Zerowy VAT na żywność może powrócić. Pozwala na to dyrektywa
Polski rząd może obecnie na stałe wprowadzić np. zerową stawkę VAT na żywność, prasę czy książki, bowiem pozwalają na to przepisy UE.
Przypomnijmy, że zmieniona dyrektywa VAT daje państwom członkowskim zupełnie nowe możliwości. Dotychczas każde państwo członkowskie mogło stosować dwie stawki obniżone, nie niższe niż 5 proc., wyłącznie do towarów i usług wymienionych w jednym z załączników.
Jednakże dyrektywa została znowelizowana – uznano, że jest pewna grupa towarów i usług, która zaspokaja podstawowe potrzeby konsumentów. Ta grupa może być opodatkowana stawką niższą niż 5 proc., nawet stawką 0 proc.
W nowelizacji dyrektywy VAT (przyjętej w kwietniu 2022 r.), za towary i usługi zaspokajające podstawowe potrzeby uznaje się takie, które są związane z „dostawą środków spożywczych, wody, produktów leczniczych, produktów farmaceutycznych, produktów zdrowotnych i higienicznych, z transportem osób i określonymi przedmiotami kultury (książki, gazety i czasopisma) lub spośród innych dostaw towarów i świadczenia usług ujętych w załączniku III”.
Natomiast państwo członkowskie może wybrać tylko siedem grup spośród wskazanych przez prawodawcę unijnego, ujętych w załączniku III, obejmującym ponad 30 kategorii towarów i usług, i zastosować stawkę 0 proc. lub stawkę niższą niż 5 proc.
Przy czym – jak czytamy w preambule noweli Dyrektywy VAT – UE wskazuje, że jedną z owych kategorii powinny być „panele słoneczne zgodnie ze zobowiązaniami środowiskowymi Unii w zakresie dekarbonizacji i z Europejskim Zielonym Ładem”. Jednak w pozostałych przypadkach państwa mają swobodę w wyborze kategorii, do których mogą zastosować niższą stawkę – oczywiście jedynie w ramach grup wskazanych w Dyrektywie.
W tym kontekście Tomasz Michalik, partner, doradca podatkowy, szef zespołu VAT w MDDP, podkreśla:
„To oznacza, że już poprzedni rząd mógł na przykład zastosować zerową stawkę VAT na żywność w sposób stały, a nie tymczasowo, jak to zrobił przy tarczach antyinflacyjnych. Także obecnie rząd w każdej chwili może wprowadzić zerową stawkę VAT np. na żywność”.
Zdaniem naszego eksperta stosowanie obniżonych stawek nie jest jednak dobrym rozwiązaniem. Czasem bowiem nadużywa się VAT dla realizacji aktualnie pożądanych celów, podczas gdy system VAT nie powinien być wykorzystywany do działań realizujących krótkoterminowe cele.