Przesłanki zastosowania zwolnienia z VAT terenów niezabudowanych

Wyrok NSA z 23 sierpnia 2024 r., sygn. I FSK 1670/20.

Czego dotyczyła sprawa?

Spółka złożyła wniosek o wydanie interpretacji w zakresie podatku od towarów i usług. We wniosku wskazała, że jej podstawowym przedmiotem działalności gospodarczej jest dystrybucja paliw gazowych w systemie sieciowym. W rozpatrywanej sprawie spółka planowała sprzedaż kilku działek gruntowych, będących w jej użytkowaniu wieczystym.

Na części z tych działek znajdowały się pozostałości po rozbiórce gazowni, innych obiektów technologicznych oraz nieczynne urządzenia podziemne po sieciach gazowych. Do tych działek spółka nie posiadała planu zagospodarowania przestrzennego ani decyzji o warunkach zabudowy i nie poniosła żadnych nakładów na ulepszenie obiektów znajdujących się na tych działkach. Z kolei na części działek znajdowała się – wykorzystywana w okresie funkcjonowania gazowni – sieć ciepłownicza, należąca do dostawcy ciepła. Sieci gazowe (zarówno te czynne, jak i nieczynne) stanowiły budowle w rozumieniu przepisów prawa budowlanego. Przedmiot sprzedaży obejmował wyłącznie grunty, bez przeniesienia własności sieci.

W związku z powyższym spółka zadała następujące pytanie: Czy w odniesieniu do dostawy działek spółka ma prawo zastosować zwolnienie od podatku, o którym mowa w ustawie o podatku od towarów i usług[1] (dalej: u.p.t.u.)? Zdaniem spółki dostawa przedmiotowych działek będzie podlegać zwolnieniu od opodatkowania podatkiem VAT.

Stanowisko KIS

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji[2] uznał stanowisko spółki za prawidłowe w zakresie uznania za niezabudowanie. W rezultacie nie podlega ono opodatkowaniu podatkiem VAT dostawy działek, na których znajdowały się zabudowania będące własnością podmiotu trzeciego (dostawcy ciepła) i niebędące przedmiotem sprzedaży. Z kolei sprzedaż tych działek, przez które  przebiega sieć gazowa będąca własnością sprzedającego nie będzie korzystać ze zwolnienia z opodatkowania podatkiem VAT, tylko będzie podlegać opodatkowaniu z zastosowaniem właściwej  stawki podatku VAT (23%).

W uzasadnieniu, w zakresie, w którym KIS uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe, organ wskazał, że sprzedaż gruntu obejmuje również związane z nim budynki i urządzenia. Dlatego też z uwagi na obecność sieci ciepłowniczej i sieci gazowych na sprzedawanym przez spółkę gruncie, taka sprzedaż gruntu powinna zostać zaklasyfikowana jako sprzedaż terenu budowlanego[3].

Uchylenie interpretacji przez WSA

WSA w Krakowie[4] oddalił skargę złożoną przez spółkę, w zakresie, w którym KIS uznał stanowisko spółki za nieprawidłowe. W uzasadnieniu sąd wskazał, że nawet jeżeli przedmiotem dostawy będzie tylko grunt, to należy go uznać za teren zabudowany, jeśli znajdują się na nim naniesienia będące budowlami. WSA wskazał, że przepisy[5] nie uzależniają zwolnienia od tego podatku od wielkości, czy ilości zabudowań na gruncie. Zdaniem WSA przez teren zabudowany należy więc rozumieć każdy teren, na którym znajdują się budynki lub budowle. Jednocześnie WSA orzekł, że ustawodawca nie uzależnił zwolnienia z podatku VAT od tego, czy przedmiotem dostawy są również zabudowania. Jeśli w dniu dostawy grunt jest zabudowany, a nie przeznaczony pod zabudowę, to spółka nie może skorzystać ze zwolnienia. Spółka – nie zgadzając się z rozstrzygnięciem WSA – wniosła skargę kasacyjną do NSA.

Wyrok NSA

Naczelny Sąd Administracyjny w wyroku z 23 sierpnia 2024 r.[6] uchylił wyrok WSA, przyznając rację spółce. W ocenie NSA okoliczność, że na gruncie znajdują się obiekty budowlane nie oznacza automatycznie, że dany grunt zawsze będzie gruntem zabudowanym. Przy ocenie, czy dany grunt jest terenem niezabudowanym[7], istotny jest stan faktyczny sprawy i cel gospodarczy transakcji. Zatem w sytuacji, w której obiekty znajdujące się na danym gruncie nie odgrywają kluczowej roli w procesie sprzedaży z uwagi na to, że intencją stron jest sprzedaż gruntu, a nie przeniesienie własności zabudowań na nim się znajdujących (te nie mają żadnego znaczenia dla kupującego), wówczas taka dostawa gruntu powinna korzystać ze zwolnienia od opodatkowania podatkiem VAT.

Znaczenie w VAT

Znacząca liczba wydawanych interpretacji indywidualnych oraz orzeczeń sądów administracyjnych wskazuje, że istnieje wiele przypadków budzących wątpliwości. Mimo to często, przy ustalaniu stawki VAT, podatnicy spotykają się z sytuacjami, w których zastosowanie się do istniejących orzeczeń i interpretacji nie daje pewności, ze względu na różnice w stanie faktycznym.

Jak wynika z przedstawionego stanu faktycznego, przy analizie przepisów należy uwzględnić nie tylko dosłowne ich brzmienie, ale również ekonomiczny sens transakcji. W takich przypadkach najlepszym rozwiązaniem bywa uzyskanie własnej interpretacji indywidualnej, a w razie niekorzystnej decyzji – złożenie odwołania do sądu administracyjnego.

[1] Art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku od towarów i usług.

[2] Interpretacja indywidualna z 14 czerwca 2019 r., sygn. 0114-KDIP1-1.4012.151.2019.3.JO.

[3] W rozumieniu art. 2 pkt 33 ustawy o podatku od towarów i usług.

[4] Wyrok WSA w Krakowie z 25 listopada 2019 r., sygn. Sygn. I SA/Kr 1013/19.

[5] Art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku od towarów i usług.

[6] Wyrok NSA z 23 sierpnia 2024 r., sygn. I FSK 1670/20.

[7] W rozumieniu art. 43 ust. 1 pkt 9 ustawy o podatku od towarów i usług.