TSUE potwierdza prawo do odliczenia VAT przy nabyciu środka trwałego w celu jego udostępnienia w ramach toolingu

4 października 2024 r. Trybunał Sprawiedliwości Unii Europejskiej (TSUE) wydał wyrok w sprawie Voestalpine Giesserei Linz (C-475/23) dotyczący prawa do odliczenia VAT w związku z nabyciem maszyny, udostępnionej nieodpłatnie podwykonawcy w ramach tzw. umowy toolingu. Wyrok odnosi się do bardzo często występujących sytuacji zwłaszcza w branży motoryzacyjnej  gdzie  podatnik udostępnia nieodpłatnie środek trwały (maszynę, urządzenie techniczne, oprzyrządowanie) kontrahentowi, który jest zobowiązany do realizacji usług na rzecz udostępniającego – np. usługi produkcyjnej (contract manufacturing). Celem takiego udostępnienia jest zapewnienie odpowiedniej jakości produktu oraz zgodności z obowiązującymi normami.

TSUE potwierdził, że w przypadku nieodpłatnego udostępnienia środków trwałych kontrahentowi w ramach toolingu, podatnik może skorzystać z prawa do odliczenia VAT, pod warunkiem że udostępnione środki trwałe są wykorzystywane przez kontrahenta w zakresie niewykraczającym poza to, co jest niezbędne do realizacji opodatkowanych transakcji przez udostepniającego. Zatem TSUE potwierdził, iż dotychczasowy ugruntowany w praktyce model działania firm przemysłowych zwłaszcza w branży motoryzacyjnej jest prawidłowy i nie powoduje negatywnych skutków w zakresie VAT.

Naruszenie prawa do odliczenia

Sprawa dotyczyła austriackiej spółki Voestalpine Giesserei Linz GmbH (VGL), która udostępniła suwnicę zakupioną w Rumunii swojemu podwykonawcy Global Energy Products S.A. (GEP). Suwnica była niezbędna do realizacji procesu technologicznego w wyniku którego wytwarzano wyroby odlewane, które były sprzedawane przez VGL. Pomimo tego, że VGL nie prowadziła bezpośrednio działalności produkcyjnej, suwnica była wykorzystywana wyłącznie w związku z realizacją przez nią czynności opodatkowanych (poprzez użycie jej przez GEP do produkcji wyrobów niezbędnych do tych czynności).

Organy podatkowe w Rumunii odmówiły VGL prawa do odliczenia VAT, argumentując, że nabyte towary były wykorzystywane przez podwykonawcę (GEP), a nie bezpośrednio przez VGL. Twierdziły, że zakup nie był związany z działalnością opodatkowaną samego podatnika.

TSUE: prawo do odliczenia istnieje

TSUE potwierdził, że nabycie środków trwałych, takich jak suwnica, które są nieodpłatnie udostępniane w ramach umowy  toolingu podwykonawcy, daje prawo do odliczenia VAT.

TSUE wskazał, że warunkiem odliczenia jest, aby nieodpłatnie udostępniane podwykonawcy w ramach toolingu środki trwałe były wykorzystywane na potrzeby działalności gospodarczej udostępniającego w sposób nie wykraczający poza to, co jest niezbędne do realizacji jego transakcji opodatkowanych. W przypadku VGL suwnica była niezbędna w procesie produkcyjnym przetwarzania  wyrobów odlewanych, a jej udostępnienie podwykonawcy stanowiło jedynie środek do wykonywania przez VGL późniejszych czynności opodatkowanych (sprzedaż gotowych wyrobów wytwarzanych w procesie produkcyjnym z wykorzystaniem udostępnionej kooperantowi suwnicy), co stanowiło podstawę do odliczenia VAT.

Z orzeczenia TSUE można wnioskować, że wyłączność wykorzystania towarów jest kluczowa – towar udostępniony podwykonawcy w ramach toolingu musi być używany jedynie na potrzeby działalności opodatkowanej udostępniającego i nie może być wykorzystywany do innych celów (czy przez innych klientów podwykonawcy). Dlatego rekomendujemy, aby wyłączność takiego wykorzystania była zawsze zastrzegana w umowach z podwykonawcami.

Znaczenie przestrzegania obowiązków formalnych

W drugiej części wyroku TSUE odniósł się do kwestii spełnienia obowiązków ewidencyjnych. Rumuńskie organy podatkowe odmówiły VGL prawa do odliczenia VAT z powodu braku prowadzenia szczegółowej księgowości dla działalności w Rumunii. TSUE uznał, że tego rodzaju brak ewidencji nie może prowadzić do odmowy odliczenia VAT, jeżeli organ podatkowy posiada wszystkie informacje niezbędne do ustalenia, że warunki materialne są spełnione.

Trybunał zaznaczył w szczególności, że zastosowanie sankcji w postaci odmowy odliczenia VAT z powodu braków formalnych (m.in. nieprzestrzegania przez podatnika obowiązków w zakresie rachunkowości i składania deklaracji) wykracza w sposób oczywisty poza to, co jest niezbędne do realizacji celu polegającego na zapewnieniu prawidłowego stosowania tych obowiązków.

Wnioski

Wyrok TSUE w sprawie Voestalpine ma istotne znaczenie dla przedsiębiorców, którzy powierzają produkcję wyrobów pod swoją marką kooperantom i w tym celu oddają im do nieodpłatnego wykorzystania maszyny, urządzenia, formy na podstawie umów toolingu. Trybunał potwierdził, że nabycie środka trwałego udostępnionego nieodpłatnie w ramach toolingu daje prawo do odliczenia VAT, pod warunkiem że jego użycie jest niezbędne do realizacji opodatkowanej działalności udostępniającego oraz że spełnione są materialne warunki odliczenia VAT. Ponadto, ewentualne braki formalne nie mogą w sposób automatyczny skutkować brakiem prawa do odliczenia VAT. Zatem wyrok potwierdził ugruntowaną praktykę stosowaną przez firmy produkcyjne szczególnie w branży motoryzacyjnej i przetwórczej.

Nasze wsparcie

Jeśli mają Państwo pytania dotyczące rozliczania VAT przy zakupie maszyn udostępnianych w ramach toolingu, zapraszamy do kontaktu. Dzięki naszemu wieloletniemu doświadczeniu w doradztwie podatkowym, w tym przy umowach contract manufacturing i toolingu, zapewniamy Państwu kompleksowe wsparcie w tym zakresie.