Przerwa w transporcie towarów wykluczy eksport?

Występujące w trakcie wywozu towarów poza terytorium UE przerwy mogą kreować ryzyko w postaci utraty prawa do zastosowania preferencyjnej 0% stawki VAT – zwłaszcza jeśli są wykorzystywane na dokonanie przeróbki towaru.

Wspomniane przerwy podyktowane mogą być powodami technicznymi, logistycznymi czy też ekonomicznymi. Przykładowo mogą mieć związek z czasowym składowaniem z uwagi na zmianę środka transportu, oczekiwaniem na przybycie innych towarów celem ich połączenia i obniżeniem kosztów transportu, przetwarzaniem czy też zwyczajnie awarią środka transportu. Niemniej jednak mają jedną wspólną cechę. Otóż, mogą pozbawić podatników preferencyjnej 0% stawki VAT zarezerwowanej dla eksportu towarów.

Z tego powodu kluczowe dla podatników jest określenie okoliczności przemawiających za nieprzerwanym charakterem transportu. Niestety jednoznacznej odpowiedzi nie daje zarówno orzecznictwo organów podatkowych jak i sądów administracyjnych.

Jak twierdzą organy podatkowe –  przerwa w transporcie niepozbawiająca prawa do zastosowania 0% stawki podatku VAT może mieć tylko charakter logistyczny, a nie handlowy czy produkcyjny. Ponadto wskazują na możliwość wystąpienia jedynie przerw, które nie zaburzą ciągłości transportu i będą miały charakter przejściowy i krótkotrwały.  Do takich, w ich ocenie, należą chwilowe składowanie tj. na kilka-kilkanaście dni, konsolidacja towarów celem połączenia dostaw podyktowanych względami ekonomicznymi.

Sądy administracyjne przedstawiają inną argumentację. Przykładowo NSA w uchwale z 25 czerwca 2012 r. (I FPS 3/12), uznał, że dla możliwości uznania transakcji za eksport towarów w rozumieniu VAT, dający prawo do zastosowania 0% stawki VAT, istotne jest, aby wywóz towarów z kraju poza terytorium UE następował w ramach transportu (wysyłki) o zasadniczo nieprzerwanym charakterze. Odwołujący się natomiast do jego wykładni WSA w Gdańsku w wyroku z 11 października 2017 r. (I SA/Gd 973/17) wskazał, że nie ma znaczenia okres, w ciągu którego towar jest magazynowany w związku z jego przeładunkiem. Sąd odniósł się przy tym do stanu faktycznego, w którym magazynowanie może trwać nawet do kilku miesięcy. Z kolei, NSA w wyroku z 10 lutego 2017 r. (I FSK 628/15) podkreślił, że przerwa w transporcie towarów, z uwagi na ich niewielką obróbkę na terytorium innego kraju UE, nie skutkuje natomiast uznaniem takiego wywozu za eksport.

W rezultacie analiza orzecznictwa organów podatkowych jak i sądów administracyjnych nie wskazuje podatnikom czytelnych i jasnych kryteriów przemawiających za nieprzerwanym charakterem transportu. Ponadto, z uwagi na prezentowane niejednolite stanowiska, najlepszym rozwiązaniem byłoby wydanie przez MF interpretacji ogólnej w tym zakresie.