Ryzyko utraty statusu PGK w przypadku nierynkowości cen transferowych

Wynagrodzenie w transakcjach pomiędzy podmiotami powiązanymi powinno być ustalone na zasadach rynkowych, to znaczy na takich warunkach, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane. W przeciwnym razie, w przypadku kontroli, należy liczyć się z konsekwencjami związanymi z zakwestionowaniem ich rynkowości.

Najczęstszym ryzykiem jest uznanie przez organ, że doszło do zaniżenia dochodu i doszacowanie należnego fiskusowi podatku. Istnieją jednak mniej oczywiste skutki. Jeden z nich, dotyczący podatkowych grup kapitałowych (PGK), jest przedmiotem ostatniego orzeczenia Naczelnego Sądu Administracyjnego.

Czego dotyczył spór

Podatkowa grupa kapitałowa zawierała transakcje kontrolowane z podmiotami powiązanymi nienależącymi do PGK. Po zakończeniu roku podatkowego grupa weryfikowała czy stosowane ceny transferowe znajdowały się poza przedziałem ustalonym w analizie porównawczej (pomimo zachowania należytej staranności). Jeśli tak by się zdarzyło, to planowała dokonywać korekty na zasadach ogólnych (tzn. ująć ją w bieżącym okresie rozliczeniowym, a nie w okresie, którego dotyczy korekta) oraz uiścić zaległość podatkową wraz z odsetkami. Podatnik miał wątpliwości, czy w takim przypadku nie utraci statusu PGK, bowiem zgodnie z 1a ust. 2 pkt 3 lit. b Ustawy o CIT, w przypadku zawierania przez PGK transakcji ze spółkami powiązanymi spoza PGK na warunkach innych niż rynkowe, PGK grozi utrata statusu podatnika CIT. PGK wystąpiła do organów podatkowych z wnioskiem o interpretację indywidualną.

Organ nie zgodził się ze stanowiskiem strony i uznał, że jeżeli wynagrodzenie w transakcjach z podmiotami powiązanymi spoza PGK odbiegały od warunków rynkowych, to grupa automatycznie traci status podatnika CIT. Nie ma tutaj znaczenia fakt, że PGK podjęła działania naprawcze (zarówno z własnej inicjatywy, jak i podczas kontroli). Warto podkreślić, że stosowanie korekt (zarówno na zasadach ogólnych, jak i korekt cen transferowych zgodnie z art. 11e Ustawy o CIT – o różnicach pisaliśmy m.in. w tym wpisie) w trakcie i po zakończeniu roku podatkowego jest częstą praktyką na rynku.

Sprawa trafiła do Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego, który przyznał rację podatnikowi, stwierdzając, że transakcja kontrolowana obejmuje późniejsze zmiany warunków, włączając w to korekty transakcji i rozliczeń podatkowych. Nie powinno zatem dojść do utraty statusu PGK.

Organ złożył skargę kasacyjną i sprawa trafiła do NSA, który nie zgodził się z sądem I instancji i przychylił się do stanowiska organu. NSA wyraził pogląd, że jeśli transakcja kontrolowana różni się od warunków ustalonych przez podmioty niepowiązane, to PGK traci status podatnika CIT. Sąd podkreślił tutaj, że podmioty zawiązujące PGK muszą liczyć z pewnymi warunkami do spełnienia. Ponadto żaden z uczestników postępowania nie zwrócił uwagi na istnienie osobnych przepisów regulujących korekty cen transferowych (art. 11e Ustawy o CIT), tylko odnoszono się do korekt na zasadach ogólnych.

Na co zwracać uwagę

Ceny transferowe ustalone na warunkach nierynkowych powodują szereg ryzyk, także tych mniej oczywistych, jak utrata statusu podatnika CIT przez PGK. Podatnicy powinni zatem przykładać szczególną wagę do przygotowania rzetelnych analiz porównawczych, na podstawie których ustalane jest wynagrodzenie w ramach grupy kapitałowej. Dobrze jest dysponować jakościową analizą jeszcze przed realizacją transakcji – weryfikowanie rynkowości wstecz może prowadzić do przykrych niespodzianek.

Przed stosowaniem korekt wynagrodzenia w transakcjach z podmiotami powiązanymi warto zastanowić, czy należy robić to na zasadach ogólnych czy na podstawie odrębnych przepisów o korekcie cen transferowych. Tematyka ta jest niejasna i budzi często wątpliwości nie tylko podatników, ale też organów i sądów – warto zatem dogłębnie przeanalizować i skonsultować dany przypadek przed dokonaniem korekty.