Unijna reforma prawa celnego – propozycje Komisji Europejskiej

17 maja 2023 r. Komisja Europejska przedstawiła pierwszy pakiet zmian w unijnym prawie celnym. Projekt skupia się w szczególności na skoordynowanym w całej UE zarządzaniu ryzykiem, wprowadzeniu ułatwień dla zaufanych przedsiębiorców dotyczących formalności celnych oraz dostosowaniu przepisów celnych w zakresie e-commerce.

Jednolite zarządzanie ryzykiem

Komisja Europejska proponuje utworzenie organu celnego UE (ang. EU Customs Authority). Zadaniem instytucji będzie pomoc państwom członkowskim w zharmonizowaniu przebiegu kontroli celnych, zarządzaniu ryzykiem zarówno finansowym, jak i niefinansowym.

Organ celny UE będzie odpowiedzialny również za zarządzanie unijnym centrum danych celnych (ang. EU Customs Data Hub).

Ponadto organ będzie zaangażowany w ochronę integralności jednolitego rynku UE w szczególności poprzez utworzenie wytycznych dotyczących działań i zaniechań naruszających regulacje prawa celnego oraz przygotowanie pakietu sankcji innych niż karne za dopuszczenie się naruszeń – jednolitych dla wszystkich krajów UE.

Nie przewiduje się jednak na tym etapie zastąpienia organów krajowych ujednoliconą unijną służbą celną, co było poniekąd rozważane na etapie konsultacji społecznych założeń reformy celnej, które odbyły się w 2022 r.

Ułatwienia dla przedsiębiorców

Zdaniem Komisji największym ułatwieniem dla przedsiębiorców będzie utworzenie jednolitego interfejsu celnego UE. W związku z tym, że dane celne będą przekazywane wyłącznie do unijnego centrum danych celnych (ang. EU Customs Data Hub), zastąpi on wiele interfejsów z oddzielnych systemów funkcjonujących obecnie w Unii Europejskiej.

Warto podkreślić, że w założeniach Komisji, obowiązek składania standardowych deklaracji zostanie zniesiony i zastąpiony obowiązkiem terminowego udostępniania przez określone podmioty odpowiednich informacji, co w przyszłości może skutkować zmniejszeniem kosztów odpraw celnych.

Zakładamy jednak, że zanim tak fundamentalne zmiany zaczną być postrzegane przez uczestników międzynarodowego obrotu towarowego jako ułatwienie, najpierw będą wymagały szeregu przygotowań po stronie przedsiębiorców, w tym obszarze dbałości o jakość danych w systemach.

Trust & Check Trader

Zaproponowany przez Komisję nowy rodzaj przedsiębiorcy – Trust & Check Trader – jest swego rodzaju rozszerzeniem pozwolenia AEO. Podmioty objęte tym pozwoleniem będą zobowiązane do nadania organom celnym pełnego dostępu do swoich systemów, rejestrów i operacji. Przedsiębiorcy objęci tym pozwoleniem będą mogli m.in. skorzystać z możliwości okresowego opłacania cła, bez uiszczania należności dla każdej przesyłki, co może pozytywnie wpłynąć na cash-flow i usprawnienie procesów wewnętrznych.

Nowe podejście do e-commerce

Platformy e-commerce, zgodnie z propozycją Komisji Europejskiej będą pełniły rolę dorozumianych importerów towarów (ang. deemed importer) co spowoduje, że to one będą odpowiedzialne za pobranie VAT i należności celnych już w momencie sprzedaży towaru oraz uiszczenie go do odpowiednich organów celnych.  

Rola platform w odprawach celnych nawiązuje ściśle do obowiązków platform wprowadzonych do regulacji VAT w ostatnich latach, wymaga jednak doprecyzowania na gruncie specyfiki obowiązków celnych.

Jednocześnie jednym z pomysłów zaprezentowanych prze Komisję Europejską jest wprowadzenie opcji stosowania uproszczonej metody obliczania ceł od importu towarów o niskiej wartości spowodowanej zniesieniem zwolnienia celnego dla towarów o wartości do 150 euro. Zaproponowano czterostopniową skalę ad valorem opartej na działach HS:

• 5% – np. zabawki, artykuły gospodarstwa domowego,
• 8% – np. wyroby z jedwabiu, wyroby szklane,
• 12% – np. sztućce, maszyny elektryczne,
• 17% – np. obuwie.

Harmonogram wprowadzenia zmian

W pierwszej kolejności zmiany mają objąć branżę e-commerce – w 2028 r. przedsiębiorców zajmujących się e-handlem zaczną obowiązywać przepisy dotyczące ujednoliconych stawek celnych dla małych przesyłek oraz unijnego centrum danych celnych (ang. EU Customs Data Hub).

Do 2032 r. Komisja planuje wprowadzić fakultatywnie możliwość korzystania z unijnego centrum danych celnych dla wszystkich przedsiębiorców, a od 2038 r. używanie unijnego centrum danych celnych będzie obowiązkowe dla wszystkich.

Zanim jednak przedstawiony projekt trafi na ścieżkę legislacyjną, przejdzie przez dodatkowe konsultacje społeczne, które właśnie trwają. Prosimy o kontakt, jeżeli chcą Państwo zabrać głos w tych konsultacjach i odnieść się do propozycji Komisji.