Świadczenie odpłatne czy nieodpłatne – na co należy zwrócić uwagę przy świadczeniach wzajemnych i złożonych
Podmioty gospodarcze prowadzą działalność w celach zarobkowych. Nieodpłatne świadczenia należą do wyjątków.
Co do zasady, nieodpłatne świadczenie powoduje powstanie przychodu podlegającego opodatkowaniu podatkiem dochodowym. Czym w takim razie jest nieodpłatne świadczenie? W ustawie o CIT nie znajdziemy precyzyjnej odpowiedzi, ale pojęcie to było już komentowane w orzecznictwie. Nieodpłatne świadczenie obejmuje wszystkie zjawiska gospodarcze i zdarzenia prawne, których następstwem jest uzyskanie korzyści kosztem innego podmiotu, lub te wszystkie zdarzenia prawne i zdarzenia gospodarcze w działalności osób prawnych, których skutkiem jest nieodpłatne, to jest niezwiązane z kosztami lub inną formą ekwiwalentu, przysporzenie majątku tej osobie, mające konkretny wymiar finansowy.
Świadczenie ekwiwalentne to świadczenie wzajemne o tej samej wartości. Świadczeniem ekwiwalentnym jest m.in. obniżenie ceny usług świadczonych przez podmiot otrzymujący świadczenie świadczonych na rzecz podmiotu udzielającego świadczenia, co potwierdził Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 12 czerwca 2020 r. (0111-KDIB1-2.4010.75.2020.3.BD).
Usługodawca świadczył usługi w oparciu o środki trwałe powierzone mu przez zamawiającego bez wynagrodzenia. Udostępnione środki trwałe były wykorzystywane wyłączenie do świadczenia usług na rzecz zamawiającego. W związku z tym, że usługodawca nie musiał ich nabyć lub wynajmować od podmiotu trzeciego, mógł zaoferować zamawiającemu niższą cenę świadczonych usług. Pomimo braku określenia wynagrodzenia za udostępnienie środków trwałych i braku związanych z tym przepływów pieniężnych, świadczenie zostało uznane za wzajemne i ekwiwalentne, to jest nie było świadczeniem nieodpłatnym.
Udostępnienie środków trwałych nie było bezinteresowne. Celem ich przekazania było racjonalne zagospodarowanie zasobów w celu zwiększenia zysków. Środki trwałe nadal służyły działalności zamawiającego, pomimo iż faktycznie były używane przez usługodawcę. Nie została więc spełniona przesłanka oddania środków trwałych do nieodpłatnego używania (art. 16 ust. 1 pkt 63 lit. c ustawy o CIT). Dyrektor KIS w ww. interpretacji potwierdził, że zamawiający pomimo oddania środków trwałych do korzystania usługodawcy zachowuje prawo do zaliczania odpisów amortyzacyjnych do kosztów uzyskania przychodów.
Z uwagi na różnorodność rozliczeń, każdy przypadek należy traktować indywidualnie i ustalić, czy świadczenie powoduje powstanie korzyści tylko po stronie podmiotu otrzymującego takie świadczenie, czy może jednak występuje ekwiwalentność w zakresie ustalenia innego świadczenia, na przykład niższej ceny za usługę świadczoną przez podmiot otrzymujący świadczenie, za które nie ustalono odrębnej płatności.