Ukryte zyski w estońskim CIT

11 lipca 2023 r. NSA wydał wyrok w którym odniósł się do świadczeń dokonywanych na rzecz wspólników spółki opodatkowanej ryczałtem od dochodów spółek, które należy zakwalifikować jako ukryte zyski.

Ocenie z perspektywy przepisów o przychodach z ukutych zyskach podlegały:

• wypłaty na rzecz wspólnika z tytułu pełnionej przez niego funkcji prokurenta,
• wydatki oraz odpisy amortyzacyjne dotyczące samochodów osobowych, wykorzystywanych do celów zarówno służbowych, jak i osobistych przez wspólników, będących jednocześnie pracownikami spółki,
• wydatki oraz odpisy amortyzacyjne dotyczące samochodów osobowych, wykorzystywanych do celów zarówno służbowych, jak i osobistych przez pracowników niebędących wspólnikami.

Weryfikacji podlegała interpretacja indywidualna oparta na stanie prawnym obowiązującym w 2022 r. Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej (DKIS) przyjął stanowisko, że ww. kategorie wydatków podlegają opodatkowaniu na podstawie przepisów o ryczałcie od dochodów spółek. DKIS wskazał, że świadczenia wypłacane wspólnikom, co do zasady stanowią ukryte zyski. Wyjątki od tej zasady są wymienione wprost w ustawie. Takim wyjątkiem nie jest wynagrodzenie wypłacane z tytułu pełnienia funkcji prokurenta. Podobną argumentację przyjął DKIS oceniając, czy opodatkowaniu podlega wartość poniesionych wydatków oraz odpisów amortyzacyjnych dotyczących samochodów osobowych, wykorzystywanych do celów zarówno służbowych, jak i osobistych przez wspólników, będących jednocześnie pracownikami zatrudnionymi na podstawie umów o pracę. Podkreślono również że bez znaczenia dla oceny, czy wydatki takiego rodzaju stanowią ukryte zyski, jest fakt, że wspólnicy są pracownikami spółki. Ponadto w interpretacji indywidualnej przedstawiono stanowisko, że wykorzystywanie przez pracowników samochodów służbowych do celów mieszanych, tj. do celów zawodowych jak i osobistych, stanowi wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą, w związku z czym wartość ponoszonych wydatków oraz odpisów amortyzacyjnych jest opodatkowana.

WSA w Gdańsku rozpoznając skargę złożoną przez podatnika zgodził się ze stanowiskiem DKIS w zakresie wypłaty wynagrodzenia z tytułu pełnienia funkcji prokurenta oraz kosztów związanych z korzystaniem przez wspólników zatrudnionych w spółce z samochodów służbowych w sposób mieszany. WSA wskazał, że wydatki na wynagrodzenie dla prokurenta należy zakwalifikować jako wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą, gdyż nie są one ponoszone w celu osiągnięcia przychodów lub w celu zachowania albo zabezpieczenia źródła przychodów. Podkreślono również, że status pracownika pozostaje bez znaczenia w przypadku oceny, czy na rzecz wspólnika dochodzi do wypłaty ukrytych zysków.

WSA nie zgodził się z poglądem, by wydatki oraz odpisy administracyjne dotyczące samochodów osobowych wykorzystywanych w tzw. sposób mieszany stanowiły przychody niezwiązane z działalnością gospodarczą.

NSA oddalił skargi kasacyjne obu stron postępowania. W ustnym uzasadnieniu wyroku NSA nie zgodził się, by wynagrodzenie z tytułu pełnienia funkcji prokurenta stanowiło wydatki niezwiązane z działalnością gospodarczą (a co za tym idzie przychody spółki z tego tytułu), uznając jednak za prawidłowe zaliczenie tych wydatków do ukrytych zysków.  

Przepisy dotyczące ryczałtu od dochodów spółek cyklicznie są zmieniane. W ramach ostatnich zmian, od początku 2023 r. wydatki i amortyzacja samochodów osobowych wykorzystywanych w sposób mieszany, w 50% są uznawane za niezwiązane z działalnością gospodarczą i jako takie podlegają opodatkowaniu po stronie spółki rozliczającej ryczałt od dochodów spółek. Ciężar dowodu, że składnik majątku jest wykorzystywany wyłącznie na cele działalności gospodarczej, spoczywa na podatniku. Planując przejście na ryczałt należy wiec starannie zweryfikować strukturę wydatków. Może bowiem okazać się, że mimo braku formalnej dystrybucji zysku do wspólników wystąpi opodatkowanie ryczałtem od dochodów spółek i to w trakcie roku podatkowego.

Wyrok NSA z  lipca 2023 r. sygn. II FSK 93/23.