Trzymiesięczny termin na rozliczenie podatku naliczonego w przypadku WNT niezgodny z Dyrektywą VAT

18 marca 2021r. Trybunał Sprawiedliwości UE (TSUE) wydał ważny dla polskich podatników VAT wyrok w sprawie zgodności z prawem unijnym trzymiesięcznego terminu na rozliczenie WNT (C-895/19).

Od 1 stycznia 2017 r. obowiązują szczególne zasady odliczenia VAT naliczonego przy nabyciu towarów i usług, od których podatek rozliczany jest na zasadzie odwrotnego obciążenia (w szczególności WNT i import usług). Podatnicy mogą w tym samym czasie rozliczyć VAT należny i naliczony z tytułu tych transakcji (a więc co do zasady neutralnie pod względem cash flow) ale tylko pod warunkiem, że kwota VAT należnego zostanie wykazana we właściwej deklaracji i nie później jednak niż w terminie 3 miesięcy od końca miesiąca, w którym w odniesieniu do nabytych towarów lub usług powstał obowiązek podatkowy.

Zgodnie z omawianą regulacją, w razie uwzględnienia kwoty VAT należnego we właściwej deklaracji ale już po upływie wskazanego terminu 3 miesięcy, podatnik może wykazać VAT naliczony tylko „na bieżąco”, tzn. w rozliczeniu za okres, dla którego nie upłynął jeszcze termin do złożenia deklaracji podatkowej.

To szczególnie uciążliwy dla polskich podatników przepis. W praktyce bowiem dość często zdarzają się sytuacje, gdy podatnik nie zdąży na czas rozpoznać obowiązku podatkowego przy WNT i imporcie usług. Powody tego mogą być różne i zazwyczaj nie leżą po stronie samych podatników, a raczej ich zagranicznych kontrahentów którzy za późno wystawiają/ wysyłają faktury.

W konsekwencji omawiany przepis wymusza na podatnikach:

– dokonywanie korekt deklaracji VAT;
– deklarowanie zaległości podatkowej z obowiązkiem zapłaty odsetek za zwłokę.

Sprawa rozstrzygana przez TSUE dotyczyła podatnika, który dokonywał WNT, jednak nie był w stanie spełnić warunków umożliwiających wykazanie podatku naliczonego w tym samym czasie co podatku należnego. Wynikało to, między innymi, z opóźnionego otrzymania faktur, błędnego zaklasyfikowania transakcji  lub zwykłej pomyłki. Jednak w żadnym  przypadku wykazanie kwoty podatku należnego poprzez korektę właściwej deklaracji nie było związane z nadużyciem prawa lub dążeniem do zmniejszenia podatku.

Stanowisko TSUE jest dla podatników korzystne. Trybunał uznał bowiem, że rozwiązanie zastosowane w polskiej ustawie jest niezgodne z Dyrektywą VAT.  W ocenie TSUE nie można uzależnić wykonania prawa do odliczenia przy WNT w tym samym okresie co deklarowanie podatku należnego od dodatkowych warunków, jak choćby wykazanie w odpowiednim momencie podatku należnego.

Co to oznacza dla podatników?

Wyrok TSUE daje podatnikom możliwość skorygowania rozliczeń dokonanych zgodnie z przepisami ustawy o VAT, które zostały zakwestionowane przez TSUE i doprowadzenia do neutralnego rozliczenia podatku należnego i naliczonego w tym samym okresie rozliczeniowym. W takiej sytuacji możliwe będzie wnioskowanie o zwrot nadpłaty dotyczącej kwoty wcześniej uiszczonej zaległości podatkowej wraz z odsetkami za zwłokę (część tej kwoty skompensuje zaległość wynikającą z obniżenia podatku naliczonego wykazanego pierwotnie w późniejszym terminie).

Aby uzyskać zwrot nadpłaty z pełnym oprocentowaniem (czyli za okres od dnia zapłaty zaległości do dnia zwrotu) wniosek o stwierdzenie nadpłaty powinien zostać złożony w terminie 30 dni od dnia publikacji wyroku TSUE w Dzienniku Urzędowym UE (wyrok zostanie opublikowany najprawdopodobniej w ciągu około 2-3 miesięcy od dnia ogłoszenia). W razie złożenia wniosku po tym terminie podatnikowi przysługiwać będzie oprocentowanie za okres od dnia zapłaty do 30. dnia od publikacji wyroku.

W przypadku, gdy doszło do wydania decyzji lub zapadły wyroki sądów administracyjnych w tych sprawach i były one niekorzystne dla podatników  – orzeczenie TSUE stanowi podstawę do wznowienia tych postępowań. W przypadku postępowań podatkowych termin na złożenie wniosku o wznowienie takiego postępowania wynosi 1 miesiąc od dnia publikacji wyroku, zaś w przypadku postępowań sądowoadministracyjnych – 3 miesiące od dnia publikacji wyroku TSUE.

Wyrok TSUE dotyczy tylko WNT – ale ustawa o VAT w analogiczny sposób reguluje kwestię skorzystania z prawa  do odliczenia podatku naliczonego w przypadku importu usług.

W naszej ocenie, zważywszy na podobieństwo obydwu rozwiązań, podatnicy mogą wykorzystać wyrok TSUE także do korekt rozliczenia podatku od importu usług.

Wyrok daje podatnikom możliwość dokonania korekty – ale nie zobowiązuje do tego. Dlatego każdy podatnik powinien przeanalizować, czy korzyści wynikające z korekty uzasadniają jej dokonanie.

Natomiast w odniesieniu do przyszłych rozliczeń – wyrok TSUE oznacza, że podatnicy mogą pominąć zakwestionowane ograniczenie jako niezgodne z przepisami Dyrektywy i wykazywać podatek należny i naliczony w tym samym rozliczeniu podatkowym.

Na końcu warto wskazać, że w ramach pakietu SLIM VAT 2 planowana jest nowelizacja przepisów VAT, która przewiduje rezygnację z konieczności rozliczenia podatku należnego z tytułu importu usług w terminie 3 miesięcy jako warunku do odliczenia VAT naliczonego w tym samym okresie rozliczeniowym co deklarowany VAT należny. Być może, mając na uwadze korzystne tezy płynące z wyroku, projektodawca zdecyduje się od razu na korzystne zmiany również w zakresie WNT.

*****

W przypadku zainteresowania powyższymi informacjami i ich wpływem na Państwa działalność, prosimy o kontakt z:

Tomasz Michalik                     Tomasz.Michalik@mddp.pl                       tel. 501 733 720

Janina Fornalik                       Janina.Fornalik@mddp.pl                         tel. 660 440 141

Bartosz Bogdański                  Bartosz.Bogdański@mddp.pl                   tel. 660 440 140

lub Państwa doradcą ze strony MDDP.