Stawka VAT przy cesji umów deweloperskich – wciąż czekamy na ostateczne rozstrzygnięcie

Długo oczekiwana uchwała NSA w tej sprawie się jednak nie pojawi. Zamiast tego NSA wyda w sprawie cesji umów deweloperskich wyrok w poszerzonym siedmioosobowym składzie.

Przypomnijmy. Opodatkowanie cesji umów deweloperskich jest przedmiotem sporów z organami podatkowymi już długie lata. Istnieją dwie linie orzecznicze. Pierwsza z nich, popierana przez „szeroki rynek” stoi na stanowisku, iż cesja jest nierozerwalnie związana z przyszłą dostawą lokalu mieszkalnego i jako taka jest opodatkowana według stawki 8%. Tak między innymi rozstrzygały sądy administracyjne w licznych wyrokach – między innymi 19 stycznia 2023 r. (III SA/Wa 1683/22)), z 23 marca 2017 r. (I FSK 1406/15). W wyrokach sądy akcentowały głównie cel ekonomiczny cesji – którym finalnie jest nabycie lokalu mieszkalnego opodatkowanego według stawki 8%

Drugie stanowisko, reprezentowane w ostatnim czasie przez organy podatkowe jest zdecydowanie bardziej profiskalne. Otóż organy podatkowe zgadzają się, iż cesja praw z umowy deweloperskiej ma związek z przyszłą dostawą lokalu mieszkalnego, ale ten związek nie jest na tyle silny żeby uznać, że mamy do czynienia z dostawą towaru. W konsekwencji traktują cesję praw jako autonomiczną usługę opodatkowaną według stawki 23%. Ten pogląd został wzmocniony przez wyrok TSUE  z dnia 17 października 2019 r. w sprawie C-692/17 Paulo Nascimento Consulting – Mediação Imobiliária Lda gdzie Trybunał stwierdził, iż zwolnienie z VAT dla usług pośrednictwa kredytowego nie ma zastosowania dla odpłatnej cesji dokonanej przez podatnika na osobę trzecią wszystkich praw i obowiązków wynikających z jego pozycji procesowej w postępowaniu mającym na celu egzekucję wierzytelności. Stanowisko to jest rzadziej podzielane przez polskie sądy administracyjne – jednakże pojawiło się ono przykładowo w wyroku NSA z 19 stycznia 2023 r., sygn. akt I FSK 2007/1.

Zatem niewątpliwie mamy do czynienia z  zagadnieniem  prawnym  budzącym poważne wątpliwości i są przesłanki do rozstrzygnięcia tej sprawy przez poszerzony siedmioosobowy skład.

Wyrok, który wyda poszerzony skład NSA, nie będzie miał tej samej mocy, co uchwała, zatem w przyszłości formalnie nadal mogą zapadać sprzeczne ze sobą rozstrzygnięcia. Pozostaje tylko mieć nadzieję, iż od strony merytorycznej wyrok będzie jednoznaczny i będzie zawierał solidną i wyczerpującą argumentację, która pozwoli na przyjęcie ostatecznego stanowiska w sprawie opodatkowania VAT cesji umowy deweloperskiej.