Unikanie płacenia podatków będzie trudniejsze

26 stycznia 2023 r. sejm rozpoczął prace nad kompleksową nowelizacją przepisów o egzekucji administracyjnej. Zmiany mają objąć m.in rozliczenia VAT od transakcji zagranicznych i podatników, którzy nie płacą danin.

Konsekwencją uchwalonych zmian może być łatwiejsza utrata prawa do ulg i możliwości płacenia zaległych danin w ratach.

Zgodnie z uzasadnieniem do projektu ustawy zmiany wynikają z potrzeby:

• usprawnienia działań wierzyciela i organu egzekucyjnego w zakresie niezbędnym do wszczęcia i prowadzenia egzekucji administracyjnej oraz zwiększenia jej efektywności;
• wprowadzenia rozwiązań, które umożliwią przymusowe dochodzenie należności z tytułu podatku VAT rozliczanego w procedurach szczególnych.

Projekt zawiera istotną zmianę przepisów o postępowaniu egzekucyjnym dotyczących stosowania ulg podatkowych. Obecnie wygaśnięcie z mocy prawa decyzji o rozłożeniu na raty w zakresie wszystkich niezapłaconych rat następuje w razie niedotrzymania terminu płatności trzech kolejnych rat, na jakie został rozłożony podatek lub zaległość podatkowa. Jeżeli projektowane przepisy wejdą w życie, to wygaśnięcie decyzji o rozłożeniu na raty będzie następowało w przypadku niedotrzymania terminu płatności trzech rat (niekoniecznie kolejnych).

Potrzeba wprowadzenia zmian wynika z licznych sytuacji braku płatności wielu rat nienastępujących bezpośrednio po sobie. Brak wówczas możliwości wygaśnięcia układu ratalnego, mimo że nie jest on realizowany. Ponadto w przypadku rozłożenia na raty spłaty zobowiązania podatkowego egzekucja nie jest prowadzona, a zobowiązany może wyzbyć się majątku, co może prowadzić do przedawnienia zobowiązań podatkowych. Tym bardziej, że w okresie zawieszenia biegu tego terminu nie dochodzi do przerwania biegu terminu przedawnienia wskutek zastosowania środków egzekucyjnych na podstawie tytułu wykonawczego wystawionego na niezapłaconą w terminie ratę.

Po zmianie przepisów niezapłacenie trzech rat będzie wystarczające, aby stracić prawo do spłacenia długi w ratach. W takiej sytuacji wydana wcześniej decyzja wygaśnie i kwotę niewpłaconych jeszcze podatków trzeba będzie zapłacić od razu – inaczej urząd będzie mógł zablokować konta bankowe i ściągnąć zaległości w trybie egzekucyjnym.

Projekt przewiduje również wprowadzenie zmian w egzekucji VAT od podmiotów zagranicznych w ramach unijnych procedur szczególnych wskazanych w rozporządzeniu wykonawczym Rady (UE) nr 282/2011 z 15 marca 2011 r. ustanawiającym środki wykonawcze do dyrektywy 2006/112/WE w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej.

W aktualnym stanie prawnym brak możliwości przymusowego dochodzenia podatku od towarów i usług rozliczonego w procedurze szczególnej w przypadku, gdy miejscem transakcji jest Rzeczpospolita Polska, zaś miejscem zamieszkania lub siedziby podatnika oraz państwem jego identyfikacji jest inne państwo i w tym państwie identyfikacji została złożona deklaracja.

Projekt ustawy zakłada, by do katalogu dokumentów stanowiących podstawę egzekucji administracyjnej dodać również deklarację złożoną w państwie członkowskim identyfikacji, o której mowa w art. 59, art. 61 i art. 61a ww. rozporządzenia Rady (UE) nr 282/2011.

W związku z tym, że deklaracje składane w państwie identyfikacji zawierają należność podaną w walucie innej niż waluta polska, ustawodawca proponuje również wprowadzenie zasady przeliczania należności pieniężnej wynikającej z tej deklaracji na złote. Przeliczenie to nastąpi według kursu wymiany opublikowanego przez Europejski Bank Centralny w ostatnim dniu danego okresu rozliczeniowego. Jeżeli kurs nie zostanie opublikowany w tym dniu, to będzie obowiązywał kurs wymiany opublikowany w najbliższym następującym po nim dniu. W założeniu ma to umożliwić ujęcie tej należności pieniężnej w złotych w tytule wykonawczym kierowanym do wykonania do organu egzekucyjnego.