę omówione wyżej stanowiska organów podatkowych można zauważyć, że kluczowe dla określenia czy pracownik osiągnie przychód są okoliczności, w jakich pracodawca decyduje się na sfinansowanie kosztów biletów oraz argumentacja pracodawcy określająca cel finansowania takiego świadczenia.

Dofinansowania do zakupu jednośladów

Ciekawym tematem jest kwestia opodatkowania benefitów otrzymanych od pracodawców na gruncie podatku od spadków i darowizn.  

Na początku tego roku do Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej z wnioskiem o wydanie indywidualnej interpretacji przepisów zgłosiła się spółka, która chciała spopularyzować wśród swoich pracowników dojazd do i z miejsca pracy z użyciem zeroemisyjnych środków transportu. Do pracodawcy  docierały informacje, że zainteresowanie tą formą dojazdu do pracy jest wysokie, jednakże nie wszyscy z grona pracowników posiadają rowery lub hulajnogi. W odpowiedzi na to zapotrzebowanie pracodawca  chciał przekazać pracownikom środki na zakup rowerów, rowerów elektrycznych oraz hulajnóg i hulajnóg elektrycznych. W opisie zdarzenia przyszłego pracodawca  wskazał, że planowane przelewy określonych kwot na rachunki bankowe pracowników będą darowiznami na ich rzecz i nie będą stanowić dla pracowników dodatkowej formy gratyfikacji/wynagrodzenia.

Bazując na informacjach przekazanych przez Spółkę organ podatkowy wskazał, że wartość świadczeń pieniężnych, które Spółka planuje przekazywać pracownikom będzie podlegała opodatkowaniu podatkiem od spadków i darowizn[7]. Aktualnie kwota wolna od podatku od spadków i darowizn dla osób niespokrewnionych wynosi 5 733 zł[8]. Do limitu należy doliczyć darowizny otrzymane od tej samej osoby w okresie 5 lat poprzedzających rok, w którym nastąpiło ostatnie nabycie. Niestety jest duże niebezpieczeństwo, że takie darowizny, nie będą stanowiły dla pracodawcy kosztów uzyskania przychodów.

Podsumowanie

Jak potwierdzają wyżej przytoczone interpretacje podatkowe, benefity pracownicze, nawet jeżeli są ekologiczne, mogą stanowić przysporzenie będące przychodem pracownika lub darowizną otrzymaną od pracodawcy. Wszystko zależy od okoliczności. Jednakże, bez wątpienia stwierdzić należy, że polski ustawodawca powinien wspomóc pracodawców we wprowadzeniu strategii społecznej odpowiedzialności biznesu i upowszechnieniu zielonych benefitów w nowoczesnych miejscach pracy. Pozostaje mieć nadzieję, że popularyzacja zielonych miejsc pracy znajdzie odzwierciedlenie w polskim systemie podatkowym, poprzez wprowadzenie nowych ulg podatkowych lub zwolnień lub chociaż potwierdzą prawo do uznawania wszystkich z nich za koszty podatkowe, które zachęcą pracodawców do prowadzenia działalności biznesowej również w obszarze pracowniczym, w kierunku zielonej transformacji.

***

[1] art. 12 ust. 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

[2] art. 12 ust. 2a pkt 1 ustawy o podatku dochodowym od osób fizycznych

[3] Interpretacja indywidualna z 5 października 2023 r. sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.605.2023.1.MS; Interpretacja indywidualna z 30 marca 2023 r. sygn. 0115-KDIT2.4011.86.2023.1.KC

[4] Interpretacja indywidualna z 30 czerwca 2020 r. sygn. 0114-KDIP3-2.4011.120.2020.4.JK3

[5] Interpretacja indywidualna z 14 czerwca 2019 r. sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.251.2019.1.PR

[6] Interpretacja indywidualna z 1 września 2022 r. sygn. 0114-KDIP3-1.4011.743.2022.1.MS2

[7] Interpretacja indywidualna z 10 lutego 2023 r. sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.873.2022.3.NM

[8] art. 9 ustawy o podatku od spadków i darowizn