Czy samodzielne sporządzenie analizy danych porównawczych jest możliwe?

Podatnicy, zwłaszcza ci spóźnialscy, odetchnęli z ulgą na wieść o przedłużeniu terminu do przygotowania dokumentacji cen transferowych, złożenia oświadczenia o sporządzeniu dokumentacji oraz złożenia oświadczenia CIT-TP. Ministerstwo Finansów zgodziło się na tę zmianę właśnie na wniosek podatników, którzy wskazywali na trudności w wywiązaniu się z nowych obowiązków. W praktyce okazuje się bowiem, że sporządzenie poszczególnych elementów dokumentacji cen transferowych nie jest proste i wymaga zaangażowania znacznie większych nakładów niż mogłoby się wydawać. Przykładem może być przeprowadzenie analizy danych porównawczych. Do końca 2016 r. analiza danych porównawczych nie stanowiła obowiązkowego elementu dokumentacji cen transferowych. Od 2017 r. podatnicy stanęli więc przed sporym wyzwaniem sprostania nowym wymogom. Analiza danych porównawczych może zostać sporządzona w oparciu o dane wewnętrzne. Jest to równocześnie metoda preferowana przez organy podatkowe. Oznacza to, że w przypadku realizowania transakcji (lub innego zdarzenia) zarówno z podmiotami powiązanymi jak i podmiotami niezależnymi, w pierwszej kolejności należy zweryfikować możliwość przeprowadzenia analizy porównawczej w oparciu o dane wewnętrzne. Mogłoby się wydawać: nic prostszego, mamy wszystkie dane, nie musimy płacić za korzystanie z bazy danych, benchmark gotowy. Jednak rzeczywistość pokazuje, że nie jest to tak proste. Przeprowadzenie analizy danych w oparciu o dane wewnętrzne wymaga zachowania ścisłych kryteriów porównywalności, a te w praktyce niezbyt często są wystarczające. Różnice w cechach charakterystycznych dóbr lub usług będących przedmiotem badanej transakcji, różna skala lub wolumen transakcji to tylko przykład powodów, które mogą uniemożliwić sporządzenie analizy w oparciu o dane wewnętrzne. Jeżeli podatnik nie ma możliwości zastosowania danych wewnętrznych (w sytuacji kiedy podatnik nie realizuje analogicznych transakcji z podmiotami niezależnymi lub transakcje są nieporównywalne), wówczas przechodzimy do przeprowadzenia analizy danych porównawczych w oparciu o dane zewnętrzne. Na rynku istnieje kilkanaście komercyjnych baz danych, które agregują dane finansowe spółek, i z których korzystają zarówno organy skarbowe, jak i firmy doradcze. Podatnicy również mogą mieć dostęp do baz danych jednak jest to relatywnie kosztowne. Cały proces począwszy od przygotowania strategii, na podstawie której dokonywane jest wyszukiwanie podmiotów w bazach danych, poprzez weryfikację podmiotów oraz analizę finansową podmiotów uznanych za porównywalne jest skomplikowany i czasochłonny. Zdecydowanie nie jest do zadanie do wykonania w ciągu jednego czy 2 dni. W praktyce zdarza się również, że w wyniku przeprowadzonej analizy wszystkie podmioty zostają odrzucone ponieważ nie spełniają kryteriów porównywalności. Wówczas można podjąć próbę wyszukiwania z wykorzystaniem tzw. podejścia addytywnego, na podstawie danych dostępnych w Internecie. Jeśli to również nie przynosi efektu i nie mamy wystarczającej próby podmiotów niezależnych do porównania, należy przystąpić do sporządzenia analizy danych porównawczych w formie opisu zgodności. Przepisy w zakresie cen transferowych wskazują, iż w przypadku braku danych do przeprowadzenia analizy danych porównawczych, podatnik ma obowiązek sporządzenia opisu zgodności. Ta forma analizy porównawczej została jednak dosyć enigmatycznie opisana w przepisach. Co zatem zrobić, żeby nie narazić się na ryzyko podważenia zasadności przeprowadzenia analizy w formie opisu zgodności? Podatnik powinien przystąpić do jego przygotowania dopiero po wykluczeniu innych możliwości przeprowadzenia analizy porównawczej. Rozsądnym wydaje się zatem opisanie całego procesu z uzasadnieniem odrzucenia możliwości przeprowadzenia analizy porównawczej w oparciu o dane wewnętrzne i o dane zewnętrzne oraz uwzględnienie wszystkich standardowych elementów analizy danych porównawczych. Przygotowanie analizy porównawczej nie jest zatem procesem szybkim i prostym. Wymaga dużego nakładu pracy oraz specjalistycznej wiedzy m.in. w zakresie analizy danych finansowych. Warto rzetelnie podejść do sporządzenia analizy danych porównawczych ze względu na fakt, iż poprawnie sporządzony benchmark stanowi skuteczne narzędzie obrony w przypadku kontroli. I chociaż termin na sporządzenie dokumentacji cen transferowych oraz złożenie oświadczenia o sporządzeniu dokumentacji zostanie przesunięty na koniec września, to analiza danych porównawczych jest tym elementem dokumentacji, którego zdecydowanie nie polecamy zostawiać na ostatni moment.