Organy kontrolujące w dalszym ciągu korzystają z secret comparables

Od 2019 r. podatnicy zobowiązani są do przygotowywania analiz cen transferowych dla każdej transakcji kontrolowanej, objętej obowiązkiem dokumentacyjnym. Mogą przygotować je samodzielnie, w oparciu o dostępne dane lub zlecając ich sporządzenie zewnętrznym doradcom, posiadającym dostęp do specjalistycznych baz danych. Na rynku są jednak dane, które nie są dostępne ani dla podatników, ani dla doradców, i z których (mimo licznych sprzeciwów) w dalszym ciągu korzystają organy podatkowe. Praktyka organów podatkowych Praktyka organów z wykorzystywaniem tzw. secret comparables oznacza dla podatników konieczność podejmowania nierównej walki z organami. Nie mają oni dostępu do części rynkowych informacji z faktycznie realizowanych transakcji, w związku z tym nie mogą ich wykorzystać w ramach analizy cen transferowych. Przykładem jest analiza porównawcza dla transakcji pożyczki, stanowiąca przedmiot wyroku WSA w Gliwicach z dnia 24 marca 2021 r. (I SA/Gl 34/21). Podczas kontroli organ podważył zasadność stosowanych warunków transakcji udzielenia pożyczki, przeprowadzając analizę, mającą na celu określenie warunków o charakterze rynkowym. W tym celu zgłosił się do banków z żądaniem udzielania informacji na temat stosowanych przez nie umownych warunków lub tych oferowanych w ramach porównywalnych transakcji z podmiotami niepowiązanymi. O ile pozyskanie ofert przez podatników nie powinno stanowić większego problemu, o tyle pozyskanie informacji dotyczących konkretnych warunków umownych, stosowanych przez podmioty trzecie (tu: instytucje finansowe) jest w praktyce niemożliwe. Warunki, jakie banki określają w ramach zawartych umów, stanowią dane wrażliwe zależne od indywidulanych cech kredytobiorców, które nie są podawane do publicznej wiadomości ani nie są udostępniane na prośbę podatników. WSA zaakceptował podejście organu Podatnik sprzeciwił się wykorzystaniu do analizy przez organ podatkowy informacji pochodzących z rynku finansowego, żądając powołania niezależnego eksperta. WSA nie podzielił jednak jego opinii i zgodził się z podejściem organu podatkowego. Tym samym WSA zaakceptował przeprowadzoną przez organ analizę porównawczą, której źródłem są rzeczywiste umowy oraz oferty handlowe z okresu zawarcia kwestionowanej pożyczki. Samo porównanie pożyczki kontrolowanej do pożyczek zawieranych przez banki z podmiotami gospodarczymi nie budzi wątpliwości (jest to powszechna praktyka). Kontrowersję budzi jednak fakt, iż WSA zaakceptował źródło danych finansowych wykorzystanych przez organ do analizy. Jej podstawę stanowią głównie informacje niedostępne dla podatników, tzw. secret comparables, pochodzące z rzeczywistych umów bankowych, udostępnione na żądanie organu. Oferta ofercie nierówna Organy podatkowe dopuszczają możliwość wykorzystania w ramach analizy ofert. Chcąc wykorzystać takie dane należy jednak pamiętać, że wyróżnić można dwa rodzaje ofert: oferty publicznie dostępne oraz oferty dedykowane. Zgodnie z treścią Rekomendacji Forum Cen Transferowych z dnia 4 grudnia 2018 r.[1], wykorzystanie tych pierwszych możliwe jest zwłaszcza w przypadku sporządzania analiz zgodności. Oferty takie nie stanowią bowiem rzeczywistej transakcji, a ich warunki mogą ulegać zmianom przed sfinalizowaniem umowy. Oferty dedykowane (uwzględniające potrzeby danego podmiotu) mogą stanowić natomiast podstawę analiz porównawczych. Potwierdzeniem tego jest m.in. fakt, iż jednym ze źródeł danych porównawczych, jakie można wskazać w ramach formularza TPR, są oferty otrzymane od instytucji finansowych. Dla części podatników wykorzystanie takich ofert jest jedyną możliwością sporządzenia analizy porównawczej, szczególnie jeśli nie posiadają oni dostępu do baz danych. Wnioski istotne dla podatników Na przykładzie omawianego wyroku widać, iż organy podatkowe nadal wykorzystują posiadaną pozycję w ramach kontroli podatkowych. Wykorzystane do analizy rzeczywiste umowy bankowe to klasyczny przykład secret comparables i nie powinny, zgodnie z obowiązującymi przepisami, stanowić one źródła danych do przeprowadzania analiz podatkowych przez organy kontrolujące. Podatnicy mają możliwość wykorzystania przez podatników w analizach cen transferowych danych z ofert zebranych z rynku. W związku z tym powinni oni korzystać z danych, do których mają dostęp. Wówczas takie analizy będą pomocne przy określeniu rynkowego poziomu wynagrodzenia, jaki powinien być stosowany w transakcjach z podmiotami powiązanymi. Kluczowe jest zatem prawidłowe dobranie źródła danych stanowiących podstawę analizy porównawczej. [1] Rekomendacje Forum Cen Transferowych w zakresie technicznych aspektów przygotowywania analiz porównawczych (cz. 1) z dnia 4 grudnia 2018 r.