TSUE – czy konieczne jest dokonywanie korekt podatku VAT naliczonego w przypadku zniszczenia towarów?

W wyroku z 4 maja 2023 r.[1] TSUE wypowiedział się w zakresie obowiązków podatników. Stanowisko TSUE dotyczy dokonywania korekt podatku naliczonego w związku z nabyciem towarów, w momencie gdy te towary nie zostaną wykorzystane w działalności gospodarczej, lecz zostaną zniszczone, zutylizowane bądź sprzedane w celu utylizacji.

Czego dotyczyła sprawa?

Sprawa dotyczyła bułgarskiej Spółki prowadzącej działalność w dziedzinie telekomunikacji. Na potrzeby działalności Spółka nabywała różne dobra inwestycyjne oraz telefony komórkowe (w celu ich odsprzedaży) i inne urządzenia niezbędne lub pomocnicze dla korzystania ze świadczonych usług. Spółka odliczała VAT naliczony od tych towarów. Część nabytych towarów została przez Spółkę wycofana (wyksięgowana z bilansu) jako niezdatna do użytku z powodu zużycia, wadliwości, przestarzałości. Następnie niektóre z towarów sprzedano jako odpady przedsiębiorstwom trzecim, którzy są podatnikami. Inne zaś zostały zniszczone lub zutylizowane. Bułgarski organ podatkowy stanął na stanowisku, że Spółka powinna dokonać korekty dokonanego odliczenia VAT od tych towarów.

Stanowisko TSUE

Obowiązek korekty dokonanego odliczenia VAT naliczonego powstaje w przypadkach, gdy zmiana czynników uwzględnianych przy określaniu kwoty tego odliczenia nastąpiła po złożeniu deklaracji VAT[2]. W drodze odstępstwa od tej reguły – korekta nie jest dokonywana m.in. w przypadku należycie udokumentowanego lub potwierdzonego zniszczenia towarów.

Na tle tej regulacji TSUE uznał, że wycofanie towaru, który zdaniem podatnika stał się nieużyteczny w ramach jego zwykłej działalności gospodarczej, a następnie opodatkowana VAT sprzedaż tego towaru jako odpadu, nie stanowi „zmiany czynników uwzględnianych przy określaniu kwoty odliczenia”[3]. Biorąc pod uwagę, że towary zostały ostatecznie sprzedane przez Spółkę w ramach transakcji podlegających VAT i zostały wykorzystane w ramach opodatkowanej działalności gospodarczej, Spółka zachowała prawo do odliczenia VAT od tych towarów.

Również w zakresie towarów, które zostały zniszczone przez Spółkę, TSUE nie stwierdził potrzeby dokonywania korekty odliczonego VAT. Taka sytuacja stanowi „zniszczenie”[4] niezależnie od jego dobrowolnego charakteru. Obowiązek dokonania korekt nie powstanie, o ile zniszczenie jest prawidłowo udowodnione lub uzasadnione, a towar obiektywnie utracił wszelką użyteczność w ramach działalności gospodarczej podatnika. Prawidłowo udowodnione zutylizowanie towaru powinno być traktowanie na równi z jego zniszczeniem, o ile wiąże się konkretnie z nieodwracalnym zniknięciem tego towaru.

TSUE opowiedział się za szerokim zakresem czynności związanych z wycofaniem towarów, które pomimo że stanowią zmianę czynników uwzględnianych przy określaniu kwoty odliczenia, nie powodują konieczności dokonania korekt odliczenia VAT naliczonego. Potwierdził również, że utylizacja przy spełnieniu pewnych warunków może być traktowana jak zniszczenie towarów.

Kiedy TSUE uznał za konieczne dokonanie korekt VAT odliczonego?

Przy okazji omawianego wyroku warto przywołać wyrok TSUE z 6 października 2022 r.[5] W wyroku TSUE odniósł się do obowiązku dokonania korekt odliczenia VAT od zakupionych dóbr inwestycyjnych w przypadku, gdy te dobra nie zostały wykorzystane w działalności gospodarczej z powodu likwidacji podatnika. TSUE uznał, że brak wykorzystania dóbr inwestycyjnych (pomimo że wynikający ze złej kondycji przedsiębiorstwa i ostatecznego postawienia w stan likwidacji) wynikał z decyzji podjętej przez podatnika. W takiej sytuacji konieczne jest dokonanie korekty odliczenia VAT dla tych towarów. Zatem w niektórych sytuacjach niewykorzystanie towarów w działalności gospodarczej może wiązać się z koniecznością dokonania korekty VAT odliczonego.

_____

[1] Wyrok w sprawie C-127/22 „Balgarska telekomunikatsionna kompania” EAD [dalej: Spółka] przeciwko Direktor na Direktsia „Obzhalvane i danachno-osiguritelna praktika” – Sofia [dalej: organ podatkowy].

[2] Zgodnie z art. 185 ust. 1 Dyrektywy VAT.

[3] W rozumieniu art. 185 ust 1 Dyrektywy VAT.

[4] W rozumieniu art. 185 ust. 2 Dyrektywy VAT.

[5] W sprawie C‑293/21 UAB „Vittamed technologijos.