Ulga na robotyzację – dotyczy amortyzacji czy wydatków na zakup?

Niebawem mija rok, odkąd zaczęła obowiązywać ulga na robotyzację. Przypomnijmy: podatnik uzyskujący przychody inne niż przychody z zysków kapitałowych może odliczyć od podstawy opodatkowania podatkiem dochodowym, kwotę stanowiącą 50% kosztów uzyskania przychodów poniesionych w roku podatkowym na robotyzację, przy czym kwota odliczenia nie może przekraczać kwoty dochodu uzyskanego przez podatnika w roku podatkowym z przychodów innych niż przychody z zysków kapitałowych.

Ustawa specyficznie definiuje koszty uzyskania przychodów poniesione na robotyzację wskazując, że są to m.in. koszty nabycia fabrycznie nowych:

1. robotów przemysłowych,
2. maszyn i urządzeń peryferyjnych do robotów przemysłowych funkcjonalnie z nimi związanych,
3. maszyn, urządzeń oraz innych rzeczy, funkcjonalnie związanych z robotami przemysłowymi, służących zapewnieniu ergonomii oraz bezpieczeństwa pracy w odniesieniu do stanowisk pracy, gdzie zachodzi interakcja człowieka z robotem przemysłowym, w szczególności czujników, sterowników, przekaźników, zamków bezpieczeństwa, barier fizycznych (ogrodzenia, osłony) czy optoelektronicznych urządzeń ochronnych (kurtyny świetlne, skanery obszarowe),
4. maszyn, urządzeń lub systemów służących do zdalnego zarządzania, diagnozowania, monitorowania lub serwisowania robotów przemysłowych, w szczególności czujników i kamer,
5. urządzeń do interakcji pomiędzy człowiekiem a maszyną do robotów przemysłowych;

2) koszty nabycia wartości niematerialnych i prawnych niezbędnych do poprawnego uruchomienia i przyjęcia do używania robotów przemysłowych oraz innych środków trwałych wymienionych w pkt 1.

Odliczenie ma zastosowanie do kosztów uzyskania przychodów poniesionych na robotyzację od początku roku podatkowego, który rozpoczął się w 2022 r., do końca roku podatkowego, który rozpoczął się w 2026 r.

Z punktu widzenia kwoty/wielkości odliczenia oraz epizodycznego charakteru ulgi, w odniesieniu do wydatków podlegających potrąceniu jako koszty podatkowe poprzez odpisy amortyzacyjne, kluczowe jest określenie, jak należy rozumieć „koszty nabycia fabrycznie nowych” robotów oraz nabycia WNiP.

Nie jest bowiem jasne, czy „koszty nabycia” to np. koszty zakupu robota (jako takie), skoro ustawa o podatku dochodowym w sposób specyficzny tak je definiuje, czy też należy jednak stosować przepisy o uldze z uwzględnieniem zasad ogólnych dotyczących środków trwałych? Co do zasady wydatki na nabycie środków trwałych nie stanowią kosztów uzyskania przychodów. Są nimi natomiast odpisy amortyzacyjne dokonywane od wartości początkowej tych środków trwałych. Różnica jest więc niebagatelna. Przyjęcie pierwszej z interpretacji będzie oznaczało, że w danym roku podatkowym podatnik może odliczyć od dochodu do 50% np. zapłaconej ceny za robota przemysłowego. Przyjęcie zaś drugiej interpretacji będzie oznaczało, że podatnik może zaliczyć do kosztów uzyskania przychodów 50% kosztów wynikających z odpisów amortyzacyjnych dokonanych od wartości początkowej robota w roku podatkowym.

Nie rozstrzyga tej wątpliwości aktualne orzecznictwo organów podatkowych. Przykładowo w interpretacji indywidualnej z 10 października 2022 r. (0111-KDIB2-1.4010.465.2022.1.AR) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej przychylił się do drugiego poglądu i uznał, wbrew twierdzeniom wnioskodawcy, że skoro ulga na robotyzację polega na dodatkowym odliczeniu od podstawy opodatkowania kosztów, które już wcześniej zostały zaliczone do kosztów uzyskania przychodów to kosztem nabycia dla celów ulgi nie będzie bezpośrednio kwota składająca się na cenę nabycia środków trwałych/wartości niematerialnych i prawnych, ale odpisy amortyzacyjne dokonywane od wartości początkowej tych składników majątku.

Brak jest tu jednak zdecydowania. 25 sierpnia 2022 r. (sygn. 0111-KDIB2-1.4010.305.2022.2.AR) Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej zgodził się z podatnikiem twierdzącym, że odliczenie w wysokości 50% od podstawy opodatkowania powinno nastąpić w roku nabycia robota jednorazowo, bez względu na to czy robot będzie amortyzowany wg właściwej stawki amortyzacji. 

Pomijając kwotę/wielkość odliczenia, rozstrzygnięcie powyższej wątpliwości wpływa również na okres efektywności ulgi. Odliczenie ma zastosowanie do kosztów uzyskania przychodów poniesionych na robotyzację od początku roku podatkowego, który rozpoczął się w 2022 r., do końca roku podatkowego, który rozpoczął się w 2026 r. Zdefiniowanie kosztów nabycia robota jako odpisów amortyzacyjnych pozwala uwzględnić w uldze odpisy amortyzacyjne także od tych środków trwałych, które zostały nabyte przed wejściem w życie ulgi (tak też Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji indywidualnej z 16 sierpnia 2022 r., sygn 0111-KDIB1-2.4010.129.2022.2.AW). Trzeba przyznać, że możliwość skorzystania z ulgi w odniesieniu do robotów nabywanych w przeszłości, tj. przed styczniem 2022 roku jest bardzo atrakcyjna. Z drugiej jednak strony, zakup robota np. w 2023 r. pozwoli zaliczyć do kosztów kwalifikowanych odpisy amortyzacyjne tylko za 3 lata, co przy 18% standardowej rocznej stawce amortyzacji nie pozwoli w pełni rozliczyć takiego robota w uldze. Idąc dalej uznanie, że „koszty nabycia” to koszty nabycia rozumiane dosłownie, tj. nie w formie odpisów amortyzacyjnych, co prawda ograniczy stosowanie ulgi wyłącznie do robotów nabytych od dnia wejścia w życie ulgi, jednak może prowadzić do dużo większej efektywności ulgi na robotyzację w perspektywie konkretnego roku podatkowego.