Wykładnia przepisów o stawce 0% VAT nie może być rozszerzająca, ani też zbyt zawężająca

Dobrym przykładem tego, że organy podatkowe niejednokrotnie w niesłuszny sposób zawężają zakres zastosowania obniżonych stawek VAT, czy też zwolnień podatkowych, jest spór o rozumienie pojęcia usługi związane z ochroną środowiska morskiego. Jednakże nie można ograniczać przepisu o zastosowaniu zwolnienia lub obniżonej stawki VAT do usług „bezpośrednio związanych”, jeśli taki warunek nie wynika wprost z przepisów, co podkreślił NSA w wyroku z 27 września 2018 r., sygn. I FSK 1813/16.

Choć opisywana sprawa dotyczyła zastosowania 0% stawki VAT do usług związanych z ochroną środowiska morskiego, a więc jakby się wydawało bardzo specyficznej grupy podatników, wyrok NSA ma również wydźwięk uniwersalny. Potwierdza bowiem z jednej strony nie tylko powszechnie przyjętą zasadę o zakazie rozszerzającej interpretacji wyjątków, na którą przy każdej możliwej okazji powołują się organy podatkowe, ale wskazuje również na drugą stronę medalu – zakaz ich interpretacji zawężającej. Przepisy dotyczące obniżonej stawki, w tym wypadku 0% VAT w transakcjach krajowych, powinny być więc interpretowane zgodnie z ich literalnym (dosłownym brzmieniem). Jeśli przepis odnoszący się do danej grupy usług nie wskazuje, że obejmuje jedynie te, które są bezpośrednio związane z daną działalnością, to bezzasadne jest przyjmowanie takiego warunku, przez co każdy związek czynności podatnika z usługami i celami wskazanymi w przepisie jest wystarczający do zastosowania 0% stawki VAT.

Zgodzić się więc należy z NSA, że świadczone przez instytut naukowy usługi w zakresie opracowywania dokumentacji, prowadzenia badań, przygotowania map, programów komputerowych i stron internetowych niezbędnych do planowania i realizacji przedsięwzięć w środowisku morskim oraz dokumentów wynikających ze zobowiązań Polski wobec UE w zakresie ochrony środowiska morskiego wykazują wystarczający związek z ochroną tego środowiska. Należy jednak zwrócić uwagę na to, że wnioski płynące z omawianego wyroku dotyczące ustalania zakresu usług objętych stawką 0% VAT można stosować do wszystkich usług opodatkowanych 0% wskazanych w art. 83 ust. 1 ustawy o VAT, nie tylko do usług związanych z ochroną środowiska morskiego. Ponadto można powoływać się na ten wyrok w przypadku sporów dotyczących innych obniżonych stawek, a nawet zwolnienia z VAT.