Prawo do odliczenia VAT od wydatków poniesionych przez miasto w ramach budowy parkingu podziemnego

Wyrok Wojewódzkiego Sądu Administracyjnego w Krakowie z 14 lipca 2023 r., sygn. akt I SA/Kr 387/23.

14 lipca 2023 r. w Wojewódzkim Sądzie Administracyjnym w Krakowie [dalej również jako: WSA w Krakowie] zapadł niezwykle interesujący wyrok dotyczący prawa do odliczenia VAT przez jednostkę samorządu terytorialnego.

Miasto Oświęcim [dalej również jako: Miasto, Oświęcim, Wnioskodawca] wystąpiło do DKIS z wnioskiem o wydanie interpretacji indywidualnej w zakresie podatku VAT. Wskazało w nim, że jest w trakcie budowy podziemnego dwupoziomowego parkingu, który ma być głównie przeznaczony dla turystów odwiedzających miasto. Parking ten będzie wykorzystywany na cele postojowe samochodów. Ponadto w ramach tej inwestycji dojdzie do zagospodarowania terenu wokół parkingu oraz na jego dachu, gdzie powstanie teren rekreacyjny.

Podobnie jak ma to miejsce w przypadku innych parkingów stojących w Polsce, tak i tutaj w jego bryle planuje się umieszczenie budynku administracyjnego dla dozorcy parkingu oraz punktu informacji turystycznej.

Co więcej, obok parkingu ma także powstać budynek zaplecza przylegający do parkingu, lecz oddzielony dylatacją. Będzie on posiadał klatkę schodową, windę, toalety ogólnodostępne oraz pomieszczenie dla obsługi parkingu.

W pobliżu parkingu ma zostać również wybudowany oddzielny budynek usługowy. W przyszłości miasto chciałoby przeznaczyć go na odpłatną działalność usługową.

Po zakończeniu inwestycji Oświęcim pozostanie właścicielem całej powstałej infrastruktury. Przekaże jednak zarządzanie nią swojej jednostce organizacyjnej.

Wnioskodawca wskazał we wniosku, że wjazd na parking będzie odpłatny każdorazowo, a warunki odpłatności miasto zamierza ustalić w cenniku oraz regulaminie. Dodatkowo materiały informacyjne dostępne w punkcie informacji turystycznej również będą udostępniane odpłatnie. Kwoty uzyskane przez Miasto w ten sposób będą opodatkowane VAT i wykazywane w rozliczeniach VAT-owskich.

Co ważne, wstęp na części towarzyszące będzie otwarty i nie będzie podlegać żadnym opłatom odrębnym od wjazdu na parking. Osoby postronne, niezainteresowane pozostawieniem pojazdu na parkingu, będą miały darmowy dostęp do części towarzyszących parkingowi. Mimo tego parking i części towarzyszące nie będą wykorzystywane na potrzeby własne miasta ani jego jednostek organizacyjnych.

Czynności realizowane w ramach inwestycji należą do zadań własnych miasta z zakresu ładu przestrzennego, gospodarki nieruchomościami oraz gminnych dróg, ulic, mostów, placów i organizacji ruchu drogowego.

W związku z powyższym wnioskodawca zadał DKIS pytanie, czy miastu przysługiwać będzie pełne prawo do odliczenia VAT naliczonego z tytułu wydatków poniesionych w ramach inwestycji, zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT[1]?

Miasto uważa, iż tak – będzie mu przysługiwało pełne prawo do odliczenia VAT.

Stanowisko DKIS

Jak można się było spodziewać, DKIS uznał stanowisko miasta za nieprawidłowe [analogicznie jak w interpretacji indywidualnej DKIS z 28 lutego 2023 r., sygn. akt 0112-KDIL1-1.4012.621.2022.2.WK].

Organ podkreślił, że wnioskodawcy nie będzie przysługiwało prawo do obniżenia należnego VAT o kwotę naliczonego VAT związanego z realizacją inwestycji w zakresie budowy ogólnodostępnych części towarzyszących, w odniesieniu do których miasto nie pobiera żadnych opłat.

Rozstrzygnięcie WSA w Krakowie

WSA w Krakowie nie podzielił stanowiska organu. Uchylił więc zaskarżoną interpretację.

W uzasadnieniu wyroku wskazał, iż DKIS dokonał błędnej interpretacji art. 86 ust. 1 ustawy o VAT. Podatek naliczony VAT wykazany na fakturach generalnie podlega odliczeniu, jeśli faktury te dokumentują transakcje, z którymi wiąże się wykonywanie czynności opodatkowanych. Polskie prawo w zakresie VAT przewiduje dwie możliwości odliczenia podatku:

1. odliczenie całości podatku naliczonego – gdy całość wydatków ma związek z czynnościami opodatkowanymi VAT,
2. odliczenie proporcjonalne – gdy część wydatków związana jest z czynnościami opodatkowanymi VAT a pozostała część – ze zwolnionymi lub nieopodatkowanymi VAT.

W analizowanej sprawie wszystkie czynności, które miasto chciałoby dokonywać na terenie parkingu, czyli wynajem miejsc parkingowych, odpłatne korzystanie z toalet, wynajmowanie lokali użytkowych, przeznaczenie pokoi administracyjnych dla firm obsługujących, stanowią w istocie czynności opodatkowane. W związku z tym Oświęcim będzie miał prawo do pełnego odliczenia podatku naliczonego VAT związanego z budową parkingu.

Co istotne, sąd przychylił się do argumentacji miasta – parking będzie budowany przez gminę występującą w charakterze podmiotu, który ma zamiar prowadzić tam działalność gospodarczą, a nie jako organ samorządu. Fakt wybudowania przez miasto drogi dojazdowej do parkingu nie ma znaczenia z perspektywy oceny prawa do odliczenia VAT. Jest rzeczą oczywistą, że jeżeli chce się prowadzić parking, to trzeba zapewnić dojazd do niego. Miasto będzie więc miało prawo również do odliczenia podatku VAT od wydatków poniesionych na drogę dojazdową do parkingu.

WSA w Krakowie podobnie odniósł się do możliwości odliczenia VAT od wydatków na części rekreacyjne.

Ponadto ocenił on, że parking jest obiektem, co do którego nie ma wątpliwości, że jest związany z działalnością gospodarczą prowadzoną przez Oświęcim. Na potwierdzenie swojego stanowiska przywołał kilka orzeczeń TSUE, na których swoją argumentację oparło miasto, tj. wyrok z 16 września 2020 r. w sprawie C-528/19 Mitteldeutsche Hartstein-Industrie AG oraz wyrok z 22 października 2015 r. w sprawie C-126/14 „Sveda” UAB.

Znaczenie w VAT

Prawo do odliczenia naliczonego podatku VAT nie raz i nie dwa była przedmiotem orzeczeń zarówno polskich sądów administracyjnych, jak i TSUE. Jest ono fundamentalnym prawem każdego podatnika VAT.

W przypadku jednostek samorządu terytorialnego sytuacja wygląda dwojako. Jeżeli przykładowo gmina działa jako organ władzy publicznej, to wówczas nie jest uznawana za podatnika VAT. W konsekwencji – nie może odliczać podatku VAT naliczonego.

Jeżeli jednak działa jako podmiot prowadzący działalność gospodarczą w rozumieniu ustawy o VAT, to takie prawo do odliczenia VAT jej przysługuje.

W sytuacji będącej przedmiotem omawianego wyroku WSA miasto Oświęcim niewątpliwie występowało jako podmiot prowadzący działalność gospodarczą, a zatem jako podatnik VAT. Zgodnie bowiem z art. 15 ust. 1 ustawy o VAT „Podatnikami są osoby prawne, jednostki organizacyjne niemające osobowości prawnej oraz osoby fizyczne, wykonujące samodzielnie działalność gospodarczą, (…), bez względu na cel lub rezultat takiej działalności.” Gmina bez wątpienia jest osobą prawną, gdyż taka osobowość nadana została jej ex lege[2]. Co więcej, chciała wybudować parking wraz z przynależną mu infrastrukturą w celach zarobkowych.

Dobrą wiadomością jest treść wyroku WSA w Krakowie, który uchylił interpretację indywidualną DKIS. Odmówienie prawa do odliczenia podatku VAT powinno być wyjątkiem, a nie regułą. Odliczenie przez miasto VAT od wydatków poniesionych na wybudowanie m.in. parku na dachu parkingu wydaje się nieuzasadnione. Fakt, że będą tam mogły przebywać osoby nieparkujące samochodów na parkingu – czyli będą tam „za darmo”, nie powinien mieć żadnego wpływu na kwestię odliczenia VAT przez miasto. Trudno jest bowiem wyobrazić sobie sytuację, żeby ktoś sprawdzał, czy osoba siedząca na ławce w parku, ma bilet z parkingu.

_______

[1] Ustawa z 11 marca 2004 r. o podatku od towarów i usług (t.j. Dz. U. z 2022 r. poz. 931 z późn. zm.).

[2] Patrz art. 2 ust. 2 ustawy z 8 marca 1990 r. o samorządzie gminnym (t.j. Dz. U. z 2023 r. poz. 40 z późn. zm.).