Oświadczenie TP w przypadku nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń – wątpliwości zostały rozwiane

Brzmienie przepisów o cenach transferowych, obowiązujące od 1 stycznia 2022 roku, eliminuje pojawiąjące się dotychczas wątpliwości związane z obowiązkami sprawozdawczymi w zakresie cen transferowych dotyczące nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń. Wątpliwości te dotyczyły możliwości podpisania oświadczenia o rynkowości rozliczeń (tzw. oświadczenie TP) w sytuacji, gdy podmiot powiązany otrzymał nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub prawa albo inne świadczenia w naturze.

W ustawie doprecyzowane zostało, iż rozpoznanie przychodów podatkowych z tytułu nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie otrzymanego świadczenia w wysokości rynkowej, pozwala na podpisanie oświadczenia o rynkowości cen.

Dotychczasowe podejście organów

Na gruncie przepisów obowiązujących do końca 2021 roku, pojawiło się kilka interpretacji, w których organy podatkowe wskazywały na brak możliwości podpisania oświadczenia o rynkowych warunkach transakcji, w ramach której podatnik otrzymywał nieodpłatne lub częściowo odpłatne świadczenie, mimo rozpoznawanego z tego tytułu przychodu podatkowego.

Organy podatkowe stały na stanowisku, że podatnik w przypadku takiej transakcji nie jest uprawniony do złożenia oświadczenia, ponieważ przychód z tytułu nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń nie jest ceną transferową ustaloną na warunkach, jakie ustaliłyby między sobą podmioty niezależne (pomimo rozpoznania przychodu z tego tytułu). Takie stanowisko przyjął m.in. Dyrektor KIS w interpretacji indywidualnej z 28 lutego 2020 roku (sygn.: 0111-KDIB1-1.4010.544.2019.1.BK).

Ze stanowiskiem KIS nie zgodził się jednak WSA, który uchylając powołaną interpretację w lipcu 2020 roku, odwołał się do wykładni celowościowej przepisów o cenach transferowych, które mają na celu zapobieganie erozji podstawy opodatkowania (wyrok prawomocny). Sąd wskazał, że w przypadku gdy podatnik rozpoznaje przychód podatkowy z tytułu nieodpłatnego lub częściowo odpłatnego świadczenia i deklaruje podatek wyższy niż w sytuacji braku tego rozpoznania, spełnia wspomniany cel przepisów.

Możliwość złożenia oświadczenia w przypadku rozpoznania przychodu z tytułu nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń

Jak wskazaliśmy na początku wpisu, rozbieżność stanowisk organów podatkowych, sądów i podatników w tym zakresie od początku 2022 roku została rozwiana. Zgodnie z brzmieniem przepisów w zakresie cen transferowych za 2022 roku (i kolejne), ustawodawca wprost wskazał, że w przypadku otrzymania nieodpłatnie lub częściowo odpłatnie rzeczy lub praw, lub innych świadczeń w naturze stanowiących przychód, ceny transferowe uważa się za ustalone na warunkach, które ustaliłyby między sobą podmioty niepowiązane, jeżeli przychód z tytułu takiego świadczenia został dla celów podatkowych wykazany zgodnie z zasadą ceny rynkowej (art. 11t ust. 2b ustawy o CIT).

Wprowadzona zmiana, niewątpliwie pozytywna dla podatników, potwierdza możliwość złożenia przez podatnika oświadczenia o sporządzeniu dokumentacji w przypadku transakcji o charakterze nieodpłatnym lub częściowo odpłatnym, pod warunkiem rozpoznania przychodu podatkowego z tego tytułu. W tym celu konieczne jest ustalenie rynkowego poziomu wynagrodzenia (za pomocą analizy cen transferowych), jakie ustaliłyby pomiędzy sobą podmioty niepowiązane w transakcjach zawieranych na porównywalnych warunkach.

Co to oznacza dla podatników?

Dotychczas podatnicy zastanawiali się, czy bezpieczne jest potwierdzenie rynkowości warunków otrzymywanych od podmiotów powiązanych nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń. Organy podatkowe mogły bowiem uznać, że podmioty niepowiązane nie zgodziłyby się na realizację danej transakcji na analogicznych warunkach (tj. bez wynagrodzenia), nawet jeśli podatnicy ujęliby odpowiednie przychody z tytułu takich świadczeń w swoich przychodach podatkowych. Wątpliwości te wiązały się z możliwością wystąpienia sankcji karno-skarbowych z tytułu poświadczenia nieprawdy w ramach oświadczenia TP dla osób odpowiedzialnych za podpisanie takiego oświadczenia.

Dzięki wprowadzonemu od 2022 roku doprecyzowaniu w przepisach podatnicy, którzy rozpoznali przychód z tytułu nieodpłatnych lub częściowo odpłatnych świadczeń na warunkach rynkowych, z mocy ustawy są uprawnieni do złożenia oświadczenia potwierdzającego sporządzenie dokumentacji cen transferowych oraz rynkowy charakter takiej transakcji.

Przypominamy również, że od 1 stycznia br. oświadczenie TP zostało połączone z formularzem TPR i będzie stanowić jeden dokument, przy czym dotyczy to transakcji realizowanych po 1 stycznia 2022 roku. Oznacza to, że dla transakcji zawieranych do 31 grudnia 2021 roku oświadczenie TP należy złożyć na dotychczas obowiązujących zasadach, tj. jako odrębny dokument od formularza TPR.

Problematykę nieodpłatnych świadczeń w kontekście ich rozumienia jako transakcji podlegających obowiązkom dokumentacyjnym poruszaliśmy również w jednym z poprzednich wpisów na naszym blogu dot. nieodpłatnego poręczenia.