Pakiet unijnych zmian VAT in the Digital Age cz 1

Polskich podatników czeka w najbliższych latach szereg istotnych zmian w związku z cyfryzacją fakturowania i rozliczeń VAT, nie tylko wynikających z wdrożenia krajowego systemu fakturowania elektronicznego (KSeF), ale również z nowych regulacji unijnych.

8 grudnia 2022 r. Komisja Europejska opublikowała propozycję zmian mających na celu dostosowanie rozliczeń VAT do wyzwań ery cyfrowej – tzw. pakiet „VAT in the Digital Age” (ViDA). Zmierza on przede wszystkim w kierunku modernizacji obowiązków sprawozdawczych VAT i fakturowania, dostosowania rozliczeń VAT do nowych wyzwań rynkowych (wprowadzając nowe obowiązki VAT dla platform cyfrowych) oraz dalszego uszczelniania unijnego systemu VAT. Tzw. luka VAT za 2020 r. w całej UE jest szacowana na 93 mld EUR, dlatego zwalczanie oszustw i nadużyć w VAT jest jednym z priorytetów działań unijnych.

Pakiet ViDA obejmuje trzy główne obszary zmian:

1. Cyfryzację sprawozdawczości VAT i dostosowanie jej do wyzwań ery cyfrowej (DRR – Digital Reporting Requirements)

Zmiany w tym obszarze będą dotyczyć m.in.:

• wprowadzenia faktury elektronicznej jako standardu, bez wymogu uzyskiwania zgody nabywcy na otrzymywanie e-faktur, co również skutkuje brakiem konieczności uzyskania przez państwa członkowskie zgody Rady UE na obowiązkowe e-faktury,,
• wprowadzenia faktury ustrukturyzowanej jako standardu faktury elektronicznej (obecnie stosowana w wybranych transakcjach B2G),
• wprowadzenia obowiązkowego e-fakturowania w ustrukturyzowanej formie w czasie rzeczywistym dla transakcji wewnątrzwspólnotowych B2B,
• raportowanie w czasie rzeczywistym informacji o transakcjach wewnątrzwspólnotowych (rozwiązanie to zastąpi obecne miesięczne informacje podsumowujące VAT-UE).

Z perspektywy polskich podatników istotne będzie, aby wymogi unijnych faktur ustrukturyzowanych były spójne z naszymi rodzimymi rozwiązaniami w zakresie fakturowania elektronicznego, tj. systemem KSeF, który w formie obowiązkowej ma być wprowadzony od 2024 r. Ponadto warto zwrócić uwagę, że opublikowane propozycje zmian w przepisach unijnych zabraniają wprowadzenia krajowych systemów e-fakturowania w formule clearingu, czyli walidacji prawidłowości e-faktur, a takie założenia przyjęto w polskim rozwiązaniu.

2. Dodatkowe obowiązki w obszarze VAT dla platform cyfrowych (platform economy)

Rozwój technologii umożliwił rozwój nowych obszarów biznesu z udziałem platform cyfrowych, gdzie w ocenie organów unijnych konieczne jest uszczelnienie poboru podatku VAT. W konsekwencji, planowane jest nałożenie na nie dodatkowych obowiązków w obszarze VAT obejmujących m.in. rozszerzenie zakresu fikcji prawnej, w której platformy pełnią rolę tzw. uznanego dostawcy (zobowiązanego do rozliczenia VAT) w zakresie ułatwianych przez daną platformę transakcji dotyczących następujących obszarów:

• usług krótkoterminowego zakwaterowania oraz usług transportu pasażerskiego (świadczonych przez podmioty nierozliczające VAT od tych transakcji),
• wszystkich transakcji towarowych w UE ułatwianych przez platformę, bez względu na pochodzenie faktycznego sprzedawcy i status nabywcy (B2C i B2B); przewidziano jedynie wyłączenie dla platform działających tylko w jednym kraju UE i ułatwiających transakcje tylko w tym jednym kraju,
• przemieszczeń towarów faktycznego sprzedawcy między krajami UE dla potrzeb działalności prowadzonej na platformie (np. w modelach fulfilemnt center wspieranych przez platformę).

3. Uproszczenia w ramach koncepcji pojedynczej rejestracji VAT (SVR – Single VAT Registration)

Dla podatników prowadzących działalność na obszarze różnych państw członkowskich rozszerzenie funkcjonującej już obecnie koncepcji pojedynczej rejestracji VAT będzie stanowić duże uproszczenie. Zgodnie z pakietem ViDA koncepcja SVR ma być realizowana m.in. poprzez:

• rozszerzenie procedury szczególnej One Stop Shop (OSS) wprowadzonej w pakiecie VAT e-commerce również na inne transakcje, takie jak dostawy towarów używanych, dzieł sztuki, przedmiotów kolekcjonerskich i antyków w ramach procedury szczególnej „VAT marża”, a także przemieszczenie towarów własnych między państwami członkowskimi,
• wprowadzenie obowiązkowego odwrotnego obciążenia (reverse charge) dla rozliczania transakcji realizowanych przez sprzedawcę nieposiadającego rejestracji VAT w danym państwie członkowskim,
• rozszerzenie procedury szczególnej OSS nieunijny na dostawy do wszystkich konsumentów (nie tylko z UE),
• doprecyzowanie zasad stosowania uproszczenia dla transakcji B2C w obszarze usług telekomunikacyjnych, nadawczych i elektronicznych oraz wewnątrzwspólnotowej sprzedaży towarów na odległość (WSTO) realizowanych poniżej progu 10.000 EUR.

Proponowane zmiany są bardzo istotne w zasadzie dla wszystkich podatników. Mają być wprowadzane stopniowo w latach 2024-2028.

Najpierw jednak propozycje zmian muszą przejść standardową ścieżkę legislacyjną w organach unijnych, a następnie będą sukcesywnie wdrażane w krajowych przepisach państw członkowskich.

***

W kolejnych wpisach przybliżymy bardziej szczegółowo zakres poszczególnych obszarów zmian objętych pakietem ViDA. Warto mieć świadomość, jakie wyzwania czekają podatników w najbliższych latach nie tylko na skutek zmian wprowadzanych na krajowym podwórku, ale również na poziomie unijnym.