Stosowanie stawki VAT w wysokości 0 proc. w związku z eksportem towarów na podstawie posiadanych dokumentów

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Gliwicach z 19 stycznia 2024 r., sygn. akt I SA/GL 1374/23.

Czego dotyczyła sprawa?

Spółka maltańska działająca na terytoriom Republiki Malty (dalej: Wnioskodawca), będąca podatnikiem VAT czynnym, wystąpiła o wydanie interpretacji w sprawie dotyczącej podatku od towarów i usług.

Pytanie dotyczyło eksportu towarów, o których mowa w ustawie VAT[1]. Wywóz towarów z terytorium Polski miałby być dokonywany na rzecz nabywcy mającego siedzibę poza terytorium Unii Europejskiej (dalej: Nabywca towarów). Nabywca towarów, jako podmiot organizujący transport, będzie zlecał: odprawę celną eksportową w UE, odprawę celną importową w kraju trzecim, załadunek, przewóz i rozładunek towarów, wystawienie dokumentów spedycyjnych i prawdopodobnie również ubezpieczenie ładunku w transporcie.

Wnioskodawca nie zawsze może uzyskać komunikaty IE 599 od kontrahentów z przyczyn od siebie niezależnych, zamierza więc każdorazowo pozyskiwać od Nabywcy towarów przynajmniej jeden z następujących dokumentów:

1. list przewozowy (np. dokument CMR) opatrzony podpisem lub pieczęcią przewoźnika oraz osoby odbierającej towary poza UE;
2. oświadczenie nabywcy towarów o tym, że będące przedmiotem dostawy towary zostały dostarczone do miejsca poza UE;
3. oświadczenie przewoźnika odpowiedzialnego za transport towarów o tym, że będące przedmiotem dostawy towary zostały dostarczone do miejsca poza UE;
4. dokument wydany przez administrację celną państwa innego niż Polska, potwierdzający wywóz towarów poza obszar celny UE;
5. dokument wydany przez administrację celną kraju trzeciego (nienależącego do UE) w związku z przywozem i odprawą w tym kraju towarów będących przedmiotem dostawy, kopii listów przewozowych.

W oparciu o dane zamieszczone na fakturach Wnioskodawca będzie w stanie potwierdzić tożsamość towarów będących przedmiotem poszczególnych dostaw z towarami, których eksport zostanie udokumentowany dowodami wymienionymi powyżej.

Zdaniem Wnioskodawcy wymienione dokumenty będą wystarczające, żeby potwierdzić wywóz towarów poza terytorium UE w celu zastosowania 0% stawki VAT w eksporcie towarów.

Na potwierdzenie stanowiska Wnioskodawca przywołał wyrok TSUE[2], zgodnie z którym stawka podatku 0% ma zastosowanie w eksporcie, o ile spełnione są następujące warunki:

1. prawo do rozporządzania towarem jak właściciel jest przeniesione na nabywcę,
2. towar jest wysłany poza UE,
3. w wyniku tej wysyłki towar fizycznie opuszcza UE.

Warunkiem zastosowania 0% stawki nie jest objęcie towarów celną procedurą wywozu, a wykazanie, że towary opuściły obszar UE. Możliwe jest wtedy zastosowanie stawki 0%, nawet jeśli podatnik pominął warunek formalny, taki jak zastosowanie powyższej procedury. Przywołany został argument, że skoro dla stawki 0% VAT w eksporcie nie jest konieczne stosowanie procedury wywozu, to tym bardziej warunkiem takim nie może być posiadanie dokumentu potwierdzającego jej zamknięcie.

Stanowisko Krajowej Informacji Skarbowej

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej[3] uznał stanowisko za prawidłowe w zakresie uznania za eksport towarów ze stawką 0% tylko w przypadku posiadania dokumentu wydanego przez administrację celną Polski lub innego państwa członkowskiego UE potwierdzającego zamknięci procedury celnej.

W odpowiedzi wnioskodawca wniósł skargę do WSA w Gliwicach.

Wyrok WSA

WSA uchylił zaskarżoną interpretację. Sąd w uzasadnieniu ustnym wskazał, że przede wszystkim nie jest prawidłowe stanowisko organu co do tego, że wyłącznie dokumenty urzędowe mają walor dokumentów potwierdzających dokonanie eksportu poza terytorium UE.

Zestawiając ze sobą art. 41 ust. 6 ustawy VAT i wyrok TSUE ze stanowiskiem organu, stwierdzić należy, że istotne jest faktyczne wyprowadzenie towarów poza terytorium UE, a fakt ten niekoniecznie musi być udokumentowany dokumentem urzędowym, jak tego wymaga organ.

Zgodnie z orzecznictwem TSUE istnieją tylko dwie sytuacje, w których niedopełnienie wymogów formalnych może doprowadzić do utraty prawa do zwolnienia z VAT:

1. gdy podatnik umyślnie uczestniczył w oszustwie podatkowym lub
2. gdy naruszenie wymogu formalnego może prowadzić do odmowy zwolnienia z VAT (gdy niemożliwe jest przedstawienie przekonującego dowodu faktycznego wyprowadzenia towarów z terytorium UE).

Jeżeli żadna z tych dwóch okoliczności nie zachodzi, to nie ma podstaw do tego, by wymagać szczególnego waloru dokumentu urzędowego jako tego, który wyłącznie byłby właściwy do potwierdzania wykonania eksportu poza terytorium UE.

Znaczenie w VAT

W eksporcie, w sytuacji gdy kupujący sam organizuje transport i zajmuje się całością procedur celnych, uzyskanie niektórych dokumentów przez sprzedającego może być niezwykle trudne lub niemożliwe. Ograniczenie prawa do zastosowania stawki 0% tylko do określonych dokumentów celnych mogłoby w niektórych sytuacjach powodować niepotrzebne obciążenie finansowe, zwłaszcza w sytuacji, gdy kontrahent wpłaca kwotę bez VAT.

Trzeba jednak pamiętać, że o ile dokument IE 599 może nie być wymagany, tak dokumentacja potwierdzająca wyprowadzenie towarów oraz odpowiednie wskazanie danych towaru na fakturze, wciąż jest niezbędne. Przekazanie dokumentacji powinno być uzgodnione z kontrahentem.

*****

[1] W art. 2 pkt 8 ustawy o podatku od towarów i usług.

[2] Wyrok TSUE z 28 marca 2019 r. w sprawie C-275/18 (Milan Vinś).

[3] Interpretacja DKIS z 24 sierpnia 2023 r., sygn. 0114-KDIP1-2.4012.242.2023.2.GK.