Terminale kolejowe wciąż bez zwolnienia z podatku od nieruchomości

Od 2022 r. istotnie zmieniło się zwolnienie dla infrastruktury kolejowej z podatku od nieruchomości (PON). Z jednej strony zakres zwolnienia został zawężony, praktycznie wyłączając z niego prywatne bocznice kolejowe. Z drugiej strony zwolnienie zostało rozszerzone o terminale towarowe stanowiące  obiekty infrastruktury usługowej.

W zakresie terminali wejście w życie zwolnienia zostało pierwotnie ustalone na 1 stycznia 2023 r., a następnie na 1 stycznia 2024 r. Takie odroczenie terminu obowiązywania było podyktowane założeniem o konieczności notyfikacji zwolnienia do Komisji Europejskiej jako programu pomocowego w kontekście zasad pomocy publicznej. Program pomocowy został zarejestrowany pod sygnaturą SA.104785, ale do dziś postępowanie notyfikacyjne nie zostało zakończone. Co istotne, ustawodawca w 2023 r. nie zdecydował się na kolejne przesunięcie wejścia w życie zwolnienie w zakresie terminali, co zapewne było związane z rokiem wyborczym i ograniczoną działalnością legislacyjną pod koniec roku. Aktualnie więc nowy zakres zwolnienia obowiązuje, ale nie jest jeszcze zaakceptowane przez Komisję Europejską.

8 maja 2024 r. Ministerstwo Finansów opublikowało objaśnienia podatkowe, które odnoszą się do tej sytuacji. Stwierdza się, że do czasu pozytywnego zakończenia postępowania notyfikacyjnego zwolnienie nie może być stosowane. W praktyce oznacza to, że przedsiębiorcy posiadający terminale kolejowe nie powinni wykazywać ich jako zwolnionych z PON. Nawet jeśli organ gminny nie podejmowałby kroków w celu objęcia ich opodatkowaniem (np. poprzez wszczęcie postępowania wymiarowego), to przedsiębiorca, który efektywnie korzysta ze zwolnienia naraża się na ryzyko konieczności zwrotu pomocy publicznej.

Zagadnienie zwolnienia z podatku od nieruchomości dla terminali nie dotyczy bezpośrednio stanu prawnego z lat 2017-2021, kiedy obowiązywał szeroki zakres zwolnienia, w tym dla prywatnych bocznic kolejowych. W tym zakresie NSA skierował do Trybunału Sprawiedliwości UE pytania prejudycjalne dotyczące tego, czy zwolnienie mogło przysługiwać, pomimo że nie było notyfikowane Komisji Europejskiej. Argument dotyczący postępowania notyfikacyjnego dla terminali jest pośrednio wykorzystywany w postępowaniu prejudycjalnym. Organy podatkowe wskazują, że skoro w stosunku do terminali Polska zdecydowała się na notyfikację, to jest to jak przyznanie się do błędu, tj. w  latach 2017-2021 doszło do uchybienia, które prowadzi bo braku możliwości stosowania zwolnienia w stosunku do bocznic kolejowych. Z kolei strona podatników argumentuje, że szerokie zwolnienie z lat 2017-2021 nie wymagało notyfikacji, bo nie było selektywne, a dopiero ograniczenie zwolnienia do wybranych elementów (stan prawny od 2022 r.) może uzasadniać notyfikację w zakresie terminali. Takie stanowisko przedstawiamy też w toku postępowania prejudycjalnego (jesteśmy pełnomocnikami w tej sprawie) i innych postępowań krajowych. Aktualnie oczekujemy na rozprawę przed TSUE. Nie można wykluczyć, że rozstrzygnięcie będzie obejmować pewne aspekty stanu prawnego od 2022 r., w tym wątku terminali.