Pakiet ViDA: trzeci filar – jednolita rejestracja VAT

Jednolita rejestracja VAT (Single VAT Regristration) jest ostatnim z filarów zmian wprowadzanych w ramach pakietu ViDA, choć zmiany te wejdą w życie najszybciej z całego pakietu, od 1 lipca 2028 r., a zatem przed pozostałymi dwoma filarami (DRR i Platform Economy).

Celem wprowadzanych zmian jest ograniczenie konieczności uzyskiwania przez podatników rejestracji w charakterze czynnego podatnika VAT we wszystkich krajach, w których dokonują sprzedaży, a tym samym zmniejszenie ciężarów administracyjnych związanych z obsługą rozliczeń w poszczególnych krajach.

OSS – rozszerzenie zastosowania

Pierwszym rozwiązaniem mającym się przyczynić do realizacji założonego celu jest rozszerzenie zastosowania procedury One Stop Shop (OSS). Obecnie ma ona zastosowanie do świadczenia usług na rzecz konsumentów, a także wewnątrzwspólnotowej dostawy towarów na odległość (czyli sprzedaży wysyłkowej na rzecz konsumentów) – czyli sytuacji, gdy miejsce opodatkowania jest w kraju konsumpcji, co wiąże się z koniecznością rozliczenia lokalnego podatku VAT.

Po wejściu w życie zmian dotyczących jednolitej rejestracji VAT, procedura OSS będzie miała zastosowanie również do: 

• dostawy towarów wraz z instalacją lub montażem, 
• dostawy towarów na pokładzie statków, samolotów lub pociągów,
• dostawy gazu, energii elektrycznej, ogrzewania i chłodzenia,
• wybranych dostaw lokalnych.

Zmiany te należy ocenić pozytywnie, gdyż rozszerzenie zastosowania OSS jest naturalnym i oczekiwanym rozwinięciem obecnie stosowanego mechanizmu. Co więcej, regulacje w obecnym kształcie prowadziły do nieco kuriozalnych sytuacji, w których przykładowo budowa budynku mogła zostać rozliczona w ramach OSS, ale dostarczenie instalacji wymagającej montażu i uruchomienia na miejscu wiązało się z obowiązkiem rejestracji w kraju dostawy.

Koniec call-off stock

Co istotne, procedura OSS obejmie również przemieszczenia towarów własnych, a w związku z tym wyłączony zostanie mechanizm call-off stock, gdyż stanie się on już bezprzedmiotowy. Pozwoli to uniknąć obowiązku rejestracji w państwie, do którego towary są przemieszczane. Jest to niezwykle istotna zmiana dla wielu podatników przemieszczających towary na terenie UE bez ich sprzedaży (np. do magazynów).

Harmonizacja w zakresie krajowego reverse charge

Kolejnym środkiem mającym przyczynić się do uproszczenia w obrocie pomiędzy krajami UE jest zharmonizowanie regulacji dotyczącej stosowania krajowego mechanizmu reverse charge. Obecnie Dyrektywa VAT przewiduje opcję dla państw członkowskich pozwalającą na objęcie procedurą reverse charge dostaw towarów lub świadczenia usług dokonywanych przez podatników nie posiadających siedziby na ich terytorium. Taki stan rzeczy prowadzi do pewnego chaosu, gdyż poszczególne kraje w różnym zakresie skorzystały z tej opcji, przez co podatnicy muszą każdorazowo analizować, czy w danym kraju możliwe jest rozliczenie w ramach reverse charge, a tam, gdzie państwa nie skorzystały z tej opcji konieczna jest rejestracja w charakterze podatnika VAT.

Zmiany wprowadzane w ramach ViDA w obszarze jednolitej rejestracji VAT dokonują w tym zakresie istotnej zmiany, gdyż zasadą będzie, że procedura reverse charge ma zastosowanie do dostaw towarów i świadczenia usług dokonywanych przez podatników niemających siedziby i niezarejestrowanych do celów VAT w kraju, w którym VAT jest należny, gdy będą one dokonywane na rzecz podatników zarejestrowanych do celów VAT w tym kraju.

Podsumowanie

Planowane w ramach pakietu ViDA zmiany dotyczące jednolitej rejestracji VAT to krok w stronę uproszczenia i unowocześnienia systemu rozliczeń podatku VAT w Unii Europejskiej. Nowe regulacje, w tym rozszerzenie procedury OSS, likwidacja mechanizmu call-off stock oraz harmonizacja zasad stosowania mechanizmu reverse charge, znacząco ograniczą potrzebę lokalnych rejestracji VAT. To długo wyczekiwane i pozytywne zmiany, które zwiększą elastyczność działania przedsiębiorców na rynku wewnętrznym UE, ułatwią prowadzenie transgranicznej działalności gospodarczej i zredukują bariery administracyjne obciążające podatników.