Koniec 2020 roku wielu osobom upłynął pod znakiem wypełniania obowiązków z zakresu cen transferowych za 2019 rok. To był również czas, kiedy światło dzienne ujrzały długo wyczekiwane wytyczne OECD dotyczące wpływu pandemii COVID -19 na ceny transferowych (dalej: Wytyczne COVID-19), o czym informowaliśmy Państwa we wcześniejszym
wpisie.
Wytyczne zawierają praktyczne wyjaśnienia dotyczące stosowania zasady ceny rynkowej w czterech priorytetowych kwestiach, uznanych z perspektywy cen transferowych za najbardziej istotne wyzwania związane z skutkami pandemii, tj.:
- przygotowywanie analiz porównawczych,
- straty i podział kosztów specyficznych dla COVID-19,
- rządowe programy pomocy oraz ich wpływ na rozliczenia wewnątrzgrupowe, oraz
- uprzednie porozumienia cenowe APA.
W najbliższych wpisach chcielibyśmy przybliżyć Państwu tematykę poszczególnych obszarów Wytycznych COVID-19. W pierwszym wpisie z tej serii skupimy się na temacie „covidowych” analiz porównawczych.
Jednym z obszarów, który wielu podatnikom jak i doradcom spędza sen z powiek, jest temat przygotowania analiz porównawczych dla transakcji realizowanych w 2020 roku. Bezprecedensowa zmiana otoczenia gospodarczego, po wybuchu pandemii COVID-19, stwarza bowiem wyjątkowe wyzwania dla przeprowadzenia analizy porównawczej i uzasadnienia rynkowego charakteru transakcji wewnątrzgrupowych realizowanych w tym niezwykłym czasie.
Jak bowiem przygotować analizę porównawczą określającą rynkowe wskaźniki zyskowności podmiotów niepowiązanych uznanych za porównywalne, skoro analizy takie bazują bardzo często na danych pochodzących ze sprawozdań finansowych podmiotów niezależnych, a dane te będą dostępne najprawdopodobniej dopiero w II połowie 2021 roku? I jak uzasadnić rynkowy charakter rozliczeń bazując na danych obrazujących sytuację sprzed pandemii?
Jeśli będą Państwo szukać gotowych odpowiedzi i rozwiązań, dotyczących wskazanych powyżej kwestii, w Wytycznych COVID-19, to niestety mocno się Państwo rozczarują. Ale sytuacja związana z pandemią i jej wpływem na gospodarkę i poszczególne branże jest na tyle bezprecedensowa, że takich gotowych i uniwersalnych rozwiązań po prostu nie ma.
W Wytycznych COVID-19 znajdziemy za to obszary i wskazówki, które mogą stanowić drogowskaz przeprowadzania analiz porównawczych w 2021 roku, takie jak np. sięgnięcie do aktualnych i dostępnych na ten moment informacji zewnętrznych jak i wewnętrznych, które mogą wspomóc przeprowadzanie analizy porównawczej tj. np.: (i) informacji makroekonomicznych, takich jak dane dotyczące PKB dla poszczególnych krajów lub wskaźników branżowych z banków centralnych, agencji rządowych, stowarzyszeń branżowych, w stopniu przydatnym dla zrozumienia kontekstu kontrolowanej transakcji; (ii) okresowych sprawozdań finansowych podmiotów publikujących takie informacje (raporty kwartalne, półroczne); (iii) informacji o danych budżetowych / prognozowanych dotyczących sprzedaży, kosztów i rentowności i porównaniu ich z rzeczywistymi wynikami.
Ogólnie Wytyczne wskazują, że
porównanie budżetowanych lub prognozowanych wyników finansowych, jakie podatnicy osiągnęliby w ramach kontrolowanej transakcji, gdyby nie wpływ COVID-19, z tymi faktycznie osiągniętymi wynikami, mogą dostarczyć przydatnych informacji, w szczególności przy ocenie skutków finansowych COVID-19 (np. zmniejszonej wielkości sprzedaży lub zwiększonych kosztów operacyjnych). Takie porównanie może być przeprowadzone jako część bardziej ogólnej analizy wykorzystywanej do oceny kontekstu i czynników, które mogą mieć wpływ na rynkowy charakter cen w transakcji kontrolowanej.
To, na co Wytyczne COVID-19 zwracają uwagę to również to, że
w niektórych przypadkach analizę porównywalności można przeprowadzić przy użyciu aktualnych danych dotyczących niekontrolowanych transakcji. Dotyczy to w szczególności transakcji finansowych, w przypadku których dane porównawcze są dostępne w bazach danych dużo szybciej niż w przypadku danych ze sprawozdań finansowych. Niemniej jednak bazując na tym fragmencie Wytycznych COVID-19 w naszej ocenie można również założyć, że w niektórych przypadkach,
podatnicy powinni łaskawszym okiem spojrzeć na wewnętrze dane porównawcze, które do tej pory były odrzucane ze względu na niepełną porównywalność. Są to bowiem dane, które czasem mimo swoich wad w porównywalności (jak np. różnice w wolumenie, itp.) są danymi aktualnymi i obrazującymi rzeczywistość czasu pandemii, dlatego może warto rozważyć wykorzystanie ich przynajmniej jako elementu wspierającego uzasadnienie rynkowego charakter transakcji kontrolowanej realizowanej w 2020 roku.
Jednym z pomysłów, które funkcjonowały przed publikacją Wytycznych COVID-19, jako pomysł na przeprowadzenie analiz porównawczych, było porównanie obecnej sytuacji pandemii do sytuacji kryzysu z lat 2008/2009 i wykorzystanie danych z okresu tego kryzysu na potrzeby „covidowych” analiz porównawczych.
Wytyczne COVID-19 wskazują, że analiza porównywalności oparta wyłącznie na informacjach finansowych z globalnego kryzysu finansowego 2008/2009 może budzić poważne obawy (pomimo oczywistych powierzchownych podobieństw między tym kryzysem a obecną pandemią). Podkreślono, że we wszystkich przypadkach analizę porównywalności należy przeprowadzić w odniesieniu do szczegółowego określenia kontrolowanej transakcji, w tym jej rzeczywistej sytuacji gospodarczej. Niemniej jednak Wytyczne COVID-19 wskazują również, że dane dotyczące zaobserwowanego w poprzednich recesjach wpływu takich zdarzeń na rentowność czy zachowania podmiotów trzecich, mogą stanowić wartościową informację i argument wspierający.
Ciekawym wątkiem, które Wytyczne COVID-19 wskazują jako jeden z praktycznych sposobów na zniwelowanie niepewności spowodowanej pandemią COVID-19,
jest zezwolenie i zapewnienie większej elastyczności na dokonywanie korekt kompensacyjnych (tam, gdzie jest to przewidziane przez prawo krajowe). Takie podejście pozwoliłoby na dostosowanie i skorygowanie rozliczeń dotyczących 2020 roku w późniejszym okresie (prawdopodobnie w roku obrotowym 2021), gdy dostępne staną się dokładniejsze informacje umożliwiające ustalenie ceny transferowej na warunkach rynkowych. Takie mechanizmy korekty cen (pod warunkiem, że są zgodne z zasadą ceny rynkowej w określonych warunkach i okolicznościach) rozwiązałyby kwestię braku aktualnych informacji o porównywalnych danych lub innych bezpośrednich dowodów zachowania rynkowego przez podmioty powiązane w odpowiedzi na pandemię. Wytyczne COVID-19 wskazują, że zastosowanie mechanizmu korekt dałoby elastyczność podatnikom i administracjom podatkowym, zapewniając jednocześnie ostateczną zgodność z zasadą ceny rynkowej.
Wątek zapewnienia elastyczności stosowania korekt jest w naszej ocenie istotny, mając na względzie dość rygorystyczne przepisy dotyczące warunków, jakie polscy podatnicy muszą spełnić chcąc dokonać korekt cen transferowych (warunki wskazane w art. 11e Ustawy o CIT). Miejmy nadzieję, że w ślad za rekomendacjami OECD, wskazane powyżej warunki zostaną złagodzone, a polskie organy podatkowe podejdą do tematu korekt w sposób bardziej elastyczny.
