Usługi budowlane świadczone przez podwykonawcę jako element usługi kompleksowej

Temat opodatkowania VAT usług budowlanych po ich objęciu mechanizmem odwrotnego obciążenia jest ciągle żywy i co jakiś czas w orzecznictwie organów i sądów pojawiają się co raz to nowe wątpliwości dotyczące rozliczeń VAT w tym zakresie.

Ciekawą kwestią w tym aspekcie jest zastosowanie odwrotnego obciążenia do usług budowlanych nabywanych przez podmiot świadczący na rzecz swojego klienta usługę kompleksową, która sama w sobie nie jest usługą budowlaną, ale jej elementem są roboty budowlane. Z takim zagadnieniem zmierzył się Dyrektor KIS a następnie WSA w Poznaniu w wyroku z 11 kwietnia 2018 r. (I SA/Po 84/18). Sprawa dotyczyła spółki zajmującej się świadczeniem kompleksowych usług utrzymania linii energetycznych (Spółka A) na rzecz spółki z grupy odpowiedzialnej za dystrybucję energii elektrycznej i będącej właścicielem linii energetycznych (Spółka B). W celu wykonania usług związanych z konserwacją sieci czy też usuwaniem awarii Spółka A nabywa od podmiotów zewnętrznych usługi budowlane, wymienione w załączniku nr 14 do ustawy VAT. Spółka A wystąpiła z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej mającej na celu potwierdzenie, że w opisanym przypadku podmioty zewnętrzne należy traktować jako podwykonawców, w związku z czym usługi nabywane od tych podmiotów należy opodatkować w ramach odwrotnego obciążenia.

Organ nie zgodził się ze stanowiskiem Spółki A, stwierdzając że w opisanym przypadku nie zaistnieje relacja podwykonawstwa, gdyż Spółka A nie świadczy na rzecz Spółki B usług budowlanych, lecz usługę kompleksową, która nie jest wymieniona w załączniku nr 14 do ustawy VAT. Tym samym, organ uznał, że podmioty zewnętrzne należy traktować jako wykonawców i świadczone przez nie usług opodatkować na zasadach ogólnych. Przedmiotowa interpretacja została zaskarżona przez Spółkę do WSA w Poznaniu, który przyznał jej rację. Zdaniem sądu decydujące znaczenie ma to, że w ramach świadczonych usług Spółka A będzie również wykonywała roboty budowlane, wobec czego podmiot, od którego nabędzie te usługi będzie miał status podwykonawcy.

Podejście wnioskodawcy jak i sądu należy ocenić jako słuszne. W opisanym przypadku wyraźnie bowiem widać łańcuch, w którym można zidentyfikować inwestora (Spółkę B), który zleca wykonanie prac określonemu wykonawcy (Spółce A), która z kolei zleca je innemu podmiotowi działającemu w charakterze podwykonawcy. Podejście zaprezentowane przez Dyrektora KIS jest niezrozumiałe, tym bardziej, że np. w sprawach dotyczących tzw. fit-outów organ dopatrywał się relacji podwykonawstwa w sytuacji, gdy pomiędzy wynajmującym a najemcą była zawarta jedynie umowa najmu, z której wynikało, że wynajmujący dostosuje lokal do potrzeb najemcy i w tym celu nabywał usługi budowlane od podmiotów trzecich. Powyższe pokazuje, że wprowadzone regulacje są nieprecyzyjne i pozostawiają organom zbyt wiele swobody w ich interpretacji. Stawia to podatników w trudnej sytuacji, gdyż muszą oni kwalifikować określone zdarzenia na bieżąco, nie mając pewności czy przyjęty sposób rozliczeń jest prawidłowy. Ustawodawca powinien więc rozważyć nowelizację i doprecyzowanie przepisów o odwrotnym obciążeniu, tym bardziej że problem ten był już sygnalizowany w ramach ostatnich konsultacji społecznych w sprawie uproszczenia rozliczeń VAT.