Stawka 0% w WDT - czyli zmiana, której nie ma

Cykl przedstawiający 7 zmian w przepisach o VAT, które od 1 lipca 2020 mogą mieć wpływ na rozliczenia podatników kończymy zmianą medialną – czyli zmianą, której nie ma a mimo to wielu podatników obawia się jej skutków.

Jak to możliwe? To wynik przede wszystkim szeregu błędów i uproszczeń.

Czwartym elementem pakietu Quick Fixes, który jako jedyny został wprowadzony nie nowelizacją Dyrektywy 2006/112 ale zmianą rozporządzenia Rady (UE) 282/2011 było wprowadzenie nowego przepisu art. 45a, który określa zestaw domniemań, które mają potwierdzić, że towary zostały przemieszczone do innego państwa członkowskiego w wyniku dokonanej transakcji, co jest niezbędne dla celów zastosowania stawki 0% (względnie zwolnienia) w wewnątrzwspólnotowej dostawie towarów.

Dyrektywa nie określa tego w jaki sposób należy dokumentować przemieszczenie towarów do innego państwa członkowskiego. Ponieważ jednak wiele państw członkowskich stosowało w tej mierze różne praktyki, co prowadziło do poważnych utrudnień w handlu wewnątrzunijnym prawodawca unijny postanowił wprowadzić rozwiązanie, które mogłoby być stosowane jednolicie we wszystkich państwach UE. Wybrał rozporządzenie a nie Dyrektywę bo przepisy rozporządzenia obowiązują wprost czyli nie wymagają implementacji do prawa krajowego przez poszczególne państwa.

Art. 45a rozporządzenia wprowadza dwa domniemania przemieszczenia towarów z państwa członkowskiego wysyłki do państwa członkowskiego przeznaczenia – pierwsze dotyczy przypadku, gdy towary są wysyłane przez sprzedawcę (lub podmiot działający na jego rzecz), drugie zaś – gdy towary są wysyłane lub transportowane przez nabywcę (lub podmiot działający na jego rzecz).

Podatnik chcący skorzystać z tych domniemań musi przede wszystkim dysponować określonymi w rozporządzeniu dowodami. Mogą to być dwa dokumenty związane z transportem (typu podpisany list przewozowy CMR, konosament, faktura za towarowy przewóz lotniczy lub faktura od przewoźnika towarów) lub jeden związany z transportem a jeden innego rodzaju – polisa ubezpieczeniowa dotycząca transportu; dokumenty urzędowe wydane przez organ władzy publicznej, potwierdzające przybycie towarów do państwa członkowskiego przeznaczenia lub poświadczenie odbioru przez podmiot prowadzący magazyn, do którego towary trafiły.

Istotne jest to aby:

• dokumenty te zostały wydane przez dwie różne strony, które są niezależne od siebie nawzajem, od sprzedawcy i nabywcy
• dokumenty te nie były ze sobą sprzeczne.

W przypadku, gdy towary są wysyłane lub transportowane przez nabywcę dostawca musi ponadto być w posiadaniu pisemnego oświadczenia nabywcy potwierdzającego, że towary zostały wysłane lub przetransportowane przez nabywcę lub przez osobę trzecią działającą na rzecz nabywcy, oraz wskazującego państwo członkowskie przeznaczenia towarów.

Obydwa domniemania mogą zostać obalone przez organ podatkowe.

• Art. 45a rozporządzenia czy art. 42 ustawy – co powinien zrobić podatnik polski?

Ustawa o VAT w art. 42 ust. 3 i 11 określa dokumenty będące dowodami potwierdzającymi przemieszczenie towarów na terytorium innego państwa członkowskiego. Są to dokumenty przewozowe (jeżeli towar jest przewożony przez przewoźnika) i specyfikacja sztuk ładunku. Jeśli te dowody nie są wystarczające podatnik może je uzupełnić innymi, takimi jak korespondencja handlowa, dokument potwierdzający płatność za towar czy dowód potwierdzający przyjęcie towaru przez nabywcę na terytorium innego państwa członkowskiego.

Nie ulega więc wątpliwości, że reguły określone w art. 42 ust. 3 i 11 ustawy są prostsze do spełnienia.

A zatem czy polski podatnik musi stosować domniemania określone w rozporządzeniu czy może tak jak dotychczas stosować dowody ujęte w art. 42?

W praktyce istotą relacji pomiędzy art. 45a rozporządzenia i art. 42 jest możliwość dokonania przez podatnika polskiego wyboru pomiędzy zastosowaniem reguł określonych w rozporządzeniu i reguł wynikających z ustawy. Ustawodawca nie uchylił bowiem przepisów art. 42 ust. 3 i 11 ustawy a zatem podatnik w dalszym ciągu może się na nich opierać.

Podatnik może jednak wybrać domniemania ujęte w art. 45a rozporządzenia 282/2011 zaś polski organ podatkowy musi ten wybór zaakceptować. Organ podatkowy może próbować obalić domniemania – ale ma obowiązek zaakceptowania faktu, że podatnik dowodzi przemieszczenia towarów na podstawie art. 45a rozporządzenia.

I na tym właśnie polega w tym przypadku bezpośrednie obowiązywanie rozporządzenia – przepis ten nie tworzy obowiązku budowania domniemań przez podatnika aby zastosować stawkę 0% w WDT. Tworzy natomiast obowiązek akceptacji przez polskie organy podatkowe oparcia się przez podatnika nie na przepisach ustawy ale na regulacjach rozporządzenia 282/2011, jeżeli polski podatnik dokona takiego wyboru.

A zatem – jeżeli dokonujecie państwo wewnątrzwspólnotowych dostaw towarów i nie macie dotychczas trudności z dokumentowaniem wywozu towarów na zasadach ujętych w ustawie o VAT – najlepiej w dalszym ciągu stosować się do regulacji art. 42 ustawy i oprzeć się na rozwiązaniach znanych i sprawdzonych.