Powiązania osobowe a wykluczenie zwolnienia dokumentacyjnego dla spółek Skarbu Państwa

Identyfikacja powiązań pomiędzy stronami transakcji stanowi jedną z pierwszych i jednocześnie najistotniejszych czynności w procesie identyfikacji obowiązków z zakresu cen transferowych. Poprawne ustalenie powiązań jest szczególnie istotne w przypadku chęci skorzystania przez strony transakcji ze zwolnienia z obowiązku sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych z art. 11n pkt 5 ustawy o CIT.

Zwolnienie to jest przewidziane dla transakcji kontrolowanych w przypadku, gdy powiązania wynikają wyłącznie z powiązania ze Skarbem Państwa lub jednostkami samorządu terytorialnego lub ich związkami (dalej łącznie jako Skarb Państwa).

„Wyłącznie” – słowo klucz

Zgodnie z polskimi przepisami z obszaru cen transferowych, z obowiązku sporządzania dokumentacji cen transferowych zwolnione są podmioty, w których udziały posiada Skarb Państwa lub gdy Skarb Państwa wywiera znaczący wpływ na te podmioty.

W przypadku wystąpienia także innych rodzajów powiązań pomiędzy podmiotami, niż te wynikające wyłącznie z powiązania ze Skarbem Państwa, wykluczona zostaje możliwość skorzystania ze zwolnienia z obowiązku sporządzenia lokalnej dokumentacji cen transferowych, o którym mowa w art. 11n pkt 5 ustawy o CIT.

Trudności w zakresie poprawnej identyfikacji dodatkowych powiązań związane są często z występowaniem powiązań osobowych, zwykle w sytuacji, gdy ta sama osoba sprawuje funkcje zarządcze lub kontrolne jednocześnie w obu podmiotach będących stronami danej transakcji.

Wówczas często problematyczne staje się określenie zdolności danej osoby fizycznej do wywierania znaczącego wpływu na te podmioty, rozumianego jako faktyczną zdolność tej fizycznej do wpływania na podejmowanie kluczowych decyzji gospodarczych przez osobę prawną lub jednostkę organizacyjną nieposiadającą osobowości prawnej.

Korzystna interpretacja dla Dyrektora KIS   

Praktyka pokazuje, że nie zawsze fakt zatrudnienia tej samej osoby fizycznej na wysokich stanowiskach w obu podmiotach, będących stronami danej transakcji, determinuje wystąpienie powiązania osobowego.

Fakt ten potwierdza wydana niedawno interpretacja indywidualna Dyrektora KIS z dnia 13 czerwca 2023 r.[1] dotycząca m.in. możliwości skorzystania ze zwolnienia z art. 11n pkt 5 ustawy o CIT.

Zgodnie z przedstawionym w interpretacji stanem faktycznym, podmiot pełniący funkcję szpitala planuje zawrzeć transakcję kontrolowaną ze starostwem powiatowym, czyli jednostką samorządu terytorialnego. Jednakże, ordynator szpitala pełni jednocześnie funkcję radnego powiatu, zatem rozstrzygnięcia wymagało, czy takie powiązanie osobowe pomiędzy szpitalem a powiatem wyklucza możliwość skorzystanie ze zwolnienia, o którym mowa w art. 11n pkt 5 ustawy o CIT.

Zdaniem wnioskodawcy, ordynator w ramach swoich kompetencji nie ma możliwości wpływania na podejmowanie kluczowych decyzji gospodarczych w szpitalu, gdyż w zakresie jego zadań leży wyłącznie sprawowanie stałego nadzoru nad działalnością konkretnego oddziału, zaś istotne decyzje podejmuje dyrektor szpitala.

Dyrektor KIS zgodził się ze stanowiskiem wnioskodawcy i uznał, że ordynator, który jednocześnie pełni funkcję radnego nie ma możliwości wywierania znaczącego wpływu na obydwa podmioty będące stronami planowanej transakcji. W związku z tym, w transakcji występują wyłącznie powiązania wynikające z powiązania ze Skarbem Państwa (jednostką samorządu terytorialnego), zatem istnieje możliwość skorzystania ze zwolnienia z obowiązku sporządzania dokumentacji cen transferowych dla planowanej transakcji.

Podsumowanie

Analizując obowiązki z zakresu cen transferowych dla transakcji realizowanych pomiędzy podmiotami powiązanymi ze Skarbem Państwa, należy szczególną uwagę zwrócić na występowanie między nimi powiązań osobowych. W przypadku zidentyfikowania osoby fizycznej zatrudnionej w obu podmiotach należy dodatkowo ocenić jej ewentualną zdolność do wywierania znaczącego wpływu na te podmioty. Dopiero wówczas należy ocenić, czy dla danej transakcji istnieje możliwość skorzystania ze zwolnienia z art. 11n pkt 5 ustawy o CIT. Bez dokładnej analizy wszystkich rodzajów powiązań podatnik nie powinien podejmować decyzji o skorzystaniu z omawianego zwolnienia dokumentacyjnego.

[1] sygn. 0111-KDIB1-2.4010.171.2023.2.ANK