Warunki dotyczące rynkowego charakteru transakcji

W poprzednim wpisie przedstawiliśmy główne pojęcia związane z tematyką korekty TP oraz cztery warunki, które muszą zostać spełnione, aby bezpiecznie rozpoznać korektę jako przychód / koszt podatkowy.

Spełnienie warunków dotyczących korekt, zwłaszcza w kontekście dwóch pierwszych, może być nie lada wyzwaniem dla podatników.

Dlatego warto przygotować dokument, który potwierdza spełnienie poszczególnych warunków dla uwzględnienia zmiany wysokości przychodów/kosztów podatkowych. Niezbędne może okazać się też wystąpienie o interpretację podatkową.

Warunek 1: Po pierwsze rynkowość

Podatnik musi zapewnić, że w transakcji ustalone zostały warunki, na które umówiłyby się podmioty niepowiązane. Oznacza to, że transakcja ma być zawarta na warunkach rynkowych (zgodnie z zasadą arm’s length) już na etapie jej zawierania.

Należy zaznaczyć, że korekty TP nie mają na celu urynkowienia transakcji dokonywanych na zasadach odbiegających od rynkowych.

PRZYKŁAD

Spółka X produkuje komponenty samochodowe, które następnie są sprzedawane podmiotowi powiązanemu. Cena komponentów została skalkulowana z uwzględnieniem przewidywanych kosztów (bezpośrednich i pośrednich, z uwzględnieniem KOZ), jakie spółka poniesie w związku z produkcją oraz marży w wysokości 4%. Przy ustalaniu wysokości marży spółka nie oceniała jej rynkowego charakteru. Po zamknięciu roku spółka przeprowadziła analizę porównawczą, która wykazała, że marże realizowane przez podmioty niepowiązane dokonujące podobnych transakcji mieściły się w przedziale rynkowym 8-11%. W związku z tym spółka dokonała na koniec roku stosownej korekty, aby osiągnąć marżę we wskazanym przedziale. Czy spółka może ująć tę korektę jako korektę TP?

Nie, ponieważ w omawianym przykładzie nie został spełniony warunek, że ceny muszą być ustalone na warunkach rynkowych w momencie dokonywania transakcji. Spółka powinna ocenić warunki w momencie ustalania cen i zastosować marżę umożliwiającą osiągnięcie rentowności na rynkowym poziomie.

Jak udowodnić to organom?

Potwierdzeniem dokonania ustaleń, zgodnych z zasadą arm’s length, mogą przykładowo być:

• umowa z podmiotem powiązanym zawierająca szczegółowe zasady ustalania cen, w tym mechanizm korekty,
• polityka cen transferowych,
• sporządzona ex ante dokumentacja cen transferowych, lub analiza cen transferowych,
• szczegółowa kalkulacja ceny transferowej przedstawiająca przyjęte założenia biznesowe i uzasadniająca ich rynkowy charakter.

Warunek 2: Zmiana istotnych okoliczności

Kolejna przesłanka dotyczy „zmiany istotnych okoliczności mających wpływ na ustalone w trakcie roku podatkowego warunki”. Zmiana ta odnosi się do sytuacji, których nie można było przewidzieć na etapie planowania transakcji. Do zmiany istotnych okoliczności można zaliczyć m.in

• istotne zmiany rynkowych cen podstawowych surowców lub materiałów,
• wahania kursów walutowych,
• zmiany stóp procentowych czy
• znaczące wahania popytu lub podaży danego produktu, spowodowane czynnikami niezależnymi od podatnika i podmiotu powiązanego.

Warunek ten jest szczególnie istotny w kontekście wydarzeń z 2022 roku, takich jak m.in. wojna na terytorium Ukrainy, kryzys energetyczny w Europie, rosnąca inflacja i wzrost stóp procentowych.

Dodatkowo, warunek zakłada, że „uzyskanie przez podatnika wiedzy na temat wysokości faktycznie poniesionych kosztów lub uzyskanych przychodów będących podstawą obliczenia ceny transferowej” nie odnosi się do każdej korekty, która ma na celu dostosowanie kosztów prognozowanych do rzeczywistych.

W związku z tym każdorazowo konieczna jest analiza: (i) jaki jest cel korekty i (ii) jaka jest jej przyczyna. W przypadku braku pewności w tym zakresie, podatnik powinien zdecydować się na wystąpienie o interpretację indywidualną.

Co może zrobić podatnik?

W sytuacji, gdy podatnik stwierdzi rozbieżność pomiędzy faktycznie osiągniętym poziomem rentowności a tym, który został założony na etapie planowania transakcji, powinien szczegółowo przeanalizować przyczynę odchyleń.

W tym celu powinien podsumować, jakie poniósł koszty, których nie mógł przewidzieć na etapie ustalania cen, z uwzględnieniem wysokości tych kosztów oraz kategorii, do której można je zakwalifikować.

Ponadto w sytuacji, gdy nastąpił spadek przychodów, które są podstawą do wyliczenia ceny transferowej, podatnik powinien ustalić, co było tego przyczyną i przygotować odpowiedni dokument podsumowujący, z czego wynikała zmiana istotnych okoliczności.

Spełnienie warunków może być wyzwaniem

Organy podatkowe niezwykle często biorą pod lupę ustalenia rynkowego poziomu cen ex ante, zwłaszcza w przypadku, gdy wysokość korekty jest znacząca. A nie należy zapominać, że korekta TP jest raportowana w formularzu TPR.

Wysoki poziom korekty może sugerować, że ceny stosowane w transakcji w trakcie roku nie były rynkowe.

Warto zatem na bieżąco monitorować osiągany poziom rentowności, aby w razie potrzeby móc zidentyfikować, że niezbędna będzie korekta.

Jeżeli chcą Państwo się upewnić czy w Państwa przypadku spełnione zostały warunki, które umożliwiają uznanie korekty za przychód/koszt podatkowy, zachęcamy do skorzystania z naszego wsparcia.