Prawo JST do samodzielnego wyboru prewspółczynnika potwierdzone przez NSA

Końcówka ubiegłego roku i początek 2019 przyniosły kolejne korzystne dla samorządowców rozstrzygnięcia NSA w zakresie prawa do odliczenia VAT z zastosowaniem tzw. prewspółczynnika.

Stało się to za sprawą wyroków w sprawach I FSK 425/18 z 19 grudnia 2018 r., I FSK 444/18 z dnia 10 stycznia 2019 r. oraz I FSK 1391/18 z 16 stycznia 2019 r. Wszystkie wskazane wyroki zapadły w sprawach interpretacyjnych, w których gminy występowały z zapytaniem dotyczącym sposobu kalkulacji prewspółczynnika VAT w odniesieniu do działalności w zakresie dostawy wody i odbioru ścieków.

NSA w każdej ze wskazanych spraw rozstrzygnął na korzyść gmin, które twierdziły że dla celów odliczenia VAT związanego z wydatkami na budowę i utrzymanie infrastruktury wodociągowej i kanalizacyjnej mogą stosować prewspółczynnik obliczony według własnej metody. Metoda ta opiera się na zastosowaniu klucza odliczenia wyliczonego według udziału liczby metrów sześciennych wody dostarczonej (odprowadzanych ścieków) do (od) podmiotów zewnętrznych (czynności opodatkowane VAT) w liczbie metrów sześciennych wody dostarczonej (odprowadzanych ścieków) do (od) podmiotów zewnętrznych i na własne potrzeby (do urzędu gminy, do jednostek budżetowych gminy, do innych miejsc gdzie woda wykorzystywana jest na własne potrzeby gminy).

Organy interpretacyjne konsekwentnie negowały takie stanowisko, twierdząc że gminy nie przedstawiły argumentów przemawiających za tym by uznać, iż metody zaproponowane przez gminy nie mogą być uznane za najbardziej odpowiadające wykonywanej przez nie działalności a właściwa metody określania współczynnika dla JST i ich jednostek organizacyjnych zostały określone w rozporządzeniu Ministra Finansów z 17.12.2015 r. w sprawie sposobu określania zakresu wykorzystywania nabywanych towarów i usług do celów działalności gospodarczej w przypadku niektórych podatników.

Co istotne, w każdej z omawianych spraw w pierwszej instancji WSA przyznawały rację organom, choć w skali kraju stanowisko w tego typu sprawach nie było jednolite i na poziomie WSA również zdarzały się wyroki pozytywne dla JST.

Dlatego też wskazane wyroki NSA są niezwykle istotne i dają nadzieję na ujednolicenie linii orzeczniczej sądów, tym bardziej, że są to już kolejne rozstrzygnięcia NSA dotyczące omawianego zagadnienia (podobny wyrok zapadł m.in. w sprawie I FSK 219/18). Warto również zwrócić uwagę, że NSA stwierdził wprost, iż JST mają możliwość ustalenia prewspółczynnika według rodzaju wykonywanych czynności w ramach działalności opodatkowanej – tutaj działalności wodnokanalizacyjnej. Oznacza to jednocześnie możliwość stosowania przez gminę różnych prewspółczynników w odniesieniu do różnych wydatków.