Stawka VAT 8% w hotelarstwie – czy dla wszystkich?

Stosowanie obniżonych stawek VAT w hotelarstwie i gastronomii ma w Polsce bardzo długą tradycję. Pomimo zwiększenia potrzeb fiskalnych państwa i ciągłego poszukiwania dodatkowych dochodów podatkowych, gastronomia i hotelarstwo w dalszym ciągu korzystają z obniżonej stawki VAT i brak jest zapędów po stronie fiskusa, aby ten stan zmienić.

Co istotne, podstawy prawne w krajach Unii Europejskiej są solidne, gdyż pkt 12 załącznika III do Dyrektywy VAT w sposób jednoznaczny pozwala państwom członkowskim na stosowanie obniżonej stawki VAT do zakwaterowania w hotelach i podobnych obiektach, w tym zakwaterowania w obiektach wypoczynkowych oraz wynajmu miejsc kempingowych lub miejsc do parkowania dla przyczep kempingowych. 

Dyrektywa VAT i ustawa VAT – zdefiniowanie pojęcia

Dyrektywa VAT nie zawiera definicji pojęcia „zakwaterowania w hotelach i podobnych obiektach”. W ustawie o VAT także nie mamy tej definicji. W tej bowiem materii o zakwalifikowaniu do grupy usług objętych niższą stawką VAT decyduje klasyfikacja statystyczna. Mianowicie stawką 8% VAT są objęte usługi sklasyfikowane w PKWiU 55 – usługi zakwaterowania. Ten sposób legislacji może nie jest optymalny (gdyż stwarza praktyczne ryzyko zmiany stawki podatkowej w drodze zmiany klasyfikacji PKWiU), jednakże sprawdził się w branży i pozwolił na szerokie stosowanie stawki 8% dla usług świadczonych przez hotel, motele, pensjonaty czy też wynajmujących prywatne pokoje bez względu na kategorię świadczonych usług.

Takiego liberalnego podejścia nie przywidywało prawo bułgarskie, gdzie obniżona stawka VAT objęte były jedynie usługi zakwaterowania świadczone w obiektach objętych odpowiednią klasą turystyczną potwierdzoną właściwym świadectwem klasyfikacyjnym, natomiast usługi świadczone w innych obiektach były objęte stawką podstawową.

Spór przedsiębiorcy i fiskusa o VAT w hotelarstwie

Ten stan prawny stał się powodem sporu pomiędzy bułgarskim przedsiębiorcą i fiskusem – który ostatecznie trafił do Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej. Do TSUE wpłynęło zapytanie prejudycjalne następującej treści:

Czy art. 98 ust. 2 dyrektywy [VAT] w związku z pkt 12 załącznika III do tej dyrektywy należy interpretować w ten sposób, że określona w tym przepisie obniżona stawka VAT w odniesieniu do zakwaterowania w hotelach i podobnych obiektach może mieć zastosowanie w wypadku, gdy te obiekty nie są objęte kategorią zgodnie z krajowymi przepisami państwa członkowskiego?

Różnicowanie stawki VAT – stanowisko TSUE

TSUE jednoznacznie negatywnie odniósł się do kwestii różnicowania stawki VAT w zależności od kategorii obiektu, wskazując m.in. na zasadę neutralności podatkowej. Stoi ona na przeszkodzie temu, aby usługi podobne, które są konkurencyjne wobec siebie, były traktowane odmiennie z punktu widzenia VAT. Klasyfikacja obiektu może być jakąś wskazówką dla konsumenta co do poziomu i jakości świadczonych usług, natomiast absolutnie nie powinna decydować o wysokości stawki VAT i przez to premiować jedne obiekty kosztem drugich.

VAT w hotelarstwie – „wszystko albo nic”

Zatem dla usług zakwaterowania obowiązuje zasada „wszystko albo nic” – co oznacza, iż państwo członkowskie może stosować obniżone stawki w odniesieniu do wszystkich usług zakwaterowania, albo do żadnych. „Kategoryzowanie” obiektów oczywiście jest dopuszczalne, ale nie może mieć to wpływu na stawkę VAT na usługi świadczone na tych obiektach.

***

Wyrok TSUE c-733/22 Valentina Heights z 8 lutego 2024 r.