Wyrejestrowanie z VAT nie zawsze pozbawia prawa do odliczenia – TSUE na korzyść podatników

Polskie organy skarbowe wykreślą podmiot z rejestru podatników VAT np. gdy pomimo ciążącego na podatniku obowiązku, nie składa on deklaracji, lub też składa deklaracje nie wykazując w nich ani zakupów, ani sprzedaży. Aktualizacja rejestrów VAT na podobnych zasadach dokonywana jest także przez organy podatkowe niektórych innych państw Unii Europejskiej.

Podatnicy czasowo wykreśleni z rejestru podatników VAT zastanawiają się, czy konsekwencją takiego wykreślenia może być pozbawienie wykreślonego podatnika prawa do odliczenia podatku naliczonego. Przepisy polskiej ustawy nie wskazują wprost, czy za okres gdy podatnik nie figurował w rejestrze, przysługuje mu prawo do obniżenia kwoty podatku należnego o kwotę podatku naliczonego z tytułu nabywanych w tym czasie towarów i usług związanych z faktycznie prowadzoną działalnością gospodarczą (następnie opodatkowaną).  Przepisy w tym zakresie wyklarował Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej w wyroku w sprawie C‑69/17 Siemens Gamesa Renewable Energy România SRL z 12 września 2018 r.

Sprawa rozpatrzona przez TSUE dotyczyła spółki prawa rumuńskiego (Spółka), zajmującej się montażem, instalacją i utrzymaniem farm wiatrowych, która:

• w związku z niewypełnianiem obowiązku składania deklaracji VAT została uznana za podatnika nieaktywnego od października 2010 r. do maja 2011 r.;
• w maju 2011 r. jej rejestracja VAT została przywrócona;
• w celu prowadzenia działalności gospodarczej nabywała towary i usługi, a także korzystała z prawa do odliczenia VAT za cały okres prowadzenia działalności gospodarczej (również za okres, kiedy została wykreślona z rejestru VAT w Rumunii).

W konsekwencji przeprowadzonej w spółce kontroli podatkowej, organ podatkowy stwierdził, że Gamesa nie ma prawa do odliczenia VAT z tytułu zakupów dokonywanych w czasie, gdy była uznawana za podatnika nieaktywnego.

TSUE nie zgodził się z rumuńskimi organami podatkowymi. Trybunał stwierdził, że Dyrektywa 2006/112 (Dyrektywa VAT) nie daje podstaw do pozbawienia podatnika prawa do odliczenia w sytuacji, gdy podatnik ten:

• w trakcie okresu, w jakim jego numer identyfikacyjny VAT był unieważniony z powodu braku złożenia deklaracji podatkowych dokonywał nabycia towarów i usług związanych z jego działalnością opodatkowaną,
• spełnił wymogi materialne umożliwiające odliczenie VAT naliczonego,
• nie wykorzystuje prawa do odliczenia w sposób stanowiący oszustwo lub nadużycie,
• odlicza VAT po reaktywowaniu jego numeru identyfikacyjnego.

Trybunał wyjaśnił jednocześnie, że wymogi materialne są spełnione, gdy w celu skorzystania z prawa do odliczenia:

• dany podmiot jest podatnikiem w rozumieniu Dyrektywy VAT, oraz
• towary lub usługi, które są wskazywane jako podstawa prawa do odliczenia, są wykorzystywane przez podatnika na późniejszym etapie obrotu na potrzeby jego własnych opodatkowanych transakcji,
• towary lub usługi są dostarczone lub świadczone na wcześniejszym etapie obrotu przez innego podatnika.

Wyrok w sprawie Gamesa wpisuje się w utrwalaną linię orzeczniczą Trybunału, zgodnie z którą podstawowa zasada neutralności VAT wymaga, aby odliczenie naliczonego VAT było podatnikom przyznawane, jeżeli zostały spełnione wymogi materialne, nawet jeśli nie zostały spełnione niektóre wymogi formalne.

Jak potwierdza orzecznictwo TSUE, wymogi identyfikacyjne nie mogą stanowić jedynej podstawy dla podważania prawa do odliczenia VAT i w związku z tym organy podatkowe nie mogą pozbawić przedsiębiorcy wykreślonego z rejestru podatników VAT prawa do odliczenia podatku naliczonego z tego tylko powodu, że gdy dokonywał on nabycia towarów lub usług, nie figurował w rejestrze podatników VAT.

Wyrok TSUE w sprawie C‑69/17 Siemens Gamesa Renewable Energy România SRL z 12 września 2018 r.

_______________

Współautorem tekstu jest Rajmund Wiśniewski – Specjalizuje się w zagadnieniach dotyczących podatku VAT. Z doradztwem podatkowym związany od 2017 r. Uczestniczył w przeglądach podatkowych oraz projektach w zakresie odzyskiwania nadpłaconego VAT realizowanych dla klientów krajowych i zagranicznych. Przed dołączeniem do MDDP, doświadczenie zdobywał w międzynarodowej kancelarii w dziale podatkowym, gdzie zajmował się podatkiem VAT i CIT.