We wpisie z 3 marca informowaliśmy, że 11 lutego 2020 r., OECD opublikowała wytyczne dla transakcji finansowych (
Wytyczne finansowe). Niniejszym wpisem rozpoczynamy cykl publikacji, w których pragniemy przybliżyć Państwu zawarte w nich rekomendacje. Cykl obejmować będzie 5 wpisów poświęconych każdemu rozdziałowi Wytycznych finansowych (za wyjątkiem rozdziału A, który jest wstępem do całej publikacji).
Rekomendacje zawarte w Rozdziale B Wytycznych finansowych
dotyczą ustalania właściwego charakteru transakcji pożyczkowej. Proces ten jest bardzo istotny, ponieważ umożliwia identyfikację potencjalnego
ryzyka recharakteryzacji transakcji, tj. zaklasyfikowania transakcji pożyczki np. jako transakcji wniesienia wkładu pieniężnego w celu objęcia udziałów w podwyższonym kapitale zakładowym. OECD zarekomendowała szereg czynników, które należy uwzględnić dokonując oceny transakcji pożyczki –
tzw. ekonomicznie istotne czynniki porównywalności. Najistotniejsze z nich przedstawiamy poniżej:
- Warunki umowne
Umowy, stanowiące podstawę transakcji pożyczkowych, nie zawsze zawierają informacje umożliwiające ocenę transakcji lub ich zapisy odbiegają od jej rzeczywistego przebiegu. W związku z tym, niezwykle istotne jest, aby
uwzględniać w analizie transakcji pożyczki również inne dokumenty, informacje oraz materiały, tak, aby analiza umożliwiała ustalenie rzeczywistego przebiegu transakcji pożyczki. Jeżeli analiza dodatkowych elementów wykaże rozbieżności,
sugerujemy przegląd posiadanych analiz porównawczych pod kątem tego, czy przyjęte w ich ramach kryteria odpowiadają nowo zidentyfikowanym, rzeczywistym warunkom transakcji.
- Analiza funkcjonalna przeprowadzona także z perspektywy pożyczkodawcy
W Wytycznych finansowych przedstawiono także kluczowe elementy analizy, pozwalające na ustalenie, czy udzielenie pożyczki jest uzasadnione również z perspektywy pożyczkodawcy. Należą do nich m.in.:
analiza ryzyk związanych z pożyczką, weryfikacja zdolności zaangażowania środków finansowych, określenie warunków pożyczki, organizacja i udokumentowanie pożyczki oraz bieżące monitorowanie i okresowy audyt pożyczki.
W celu przeprowadzenia poprawnej analizy funkcjonalnej, niezwykle ważnym aspektem jest identyfikacja
podmiotu sprawującego rzeczywistą kontrolę nad ryzykiem związanym z wypłatą środków finansowych, a tym samym posiadającego zdolność finansową do przyjęcia ryzyk z tym związanych. Mając to na uwadze, prawidłowa alokacja ryzyk w transakcji pożyczki, może doprowadzić do wniosku, że
należy przygotować nową analizę porównawczą (tj. z perspektywy innego podmiotu). Dodatkowo, wynikiem ww. ustaleń może być wątpliwość, czy wynagrodzenie powinno być udzielone na rzecz kilku podmiotów zamiast jednego. W naszej opinii, tę kwestię również
warto poddać analizie, w celu wykluczenia ryzyk z związanych niewłaściwym sposobem ustalania wynagrodzenia.
- Warunki ekonomiczne
Ponadto, Wytyczne wskazują, że warunki ekonomiczne, panujące na rynku, mają istotny wpływ na sposób ustalenia warunków transakcji pożyczki. W związku z tym, moment udzielenia finansowania ma istotne znaczenie w przypadku selekcji transakcji pożyczek porównywalnych w ramach analizy porównawczej. Zgodnie z rekomendacją zawartą w Wytycznych finansowych,
termin zawarcia porównywalnych transakcji pożyczkowych pomiędzy podmiotami niepowiązanymi powinien być jak najbardziej zbliżony do terminu zawarcia transakcji pożyczki, badanej w ramach analizy porównawczej.
Rekomendację OECD należy uznać za uzasadnioną, ponieważ jej zastosowanie zapewnia
przeprowadzenie analizy porównawczej w oparciu o najlepsze jakościowo dane. Tego rodzaju dane wyłączają lub minimalizują wpływ warunków rynkowych na warunki transakcji. Ponadto, przedmiotowe podejście zgodne jest głównymi założeniami Wytycznych OECD dotyczącymi analizy transakcji, tj.
ustalaniu jej rzeczywistej natury i charakteru (tzw.
substance). W praktyce jednak trudno jest przeprowadzić taką analizę, ponieważ obejmuje ona również inne czynniki, a dane w celu jej przeprowadzenia można pozyskać wyłącznie ze specjalistycznych baz danych. Poziom skomplikowania takiej analizy porównawczej może powodować konieczności zwrócenia się z taką kwestią do podmiotów profesjonalnie zajmujących się przygotowaniem analiz porównawczych.
Ponadto, Wytyczne finansowe wskazują, żeby w ramach analizy rzeczywistego charakteru transakcji finansowej wziąć pod uwagę następujące czynniki
- cechy charakterystyczne instrumentów finansowych – należy pamiętać, że każdy instrument finansowy charakteryzuje się indywidualnym zespołem cech; w przypadku pożyczki należy wziąć pod uwagę m.in. kwotę pożyczki, termin spłaty, harmonogram spłat, czy charakter lub cel pożyczki.
- strategie gospodarcze – w Wytycznych finansowych OECD proponuje uwzględnianie strategii gospodarczych w procesie ustalania rzeczywistego charakteru transakcji pożyczki, w szczególności w zakresie polityki finansowej grupy kapitałowej.
Jak wynika z powyższego, proces ustalania rzeczywistego charakteru transakcji pożyczkowej jest
niezwykle złożony i ma kompleksowy charakter. W jego ramach należy poddać badaniu szereg różnorodnych czynników, które mogą mieć wpływ na ustalenie warunków transakcji udzielenia pożyczki. Analiza mająca na celu ustalenie rynkowego charakteru transakcji pożyczki wymaga zatem znajomości nie tylko zagadnień z tematyki cen transferowych, ale również uzupełnienia jej o specyfikę transakcji zawieranych na rynku finansowym. Ponadto, w celu dokonania analizy takiej transakcji konieczne będzie wykorzystanie bazy danych zawierającej specjalistyczne dane dotyczące transakcji pożyczkowych zawieranych na rynku. Mając to na uwadze, rekomendujemy
weryfikację posiadanych analiz porównawczych z uwzględnieniem omówionych powyżej Wytycznych (zwłaszcza w kontekście zbliżającego się terminu wypełnienia i złożenia do KAS pierwszych informacji o cenach transferowych – TPR).
