SLIM VAT 2 na ostatniej prostej – jakie zmiany czekają podatników od 1 października

Nowelizacja ustawy o VAT wprowadzająca zmiany określane potocznie jako SLIM VAT 2, została już podpisana przez Prezydenta. Oznacza to, że podatnicy VAT powinni zacząć szykować się na zmiany w zakresie rozliczeń VAT, które w większości wejdą w życie od 1 października 2021 r. Choć poprzedni pakiet SLIM VAT w ramach „uproszczeń” wprowadził kontrowersyjne zmiany w zakresie faktur korygujących, co rodzi pewne obawy co do kolejnych zmian proponowanych przez rząd w drugiej części pakietu, to tym razem rozwiązania są zdecydowanie korzystne dla podatników. Celem zmian, tak jak w przypadku pierwszego pakietu jest, jak zapewnia resort finansów, uproszczenie i usunięcie przestarzałych i niepotrzebnych już obowiązków spoczywających na firmach. Najbardziej kluczowe zmiany przewidziane w nowelizacji wynikają jednak z wprowadzenia tez dwóch orzeczeń Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w zakresie zgodności polskich przepisów podatkowych z regulacjami unijnymi. Zmiany te dotyczą:

• w zakresie ulgi na złe długi – (i) zniesienia obecnych wymogów, które uzależniają możliwość skorygowania VAT należnego od tego, by dłużnik na moment dostawy towarów / świadczenia usług oraz na dzień poprzedzający korektę deklaracji przez wierzyciela był zarejestrowanym czynnym podatnikiem VAT oraz nie był w trakcie postępowania restrukturyzacyjnego, upadłościowego lub w likwidacji, a także (ii) wydłużenia terminu możliwości zastosowania ulgi z 2 do 3 lat (więcej o tym pisaliśmy na naszym blogu – https://www.mddp.pl_blog/slim-vat-2-co-nas-czeka-w-zakresie-ulgi-na-zle-dlugi/);
• w zakresie WNT i importu usług – rezygnacji z rozliczenia VAT w „szyku rozstawnym”, tj. warunku uzależniającego odliczenie podatku naliczonego w tym samym okresie, w którym wykazano podatek należny, od wykazania VAT należnego w terminie trzech miesięcy od upływu miesiąca, w którym powstał obowiązek podatkowy – co stanowi implementację do polskich przepisów tez wyroku Trybunału w sprawie C-895/19A.

Pozostałe zmiany choć mniej znaczące, również mogą mieć korzystny wpływ na rozliczenia podatników. Poza powyżej wspomnianymi, pakiet SLIM VAT 2:

•  określa zasady ujęcia korekt obniżających podstawę opodatkowania w przypadku importu usług, wewnątrzwspólnotowego nabycia towarów oraz dostawy towarów, dla której podatnikiem jest nabywca (więcej w tym zakresie pisaliśmy na blogu – https://www.mddp.pl_blog/slim-vat-2-co-nas-czeka-w-zakresie-korekt-wnt-i-importu-uslug/);
• doprecyzowuje zasady przypisania transportu w przypadku transakcji łańcuchowych dotyczących eksportu towarów lub wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów;
• rozszerza liczbę okresów, w których podatnik może odliczyć VAT poprzez korektę deklaracji, jeśli upłynął termin na odliczenie podatku „na bieżąco” – obecnie odliczenia można dokonać jedynie poprzez korektę pierwszego miesiąca (powstania obowiązku podatkowego/otrzymania faktury);
• pozwala podatnikowi, który stosuje rozliczenie importu towarów w deklaracji, na jej korektę, jeśli w pierwotnej deklaracji nie rozliczył prawidłowo podatku;
• wydłuża termin na złożenie informacji o poniesieniu pierwszego wydatku na pojazd samochodowy wykorzystywany wyłącznie do działalności gospodarczej podatnika;
• wprowadza możliwość złożenia zgodnego oświadczenia dostawcy i nabywcy o wyborze opodatkowania nieruchomości w akcie notarialnym;
• zmienia definicje „państwa członkowskiego” oraz „terytorium Unii Europejskiej”, w związku z wyjątkami jakie stosują się do Irlandii Północnej, po wystąpieniu Wielkiej Brytanii z Unii Europejskiej.

Szereg zmian dotyczy także korzystania z rachunku VAT, które są wprowadzane nie tylko w ustawie o podatku od towarów i usług, ale także w ustawie Prawo bankowe. SLIM VAT 2 ureguluje kwestie (i) uwalniania środków przeksięgowanych z rachunku VAT na rachunek techniczny, (ii) możliwości wydania zgody na uwolnienie środków z rachunku VAT, (iii) konsolidacji środków na rachunku VAT, (iv) przelewania środków między rachunkami VAT w różnych bankach; (v) zapłaty z rachunku VAT składek na ubezpieczenie społeczne i zdrowotne rolników (KRUS). Zmiany wchodzą w życie od 1 października br., z wyjątkiem zmian w zakresie:

• możliwości korekty deklaracji w związku z importem towarów oraz terminu odliczenia VAT naliczonego z tytułu WNT i importu usług w związku z ujęciem VAT należnego w ciągu 3 miesięcy od obowiązku podatkowego – które wchodzą w życie już dzień po dniu ogłoszenia ustawy;
• możliwości przeznaczenia środków na rachunku VAT na składki na ubezpieczenie rolników – które wchodzą w życie dopiero od 1 stycznia 2022 r.