Ministerstwo Finansów opublikowało projekt objaśnień w zakresie regulacji dotyczących podatku u źródła (WHT) które w pełni zaczną obowiązywać od 1 lipca 2019 r. Projekt odnosi się do nich w sposób enigmatyczny, posługując się kolejnymi nieostrymi pojęciami co – jeśli w takim brzmieniu zostaną finalnie opublikowane – będzie skutkować jeszcze większymi niejasnościami w praktyce ich stosowania. Jest to o tyle istotne, że zastosowanie do objaśnień podatkowych daje przedsiębiorcom moc ochronną na zasadach podobnych do indywidualnych interpretacji podatkowych. Ponadto, kontrowersje wzbudza normotwórczy wydźwięk projektu i zakres wymagań stawianych płatnikom oraz podatnikom.
Objaśnienia podatkowe poprzez swój wymiar praktyczny będą mieć duży wpływ na prawidłowe wypełnianie obowiązków wynikających ze zmienionych przepisów. Z tych względów, mimo wielu niejasności, warto już teraz zapoznać się z treścią opublikowanego projektu.
Minister Finansów w opublikowanym dokumencie porusza zagadnienia w zakresie:
- szczególnej klauzuli przeciwko nadużywaniu zwolnień podatkowych wynikających z przepisów implementujących dyrektywy unijne,
- mechanizmów, na mocy których płatnik uprawniony jest do zastosowania niższej niż stawka podstawowa podatku u źródła w momencie wypłaty należności, pomimo przekroczenia progu kwotowego,
- rzeczywistego właściciela należności,
- rzeczywistej działalności gospodarczej,
- należytej staranności, w tym wpływ powiązań pomiędzy podatnikiem i płatnikiem na ocenę dochowania należytej staranności,
- zwrotu podatku u źródła, w tym zwrotu podatku w przypadku braku ustaleń umownych dotyczących ubruttowienia należności oraz trybu wnioskowania o zwrot podatku w przypadkach, gdy podatek jest pobierany również od tej części należności, która nie przekracza kwoty 2 milionów złotych,
- zaliczenia do kosztów uzyskania przychodów kwoty podatku uiszczanej przez płatnika tzw. kwoty ubruttowienia,
- czasowego ograniczenia stosowania nowych regulacji w rozporządzeniach,
- korekty wysokości podatku dokonanej po zakończonym roku podatkowym.
Przeważająca część projektu dotyczy wymogów spełnienia definicji rzeczywistego właściciela należności, w tym aspektów prowadzenia rzeczywistej działalności gospodarczej oraz dochowania należytej staranności.
W zakresie wymogu rzeczywistego właściciela należności, Minister uznał, że punktem wyjścia przy analizie obowiązków dot. podatku u źródła jest szczegółowe ustalenie rezydencji podatkowej odbiorcy należności i dopiero później zastosowanie właściwej umowy o unikaniu podwójnego opodatkowania. W ocenie Ministra polskie przesłanki w zakresie rzeczywistego właściciela mają zastosowanie już na pierwszym wskazanym wyżej etapie, co oznacza w praktyce rozszerzenie zastosowania wymogu rzeczywistego właściciela na wszystkie płatności, do których zastosowanie znajdują umowy podatkowe, nawet niezawierające takiego wymogu. Takie podejście wywołuje uzasadnienie wątpliwości co do respektowania przez Ministra zasady pierwszeństwa umów międzynarodowych nad regulacjami krajowymi.
Ponadto, nie sposób pominąć wskazania warunków niezbędnych do spełnienia przesłanki prowadzenia rzeczywistej działalności gospodarczej. W zależności od rodzaju podmiotu (np. spółki inwestycyjnej, produkcyjnej czy usługowej), przesłanki są inne. W przypadku spółki inwestycyjnej do uznania istnienia odpowiedniego substratu majątkowo-osobowego konieczne jest w ocenie Ministra m.in. zatrudnianie co najmniej 2 pracowników cechujących się odpowiednimi kompetencjami do pełnionego stanowiska (przy czy zatrudnienie ich na część etatu nie będzie honorowane), zarządu (przy czym pełniący funkcje zarządcze dla kilku podmiotów nie będą się liczyli), wyposażenia w odpowiedni sprzęt i oprogramowania koniecznego do podejmowania decyzji czy lokalnego rachunku bankowego. Warunki, jakie stawia Minister, trudno zaakceptować w realiach globalnej gospodarki, opierającej się na coraz szerszym outsourcingu funkcji gospodarczych. Co więcej, niektóre z nich mają charakter normotwórczy, np. w ustawie o CIT/PIT warunkiem istnienia odpowiedniego substratu majątkowo-osobowego jest m.in. posiadanie wykwalifikowanego personelu (w tym również na podstawie umów cywilnoprawnych), natomiast w projekcie zawężono ten warunek wyłącznie do pracowników (a więc tylko na podstawie umowy o pracę). Ponadto jest to jedyny szerzej opisany w projekcie przykład, a w pozostałym zakresie użyte zostały sformułowania na tyle ogólne, że budzą obawy o dowolność interpretacyjną organów podatkowych (np. kryterium adekwatności wynagrodzenia członków zarządu do portfela aktywów spółki).
W ramach projektu, ustanowiono próg de minimis, przy którym do zachowania należytej staranności w ocenie zastosowania stawki podatku u źródła niższej niż podstawowa, wystarczający będzie co do zasady certyfikat rezydencji podatkowej lub jego kopia (w przypadkach gdy dopuszcza to ustawa o PIT/ustawa o CIT). Próg de minimis ustalony został (teoretycznie bo projekt jest wewnętrznie sprzeczny)
na poziomie kilkudziesięciu tysięcy złotych (wszystkie wypłaty podlegające podatkowi u źródła na rzecz jednego kontrahenta rocznie). Próg de minimis ma jednak dotyczyć wyłącznie płatności na rzecz podmiotów niepowiązanych. Minister wprost wskazuje, że w przypadku wypłaty należności pomiędzy podmiotami powiązanymi należy oczekiwać wyższych standardów należytej staranności, ponieważ mają one większą dostępność do określonych informacji w ramach grupy (a odmowa udostępnienia określonych dokumentów nie może być uzasadnieniem do obniżenia standardu należytej staranności). Jednoznaczność tej oceny, trudna do racjonalnego wyjaśnienia, jest papierkiem lakmusowym nadmiernego profiskalizmu projektu.
Pełną treść projektu znajdą Państwo pod poniższym odesłaniem:
https://www.gov.pl/documents/1079560/1080340/Projekt+obja%C5%9Bnie%C5%84+podatkowych+WHT.pdf/da69c191-fa7e-2532-6b38-f1ccc99757a1
Z uwagi na wielowątkowość objaśnień, będziemy sukcesywnie publikować artykuły na naszym blogu poruszając wyżej wskazane zagadnienia, tak aby zwrócić Państwa uwagę na ich najważniejsze aspekty. Jednocześnie zaznaczamy, że do 30 czerwca 2019 r. można zgłaszać uwagi w ramach konsultacji społecznych do przesłanego projektu objaśnień. Jeśli chcieliby Państwo zgłosić swoje uwagi, zachęcamy do kontaktu. Po ich przesłaniu, przekażemy je do Ministerstwa Finansów.
