Projekty OZE i usuwanie azbestu w JST

Interpretacja ogólna MF: Projekty OZE i usuwanie azbestu w JST poza VAT, ale też bez wstecznej korekty rozliczeń

W ślad za wydanymi w ubiegłym roku wyrokami Trybunału Sprawiedliwości UE dotyczącymi gminnych projektów polegających na montażu systemu OZE oraz usuwaniu azbestu z nieruchomości (wyroki sprawach C-612/21 Gmina O oraz C-616/21 Gmina L), 8 maja br. Minister Finansów wydał w tym zakresie interpretację ogólną (sygn. PT1.8101.1.2023).

Co istotne, podejście zaprezentowane w interpretacji ogólnej oparte na wyrokach TSUE jest odmienne od praktyki stosowanej wcześniej przez JST, a także od dominującego stanowiska organów podatkowych, potwierdzonego dodatkowo w odpowiedzi MF na interpelację poselską (pismo z dn. 10 marca 2020 r. PT1.054.2.2020.24.3). Ponieważ jednak TSUE uznał, że gmina w ramach realizowanych programów dotyczących OZE i usuwania azbestu nie prowadzi działalności gospodarczej w rozumieniu przepisów o VAT, zatem nie powinna rozliczać podatku VAT należnego.

Minister Finansów słusznie odciął „grubą kreską” przeszłe rozliczenia gmin w tym zakresie. W związku z tym w stosunku do nowych projektów tego typu JST powinny:

• nie naliczać VAT (w odniesieniu do wpłat mieszkańców oraz otrzymanych dotacji),
• ale jednocześnie nie będzie im przysługiwać prawo do odliczenia VAT naliczonego od nakładów poniesionych w związku z takimi projektami oraz kosztów obsługi projektów,
• ponadto przychody związane z tymi projektami powinny być dla potrzeb kalkulacji prewspółczynnika traktowane jako przychody z działalności innej niż gospodarcza.

JST nie muszą zatem korygować rozliczeń VAT dotyczących wcześniejszych projektów, a organy podatkowe nie będą ich kwestionować. Jednocześnie gminy, które rozliczyły podatek VAT należny od wpłat mieszkańców i otrzymanych dotacji, mogą skorygować rozliczenia VAT.

Trzeba jednak pamiętać o drugiej stronie medalu. Brak podatku należnego oznacza równocześnie brak prawa do odliczenia podatku naliczonego na podstawie faktur wystawionych przez firmy dokonujące montażu instalacji OZE lub usunięcia azbestu oraz ewentualnie innych kosztów związanych z obsługą tych programów. W zasadzie w efekcie powinno się okazać, że jest to gra o sumie zerowej i nadpłata nie wystąpi. Projekty te z zasady były realizowane bez marży, co stanowiło podstawowy argument w rozstrzygnięciu TSUE. Co więcej, korekta powinna też uwzględniać wpływ projektów na prewspółczynnik, co może skutkować dodatkowym obniżeniem odliczonego podatku VAT od wydatków ogólnych. Dodatkowo korekta VAT może również wiązać się z koniecznością korygowania rozliczeń z instytucją finansującą projekty.

Co istotne, MF przewidział dodatkowy 3-miesięczny okres przejściowy w celu dostosowania przez JST rozliczeń VAT do wytycznych wynikających z interpretacji. JST powinny stosować interpretację ogólną po upływie 3 miesięcy od końca miesiąca, w którym opublikowano interpretację.

Podsumowanie

Wydanie przez MF interpretacji ogólnej, która umożliwia gminom pozostawienie dotychczasowych rozliczeń VAT bez zmian na zasadzie „grubej kreski”, jest rozsądnym rozwiązaniem wobec wyroków TSUE, które całkowicie zmieniły stosowane dotychczas podejście. Analogiczna formuła była już kilkukrotnie stosowana przez MF w przeszłości, np. w przypadku centralizacji rozliczeń VAT w gminach, refakturowania ubezpieczenia na leasingobiorcę, opłat reprograficznych czy komorników. Jednocześnie interpretacja MF nie może zabronić korekty rozliczeń VAT, gdyby gmina z jakiegoś powodu chciała jej dokonać.