Rekompensata wzrostu cen energii elektrycznej i gazu ziemnego. Kolejne wyroki potwierdzają brak CIT, ale nie PIT

8 lutego 2024 r. został wydany kolejny wyrok potwierdzający dotychczasową linię orzeczniczą, dotyczącą zwolnienia z opodatkowania podatkiem dochodowym od osób prawnych, ale nie fizycznych rekompensat otrzymanych w związku ze wzrostem cen energii elektrycznej i gazu ziemnego.

Tło problemu

Ustawa z 29 września 2022 r. o zasadach realizacji programów wsparcia przedsiębiorców w związku z sytuacją na rynku energii w latach 2022-2024 wprowadziła możliwość przyjęcia przez Radę Ministrów programów pomocowych, mających na celu udzielenie wsparcia finansowego określonym grupom przedsiębiorców, w przypadku których prowadzenie działalności gospodarczej jest zagrożone z uwagi na dynamiczny wzrost kosztów prowadzenia działalności gospodarczej, wynikających z sytuacji na rynku energii. W przyjętej ustawie nie przewidziano przepisów szczególnych, które określałby czy otrzymanie rekompensaty jest opodatkowane podatkiem dochodowym czy nie.

Z kolei zgodnie z art. 17 ust. 1. pkt 47 ustawy o CIT wolne od podatku są dotacje otrzymane z budżetu państwa lub budżetu jednostki samorządu terytorialnego, z wyjątkiem dopłat do oprocentowania kredytów bankowych w zakresie określonym w odrębnych ustawach.

Mając na uwadze powyższy przepis, we wniosku o wydanie interpretacji podatnik zapytał czy rekompensata otrzymana przez w ramach programu stanowi dotację w rozumieniu art. 17 ust. 1 pkt 47 ustawy o CIT, a tym samym korzysta ze zwolnienia z CIT.

Stanowisko przedstawione przez spółkę zostało uznane za nieprawidłowe w wydanej interpretacji z 28 czerwca 2023 r., o sygn. 0111-KDIB2-1.4010.205.2023.1.KK. Organ podatkowy w uzasadnieniu odwołał się do definicji dotacji, zawartej w art. 126 ustawy z 27 sierpnia 2009 r. o finansach publicznych argumentując, że pojęcie to nie zostało zdefiniowane w przepisach prawa podatkowego. Zgodnie z tym przepisem dotacje to środki przeznaczone na cele służące dobru całego społeczeństwa lub jakiejś zbiorowości (na cel dostępny lub przeznaczony dla wszystkich).

W ocenie organu pomoc otrzymana przez podatnika nie realizuje żadnego celu publicznego, a jest wyłącznie rekompensatą dla podmiotu prowadzącego działalność gospodarczą. Tym samym nie stanowi dotacji, o której mowa w przepisie i nie podlega zwolnieniu od podatku.

Stanowisko WSA

Wojewódzki Sąd Administracyjny we Wrocławiu w wyroku z 8 lutego 2024 r., o sygn. akt: I SA/Wr 771/23 nie zgodził się ze stanowiskiem organu i uchylił zaskarżoną interpretację. W uzasadnieniu wskazano, że skoro na gruncie ustawy o CIT ustawodawca nie sformułował definicji dotacji oraz nie odesłał do stosowania ustawy o finansach publicznych, to nie ma podstaw do aby dla celów oceny możliwości zastosowania zwolnienia z art. 17 ust. 1 pkt 47 ustawy o CIT przyjmować definicję z ustawy o finansach publicznych.

Sąd zwrócił uwagę, że odwołanie się przy wykładni przepisów prawa podatkowego do definicji (tzw. definicji obcych) zawartych w przepisach z innych gałęzi prawa niż prawo podatkowe (czyli dokonywanie wykładni systemowej zewnętrznej), jest dopuszczalne w sytuacji, gdy prawodawca w przepisach prawa podatkowego wprost odsyła do tych definicji. Tymczasem w rozpoznanej sprawie taka sytuacja nie miała miejsca.

W wyroku WSA w Krakowie z dnia 30 listopada 2023 r. (I SA/Kr 797/23) – w podobnym stanie faktycznym – Sąd przyznał rację spółce argumentując, że w tym przypadku należy posłużyć się także wykładnią celowościową, ponieważ nie jest intencją państwa opodatkowanie dopiero co przyznanej pomocy publicznej.

Tożsamej oceny dokonano w szeregu innych wyroków np. wyroku WSA w Warszawie z 10 stycznia 2024 r. (III SA/Wa 2358/23), WSA w Kielcach z 21 grudnia 2023 r. (I SA/Ke 488/23) czy wyroku WSA w Poznaniu z 30 listopada 2023 r. (I SA/Po 664/23).

Co ze zwolnieniem w PIT?

Warto zauważyć, że osoby fizyczne – w tym te, które uzyskują dochody z podmiotów tzw. transparentnych podatkowo – nie skorzystają z omawianego zwolnienia. Zgodnie z art. 21 ust. 1 pkt 129 ustawy o PIT wolne od podatku są dotacje, w rozumieniu przepisów o finansach publicznych, otrzymane z budżetu państwa lub budżetów jednostek samorządu terytorialnego.

W przeciwieństwie do art. 17 ust. 1 pkt 47 ustawy o CIT, przepis ustawy o PIT bezpośrednio odsyłają do ustawy o finansach publicznych, więc na gruncie tej ustawy nie powstają wątpliwości interpretacyjne dotyczące rozumienia pojęcia „dotacji”. Takie stanowisko prezentują organy podatkowe; zostało ono również potwierdzone w nieprawomocnym wyroku WSA w Krakowie z 28 marca 2024 r., sygn. I Sa/Kr 158/24.

Podsumowanie

Kształtująca się, na tym etapie na poziomie Wojewódzkich Sądów Administracyjnych, bo jeszcze nie zapadł żaden wyrok NSA, linia orzecznicza na gruncie podatku dochodowego od osób prawnych jest szczególnie istotna ze względu na kolejne nabory wniosków o udzielenie pomocy w ramach programu rządowego.