Ważne zmiany w rozliczaniu dochodów z funduszy kapitałowych od 2024 roku

5 czerwca 2023 r. opublikowano ustawę o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw[1]. Jej głównym celem jest dalsze uproszczenie rozliczeń podatników VAT poprzez wprowadzenie tzw. pakietu SLIM VAT 3.

W trakcie sejmowych prac nad nowelizacją dołączono do niej szereg przepisów zmieniających inne ustawy podatkowe, w tym dotyczącą podatku dochodowego od osób fizycznych. Część z tych zmian może szczególnie zainteresować osoby inwestujące na rynku kapitałowym.

Możliwość kompensowania strat z inwestycji w fundusze kapitałowe z innymi dochodami kapitałowymi

Obecnie dochody z odpłatnego zbycia papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, w tym z realizacji praw wynikających z tych instrumentów, udziałów (akcji), udziałów w spółdzielni, a także z tytułu objęcia udziałów (akcji) albo wkładów w spółdzielni w zamian za wkład niepieniężny, traktowane są jako zyski kapitałowe[2], opodatkowane 19-proc. stawką PIT, podobnie jak dochody z tytułu udziału w funduszach kapitałowych.

Jednak jak dotąd przepisy ustawy o PIT przewidywały odrębne zasady ich rozliczania:

• podatek od sprzedaży papierów wartościowych lub pochodnych instrumentów finansowych, udziałów (akcji), udziałów w spółdzielni, a także z tytułu objęcia udziałów (akcji) albo wkładów w spółdzielni w zamian za wkład niepieniężny rozliczany jest na zasadach ogólnych[3],
• podatek od dochodu z tytułu udziału w funduszach kapitałowych – należało rozliczać ryczałtowo[4].

Po nowelizacji ustawy o PIT, dochody z umorzenia, odkupienia, wykupienia albo unicestwienia w inny sposób tytułów uczestnictwa w funduszach kapitałowych będą mieściły się w katalogu innych dochodów kapitałowych[5], a więc wraz z dochodami z papierów wartościowych i pochodnych instrumentów finansowych.

Od 1 stycznia 2024 r. możliwe będzie zatem dokonanie kompensaty strat z inwestycji w fundusze kapitałowe z innymi dochodami kapitałowymi, np. z odpłatnego zbycia papierów wartościowych, czy udziałów (akcji). Jeżeli jednak statut funduszu przewiduje wypłaty bez umarzania, odkupywania, wykupywania albo unicestwiania w inny sposób tytułów uczestnictwa w takim funduszu, nadal będą one opodatkowane 19-proc. zryczałtowanym podatkiem dochodowym[6].

Zmiana sposobu rozliczania dochodów z funduszy kapitałowych będzie skutkowała również tym, że dochody te będą brane pod uwagę do naliczenia daniny solidarnościowej, jeśli dochody podatnika, w tym z kapitałów pieniężnych, przekroczą 1 mln zł za dany rok podatkowy.

Określenie zasad opodatkowania dochodów z wykupu przez emitenta obligacji, od których są należne świadczenia okresowe

Nowelizacja art. 30a ust. 1 ustawy o PIT przewiduje także, że  19-proc. zryczałtowany podatek dochodowy będzie pobierany od dochodu z wykupu przez emitenta obligacji, od których są należne świadczenia okresowe.

Dochód ustalany będzie  zgodnie z art. 24 ust. 24 ustawy o PIT, a więc jako różnica między kwotą uzyskaną z wykupu obligacji wraz ze świadczeniami uzyskanymi za ostatni okres przed wykupem tych obligacji, a wydatkami poniesionymi na objęcie lub nabycie tych obligacji na rynku pierwotnym lub wtórnym przez podatnika albo spadkodawcę, przy czym nie będą stanowić wydatków na objęcie lub nabycie obligacji kwoty odsetek zapłaconych przez podatnika lub jego spadkodawcę przy ich objęciu lub nabyciu, w części w jakiej odsetki te nie podlegają opodatkowaniu lub są zwolnione z podatku.

Obowiązek pobierania zryczałtowanego podatku od odsetek lub dyskonta od obligacji przez biura maklerskie

Z interpretacji indywidualnych wydanych w ostatnim czasie przez Dyrektora KIS[7] wynika, że biura maklerskie nie muszą pobierać zryczałtowanego podatku od odsetek lub dyskonta od obligacji skarbowych oraz pozostałych obligacji wyemitowanych po 31 grudnia 2018 r., z terminem wykupu nie krótszym niż rok, dopuszczonych do obrotu na rynku regulowanym lub wprowadzonych do alternatywnego systemu obrotu.

W konsekwencji podatnicy otrzymują odsetki brutto, bez uprzedniego potrącenia od nich podatku, tak jak to było wcześniej. Obowiązek rozliczenia podatku spoczywa zatem na samych inwestorach i pojawi się przy okazji rocznego rozliczenia.

Omawiana nowelizacja zmienia treść przepisu art. 41 ust. 24 ustawy o PIT. Przepis ten odnosi się do możliwości wyłączenia obowiązku poboru podatku od odsetek lub dyskonta przez płatnika. Od 1 stycznia 2024 r. taki obowiązek wyłączony będzie jedynie w przypadku poboru podatku od odsetek lub dyskonta od obligacji, zwolnionych od podatku na podstawie art. 21 ust. 1 pkt 130c ustawy o PIT. Nadal pozostanie jednak problem samodzielnego rozliczenia przez inwestora podatku od odsetek lub dyskonta od obligacji za 2023 r.

*****

[1] Ustawa z dnia 26 maja 2023 r. o zmianie ustawy o podatku od towarów i usług oraz niektórych innych ustaw (Dz. U. z 2023 r., poz. 1059).

[2] O których mowa w art. 10 ust. 1 pkt 7 ustawy o PIT.

[3] Zgodnie z art. 30b ustawy o PIT.

[4] Zgodnie z art. 30a ustawy o PIT.

[5] W ramach art. 30b ust. 1 ustawy o PIT.

[6] Na zasadach określonych w art. 30a ust. 1 ustawy o PIT.

[7] Interpretacje indywidualne Dyrektora KIS z 15 maja 2023 r., sygn. 0113-KDIPT2-3.4011.203.2023.1.SJ; z 8 maja 2023 r., sygn. 0114-KDIP3-1.4011.148.2023.3.MG; z 19 kwietnia 2023 r. sygn., 0114-KDIP3-1.4011.72.2023.2.MG.