Podatek u źródła – co jeszcze uległo zmianie od 1 stycznia 2022?

Razem z wprowadzeniem w życie mechanizmu pay and refund zmieniającego zasady dotyczące rozliczenia podatku u źródła w niektórych transakcjach międzynarodowych, od 1 stycznia 2022 roku wprowadzono także zmiany do regulacji z zakresu WHT już wcześniej funkcjonujących w ramach ustawy o CIT. Głównie miały one charakter doprecyzowujący. Jednakże, wśród przepisów mających na celu rozwianie wątpliwości interpretacyjnych znalazła się także taka, która z całą pewnością pozytywnie wpłynie na usprawnienie składania oświadczeń WH-OSC.

Korekta definicji rzeczywistego właściciela

Do końca 2021 roku definicja rzeczywistego właściciela należności (beneficial ownera) nawiązywała bezpośrednio do przepisów o zagranicznych jednostkach kontrolowanych (CFC). Zgodnie z art. 4a pkt 29 ustawy o CIT w brzmieniu do 31 grudnia 2021 roku rzeczywistym właścicielem był podmiot, który m.in. prowadził rzeczywistą działalność gospodarczą w kraju siedziby, jeżeli należności uzyskiwane były w związku z prowadzoną działalnością gospodarczą. Przy ocenie, czy podmiot prowadził rzeczywistą działalność gospodarczą, przepis art. 24a ust. 18 ustawy o CIT stosowało się odpowiednio czyli należało zweryfikować m.in. czy zagraniczny odbiorca należności:

1. wykonuje faktycznie czynności stanowiące działalność gospodarczą, w tym w szczególności czy posiada lokal, wykwalifikowany personel oraz wyposażenie wykorzystywane w prowadzonej działalności gospodarczej;
2. nie tworzy struktury funkcjonującej w oderwaniu od przyczyn ekonomicznych;
3. samodzielnie wykonuje swoje podstawowe funkcje gospodarcze przy wykorzystaniu zasobów własnych, w tym obecnych na miejscu osób zarządzających;

ale także:

4. czy istnieje współmierność między zakresem prowadzonej działalności przez odbiorcę należności a faktycznie posiadanym przez niego lokalem, personelem lub wyposażeniem;
5. czy zawierane porozumienia zgodne z rzeczywistością gospodarczą, mają uzasadnienie gospodarcze i nie są w sposób oczywisty sprzeczne z ogólnymi interesami gospodarczymi odbiory należności.

Od 1 stycznia 2022 roku zdecydowano się odejść od nawiązywania do „istotnej rzeczywistej działalności gospodarczej”. Podstawową trudnością był brak doprecyzowania w ustawie o CIT co należy rozumieć przez istotną działalność gospodarczą. W praktyce podatnicy mieli duże problemy interpretacyjne, które próbowali rozwiązywać poprzez wnioski o wydanie interpretacji indywidualnej w konkretnym stanie faktycznym. Obecnie, aby uznać dany podmiot za rzeczywistego właściciela, należy m.in. uwzględnić charakter oraz skalę prowadzonej przez niego działalności w zakresie otrzymanej należności.

Nowe standardy należytej staranności (due diligence)

Przy weryfikacji warunków zastosowania stawki podatku niższej niż podstawowa (19%/20%), zwolnienia lub warunków niepobrania podatku, wynikających z przepisów szczególnych lub umów o unikaniu podwójnego opodatkowania, płatnik jest obowiązany do dochowania należytej staranności (art. 26 ust. 1 ustawy o CIT). Od 1 stycznia 2022 roku, przy ocenie dochowania należytej staranności uwzględnia się nie tylko charakter, skalę działalności prowadzonej przez płatnika, ale także powiązania płatnika z podatnikiem. Zatem, obecnie ustawa o CIT wprost wskazuje, że poziom należytej staranności powinien być oceniany z perspektywy powiązań płatnika i odbiorcy płatności. Dlatego też w przypadku płatności do podmiotów powiązanych stopień oczekiwanej staranności i zgromadzonej dokumentacji będzie wyższy/szerszy. Co istotne, nowe zasady dochowania należytej staranności przez płatników obowiązują dla wszystkich należności opodatkowanych podatkiem u źródła bez względu na ich kwotę.

Zmiana zasad podpisywania oświadczeń na potrzeby stosowania preferencji

Kolejną zmianą wartą odnotowania jest możliwość podpisania oświadczenia WH-OSC przez jednego, wyznaczonego członka zarządu. Do 31 grudnia 2021 roku wszyscy członkowie zarządu musieli złożyć stosowne oświadczenia, co wiązało się z wieloma problemami głównie natury technicznej. Wprowadzona zmiana w tym zakresie w dużym stopniu upraszcza składanie oświadczenia.

O tym czy powyższa zmiana rozwiązała wszystkie problemy podatników związane ze składaniem oświadczeń WH-OSC dowiedzą się Państwo z poprzedniego wpisu z cyklu WHT 2022.