Utworzenie zakładu zagranicznego a obowiązki z zakresu cen transferowych

Prowadzenie działalności w innym państwie może prowadzić do powstania zagranicznego zakładu podatkowego (ang. Permanent Establishment, PE), z którym wiąże się szereg obowiązków podatkowych, w tym obowiązki z zakresu cen transferowych.

Przepisy dotyczące cen transferowych traktują spółkę i jej zagraniczny zakład jako podmioty powiązane. Ponadto, do katalogu transakcji kontrolowanych ustawodawca zalicza między innymi przypisywanie dochodu (straty) do zagranicznego zakładu.

Kwestia powstawania zakładów podmiotów zagranicznych oraz alokacja dochodów do opodatkowania w Polsce już teraz budzi duże zainteresowanie organów podatkowych. Można spodziewać się, że w przyszłości będą one intensyfikować kontrole podatkowe celem identyfikacji PE.

Alokacja zysku do zakładu

Alokacja zysku do zakładu opiera się na założeniu, że zakład stanowi oddzielne i niezależne przedsiębiorstwo dokonujące transakcji z pozostałą częścią przedsiębiorstwa macierzystego, które należy potraktować jak całkowicie odrębne przedsiębiorstwo.

W związku z tym, zagraniczny zakład podatkowy należy traktować w taki sposób, jakby prowadził działalność gospodarczą (m.in. zaciągał zobowiązania oraz realizował zobowiązania wynikające z zawartych umów) we własnym imieniu i na własną odpowiedzialność oraz osiągał z tego tytułu przychody i ponosił koszty ich uzyskania.

Obowiązki z zakresu cen transferowych

Z perspektywy przepisów w zakresie cen transferowych, przypisanie dochodu (straty) do zakładu wymaga sporządzenia dokumentacji cen transferowych wraz z analizą cen transferowych oraz zaraportowania transakcji w TP-R, o ile zostanie przekroczony próg dokumentacyjny.

Wartość transakcji kontrolowanej, która polega na przypisaniu dochodu do zagranicznego zakładu należy ustalić na podstawie wartości przypisanych przychodów lub kosztów (odrębnie dla strony kosztowej i przychodowej) wykazanych w rocznym zeznaniu o wysokości osiągniętego dochodu (poniesionej straty). Wartość przychodów lub kosztów należy porównać z progiem dokumentacyjnym określonym dla tzw. transakcji innych, tj. progiem 2 mln PLN. Podejście to zostało potwierdzone przez organy podatkowe w ostatnich interpretacjach indywidualnych[1].

Alokacja dochodu do zagranicznego zakładu podlega obowiązkowi dokumentacyjnemu w każdym przypadku, jeśli wysokość alokowanego przychodu bądź kosztu przekracza ustawowe progi dokumentacyjne.

W związku z tym alokowane przychody, a także koszty poniesione w związku z działalnością zakładu powinny być alokowane do zakładu na zasadach rynkowych. Zgodnie ze stanowiskiem organów podatkowych wyrażonym w interpretacjach podatkowych, alokacja przychodów i kosztów powinna opierać się na możliwości ustalenia, w jakim zakresie przychody i koszty rzeczywiście są związane z działalnością zakładu[2]. Dlatego alokowanie przychodów i kosztów pomiędzy spółką macierzystą a zagranicznym zakładem wymaga przeprowadzenia analizy funkcjonalnej obu stron, która umożliwi właściwe przypisanie przychodów i kosztów związanych z działalnością zakładu.

Od 2022 roku ustawodawca wprowadził zwolnienia z obowiązków dokumentacyjnych dla transakcji zawieranych z udziałem zakładu. Katalog wyłączeń obejmuje transakcje zawierane pomiędzy (i) zagranicznymi zakładami podmiotów powiązanych mających siedzibę na terytorium innego niż Polska państwa członkowskiego Unii Europejskiej lub państwa EOG, lub (ii) zakładem utworzonym na terytorium Polski a podmiotem powiązanym mającym siedzibę w Polsce. W celu skorzystania ze zwolnienia konieczne jest spełnienie szeregu warunków określonych w przepisach ustawy o CIT / PIT.

Oprócz obowiązków dokumentacyjnych zagraniczny zakład zobowiązany jest również do wypełnienia obowiązków sprawozdawczych, tj. złożenia formularza TP-R. Nowa wersja informatora TP-R (wydanie IV z grudnia 2023 roku) zawiera instrukcje dotyczące wypełniania formularza TP-R dla zakładu (pytanie nr 17), w tym między innymi informacje o kodzie PKD zakładu i numerze NIP dla zagranicznego zakładu zlokalizowanego w Polsce. Najnowszy informator nie dostarcza jednak informacji w zakresie sposobu wypełnienia pola z wartością transakcji – czy należy wskazać wartość przychodów czy kosztów (jeśli obie kategorie przekraczają próg dokumentacyjny) i nie zawiera wskazówek odnośnie wyboru odpowiedniego kodu transakcji. Wobec tego, w ramach wypełnienia formularza TP-R należy kierować się zasadą ostrożności, aby uniknąć negatywnych konsekwencji ze strony organów podatkowych.

Co to oznacza dla podatników?

Jeżeli wartość przychodów lub kosztów przypisanych do zakładu przekroczy próg dokumentacyjny, konieczne będzie sporządzenie dokumentacji cen transferowych wraz z analizą cen transferowych oraz zaraportowanie takiej transakcji w formularzu TP-R. Należy również pamiętać, że alokowane przychody, a także koszty poniesione w związku z działalnością zakładu powinny być przypisane do zakładu na zasadach rynkowych. Przeprowadzenie rynkowej alokacji zysku do zakładu może okazać się problematyczne dla podatników. W tym zakresie pomocne może się okazać opracowanie metodologii alokacji przychodów i kosztów pomiędzy spółką macierzystą a jej zagranicznym zakładem.

***

[1] Interpretacja indywidualna z dnia 14 kwietnia 2022 r. (sygn.0111-KDIB2-1.4010.29.2022.1.AR) oraz interpretacja indywidualna z dnia 30 czerwca 2022 r. (sygn. 0111-KDIB1-2.4010.162.2022.2.BD).

[2] Interpretacja indywidualna z dnia 16 września 2021 r. (sygn. 0111-KDIB1-2.4010.265.2021.2.AK) oraz interpretacja indywidualna z dnia 12 maja 2023 r. (sygn. 0111-KDIB1-2.4010.114.2023.1.AW).