Polski Trybunał Konstytucyjny i Trybunał Sprawiedliwości UE wypowiedziały się w sprawie raportowania MDR

Ostatnie dni przyniosły dwa ważne orzeczenia dotyczące raportowania schematów podatkowych. Najpierw wyrok polskiego Trybunału Konstytucyjnego, potwierdzający niepodważalność tajemnicy zawodowej (na ten moment wyłącznie doradców podatkowych, ponieważ to ta korporacja zawodowa wystąpiła ze skargą do TK), a następnie wyrok TSUE dotyczący zgodności dyrektywy DAC-6, nakazującej implementację przepisów MDR, z Kartą Praw Podstawowych i Traktatami UE.

Co wynika z orzeczenia polskiego Trybunału Konstytucyjnego?

Trybunał Konstytucyjny uznał, że przepisy regulujące raportowanie schematów podatkowych (MDR) są sprzeczne z Konstytucją RP w zakresie, w jakim ingerują w zakres tajemnicy zawodowej doradców podatkowych. TK wskazał, że tajemnica zawodowa doradcy podatkowego jest nienaruszalna.  Trybunał za niekonstytucyjne uznał przepisy MDR dopuszczające zwolnienie doradcy przez klienta z tajemnicy zawodowej oraz raportowanie schematów podatkowych z drugiej połowy 2018 roku (przepisy MDR weszły w życie od początku 2019 roku, zawierały jednak przepis nakazujący takie „wsteczne” raportowanie).

Wyrok TK nie oznacza jednak całkowitego wyłączenia obowiązku raportowania schematów podatkowych.

Zamiast doradcy podatkowego będącego promotorem, obowiązek ten powinien być zrealizowany przez podatnika (klienta).

Co wynika z orzeczenia Trybunału Sprawiedliwości UE?

Belgijskie organizacje prawników (doradców podatkowych i adwokatów) zwróciły się do belgijskiego TK wnioskując o unieważnienie belgijskiej ustawy transponującej dyrektywę
DAC-6 do prawa lokalnego, wskazując na szereg naruszeń Karty Praw Podstawowych. Belgijski Trybunał Konstytucyjny z kolei zwrócił się do TSUE z pytaniami prejudycjalnymi w tym zakresie.

TSUE, odpowiadając na poszczególne pytania w wyroku C 623/22 z 29/07/2024, wskazał m.in., że:

• terminologia dyrektywy jest wystarczająco precyzyjna, nie naruszając zasad pewności prawa i legalności w prawie karnym.
• ingerencja w życie prywatne pośredników (w polskich regulacjach promotorów i wspomagających) oraz podatników (korzystających), wynikająca z obowiązku zgłoszenia, jest uzasadniona i proporcjonalna, gdyż wymagana informacja jest precyzyjnie określona.
• obowiązek zgłoszenia jest proporcjonalną ingerencją w prawo do prywatności i jest zgodny z zasadami prawa Unii, ingerencja ta jest uzasadniona zwalczaniem agresywnego planowania podatkowego oraz zapobieganiem ryzyku unikania opodatkowania i uchylania się od opodatkowania.

W wyroku TSUE wielokrotnie odwoływał się do podstawowych motywów wprowadzenia dyrektywy DAC-6, czyli obowiązku zgłaszania transgranicznych uzgodnień z zakresu potencjalnie agresywnego planowania podatkowego.

Co te orzeczenia oznaczają dla podatników?

Współpraca podatników z doradcami podatkowymi w zakresie prawidłowego wypełniania obowiązków wynikających z regulacji o MDR powinna stać się jeszcze ściślejsza niż dotychczas.

Zarówno wyrok polskiego TK jak i TSUE, pokazują, że przepisy dotyczące MDR pozostaną z nami na dłużej, a instytucje europejskie i polskie organy podatkowe tak łatwo nie zrezygnują z pozyskiwania i wymiany informacji.