Wspólne przedsięwzięcie – rozliczenia uczestników a VAT - kolejna odsłona

Wspólne przedsięwzięcia, często realizowane z wykorzystaniem funduszy unijnych, nadal przysparzają ich uczestników o podatkowy ból głowy, czego wyrazem jest wyrok NSA z 8 lutego 2018 r.

Dwie uczelnie realizujące projekt wnioskowały o interpretację, ale o obronę swojego stanowiska musiały walczyć aż do etapu II instancji przez sądem administracyjnym, mimo iż wydaje się, że linia interpretacyjna tychże w zakresie zagadnienia rozliczeń między konsorcjantami czy uczestnikami wspólnych przedsięwzięć jest jednolita.

Celem dwóch podmiotów (uczelni) lidera i partnera wspólnego przedsięwzięcia było wybudowanie kompleksu budynków dydaktycznych wraz z parkingami, na działkach należących do obu uczelni. Lider projektu, podmiot uzyskujący dofinansowanie na ten projekt z UE, dysponuje również kapitałem własnym, partner również przekazuje środki własne na realizację projektu.

MF uznał że takie przekazanie środków (wkładu własnego) jest zapłatą za usługi świadczone przez Lidera, polegające na wybudowaniu części kompleksu, który po zakończeniu prac będzie własnością partnera, ponieważ to lider jest podmiotem realizującym (zlecającym) wszelkie prace w ramach projektu. Jednym słowem MF uznał, że partner płaci liderowi za usługi budowlane i w konsekwencji, od wynagrodzenia powinien zostać obliczony podatek VAT.

Ani WSA ani NSA nie zgodziły się z tezami interpretatora.

Sądy – co istotne – podkreśliły że dychotomiczny podział w ustawie o VAT na dostawy towarów i usługi nie może być interpretowany w ten sposób, że każde przesunięcie finansowe czy rozliczenie między dwoma podmiotami może zostać uznane za świadczenie usług  – jeżeli nie stanowi dostawy towarów. W przypadku wspólnych przedsięwzięć czy konsorcjów lider działa w imieniu stron umowy. Obciążenie partnera częścią kosztów nie jest „odsprzedażą usług budowlanych” i nie podlega VAT. Rozliczenia pieniężne między uczestnikami wspólnego przedsięwzięcia, jeśli nie towarzyszy im świadczenie usługi, nie mogą być same przez się potraktowane jako czynności podlegające opodatkowaniu podatkiem od towarów i usług.

Umowy o realizację wspólnego przedsięwzięcia czy umowy konsorcjum muszą być badane z uwzględnieniem ich charakteru jako działania złożonego i wspólnego, tworzącego w aspekcie gospodarczym jedną całość, dlatego nie jest możliwe „wyłuskanie” podziału kosztów między partnerami i uznanie, że przekazanie „wkładu własnego” stanowi zapłatę za usługi odsprzedawane przez lidera.