Polska Spółka Holdingowa: sądy administracyjne po stronie podatników, jednak zwolnienia holdingowe dla spółek giełdowych nadal pod znakiem zapytania

Na początku marca WSA w Poznaniu i Warszawie uchyliły interpretacje Dyrektora KIS, w których  odmówiono podatnikom stosowania  preferencji wynikających z przepisów o spółce holdingowej w 2022 roku, ponieważ stwierdził, że wymóg posiadania udziałów w spółce zależnej przez co najmniej rok powinien być liczony od wejścia w życie regulacji o Polskiej Spółce Holdingowej (PSH), tj. od 1 stycznia 2022 r. (interpretacje dotyczyły stanu prawnego sprzed nowelizacji). Sądy przychyliły się do stanowiska podatników i potwierdziły, że początkową datą kalkulowania terminu posiadania udziałów jest dzień ich nabycia.

W uzasadnieniu wyroku z 10.03.2023 r. o sygn. I SA/Po 834/22 WSA w Poznaniu odwołał się do przepisów przejściowych zawartych w nowelizacji ustawy o CIT z 29.10.2021 r., która po raz pierwszy wprowadziła preferencje holdingowe do polskiego systemu podatkowego. Wynika z nich, że przepisy w brzmieniu nadanym tą ustawą mają zastosowanie do przychodów uzyskanych już od 1 stycznia 2022 r. Na tej podstawie sąd uznał, że skoro ustawodawca zdecydował się na takie unormowanie, nie sposób przyjąć, aby spełnienie warunku mogło być liczone dopiero od momentu wejścia w życie wyżej wymienionej ustawy. Gdyby zastosować wykładnię proponowaną przez organ, pierwszym rokiem, w którym możliwe byłoby zastosowanie zwolnienia byłby rok 2023, co jest sprzeczne z celem ustawodawcy. Analogiczne stanowisko zajął WSA w Warszawie w wyroku z 14.03.2023 r. o sygn. III SA/Wa 2378/22. Chociaż wyroki nie są jeszcze prawomocne, PSH, które w 2022 roku zastosowały zwolnienie z opodatkowania dochodów ze sprzedaży udziałów spółki zależnej, zyskują dodatkowe argumenty potwierdzające, że ich wykładania dotycząca początkowej daty liczenia okresu posiadania udziałów, była słuszna.

Od 1 stycznia 2023 r. przepisy regulujące tzw. Polską Spółkę Holdingową uległy zmianie. Obecnie ich zastosowanie wymaga co najmniej 2-letniego okresu spełnienia wszystkich warunków określonych w art. 24m ust. 1 ustawy o CIT, a więc również okresu posiadania udziałów..

Warto zwrócić uwagę, że w ostatnim czasie Dyrektor KIS zmienił niekorzystną dla podatników wykładnię. Potwierdzają to interpretacje podatkowe dotyczące opisywanego warunku, co oznacza, że dwuletni okres posiadania udziałów spółki zależnej powinien być liczony od daty ich nabycia, a nie od 01.01.2022 roku (interpretacja z 24.01.2023 r., nr 0114-KDIP2-2.4010.242.2022.1.SP oraz z 3.02.2023 r., nr 0114-KDIP2-2.4010.267.2022.1.AP). Obie dotyczą aktualnego stanu prawnego. Stanowisko fiskusa rozwiewa więc wątpliwości dotyczące możliwości zastosowania preferencji dla PSH w roku 2023.  

Problem spółek z rozproszonym akcjonariatem nadal aktualny

Jednym z warunków stawianych PSH oraz spółkom zależnym jest, aby ich wspólnikami, bezpośrednio ani pośrednio, nie były m.in. podmioty zarejestrowane w tzw. rajach podatkowych. Słowo „pośrednio” ma kluczowe znaczenie. Jak wskazywała spółka skarżąca w sprawie toczącej się przed WSA w Poznaniu, określenie wszystkich akcjonariuszy na dany dzień możliwe jest jedynie poprzez procedurę Identyfikacji Akcjonariuszy Spółki Giełdowej.

Zdaniem sądu dane wynikające z raportu Krajowego Depozytu Papierów Wartościowych  nie są wystarczające do udowodnienia spełnienia warunku. O ile pozwala on na ustalenie bezpośredniej struktury właścicielskiej, to jednak nadal pozostaje kwestia pośrednich powiązań. Tym samym, podtrzymane zostało podejście prezentowane od początku przez fiskusa.

Odmienne stanowisko zajął WSA w Warszawie w wyroku z 4 kwietnia 2023 r. o sygn. III SA/Wa 2245/22. Sprawa dotyczyła spółki holdingowej z siedzibą w Polsce, której jednym z pośrednich wspólników jest spółka zagraniczna. Część akcji spółki zagranicznej znajduje się w obrocie giełdowym. Sąd zgodził się ze stanowiskiem skarżącej, że w takim przypadku, w praktyce może okazać się niemożliwe ustalenie, czy na wyższych szczeblach struktury nie znajdują się podmioty zarejestrowane w rajach podatkowych, posiadające pośrednio udziały w spółce holdingowej. WSA wskazał, że ustawodawca nie uwzględnił wykładni celowościowej i możliwości  stosowania w praktyce przepisów o PSH, a obowiązek weryfikacji wszystkich pośrednich wspólników spółki holdingowej jest często w rzeczywistości niemożliwy do realizacji.

Wyrok WSA w Warszawie został wydany na podstawie przepisów o PSH obowiązujących w 2022 r., niemniej problem ten aktualny jest również na gruncie obecnej regulacji. W praktyce podatnicy nadal nie mają pewności jak szeroko należy interpretować powyższy obowiązek, a tym samym, czy są uprawnieni do skorzystania ze zwolnień podatkowych w ramach PSH. Będziemy śledzić dalsze rozstrzygnięcia organów i sądów w tym zakresie.