Opodatkowanie bonusu dla przedsiębiorcy

Rozwój technologii oraz gwałtowne zmiany gospodarcze spowodowały, że coraz więcej osób inwestuje w kryptowaluty. W wielu krajach pracodawcy, aby wyjść naprzeciw oczekiwaniom rynku pracy już teraz często decydują się na wypłatę bonusu lub części wynagrodzenia właśnie w walucie wirtualnej. Kryptowaluty, jako dodatkowe wynagrodzenie, pojawiają się również coraz częściej przy rozliczeniach między przedsiębiorcami. Trend ten umacnia się także w Polsce, zwłaszcza w branży IT.

Otrzymanie kryptowalut jako dodatkowego wynagrodzenia lub zapłaty za usługi może być interesujące dla tych, którzy szukają alternatywnych form lokowania oszczędności i generowanie zysków, akceptując ryzyka finansowe związane z dużymi wahaniami kursów. Warto spojrzeć na niniejszą kwestię również z perspektywy podatkowej.

Do takiej perspektywy odniósł się niedawno Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej w interpretacji z 11 października 2022 r., nr 0113-KDIPT2-1.4011.572.2022.2.MGR), odpowiadając na wniosek przedsiębiorcy z branży IT, rozliczającego się ryczałtem od przychodów ewidencjonowanych.

W złożonym zapytaniu przedsiębiorca zaznaczył, że otrzymał / może otrzymać w przyszłości dodatkowy bonus od kontrahenta wypłacony w formie kryptowalut. Co istotne, bonus nie stanowi zapłaty za żadne dodatkowe usługi i nie wynika z zawartej umowy o współpracy. Jego wypłata jest uznaniowa – zależy jedynie od woli kontrahenta.

Przedsiębiorca zamierza przechowywać kryptowaluty na swoim tzw. zimnym portfelu (cold wallet), a następnie ewentualnie wymieniać je na inne kryptowaluty lub sprzedawać za walutę tradycyjną, zmierzając do wygenerowania zysku.

W tak opisanym stanie faktycznym przedsiębiorca zapytał:

• czy przychód powstały wskutek otrzymania bonusu w kryptowalutach należy zakwalifikować jako przychód ze świadczeń w naturze i innych nieodpłatnych świadczeń otrzymanych w ramach działalności gospodarczej oraz
• czy w przypadku wymiany waluty wirtualnej, otrzymanej w formie bonusu, na prawny środek płatniczy, przedsiębiorca może rozpoznać koszty uzyskania przychodu w wysokości równej kwocie przychodu rozpoznanego na moment otrzymania tych walut?

Odpowiadając na pytania przedsiębiorcy Dyrektor KIS w pierwszej kolejności uznał, że świadczenie w postaci bonusu stanowi przychód otrzymany w ramach prowadzonej działalności gospodarczej. Jak wskazał organ z opisu sprawy wynika, że świadczenie w postaci bonusu jest niewątpliwie związane ze świadczonymi na podstawie umowy usługami, gdyż – stanowi „nagrodę za dobrą współpracę”, „może być traktowany jako np. nagroda za wyniki w pracy”, „stanowi swoistą nagrodę za dobrze wykonaną pracę”, „stanowi formę gratyfikacji”, czy też „jest działaniem motywacyjnym”.

Dalej organ wyjaśnił, że świadczenie w postaci bonusu wypłacanego w formie kryptowaluty, nie może zostać uznane za nieodpłatne świadczenie, w rozumieniu przepisów PIT. Stanowi ono konkretną korzyść ekonomiczną i jest konsekwencją czynności wykonywanych w ramach działalności gospodarczej, zatem jest pochodną wynagrodzenia przysługującego za świadczenie usług na podstawie zawartej umowy.

Dyrektor KIS uznał, że skoro bonus jest niewątpliwie związany z pozarolniczą działalnością gospodarczą, przychód ten należy opodatkować zgodnie z wybraną formą opodatkowania przychodów z działalności gospodarczej. W tym wypadku w formie ryczałtu od przychodów ewidencjonowanych, według stawki właściwej dla świadczonych usług. Wartość przychodu z tytułu otrzymania bonusu (pochodnej wynagrodzenia za świadczone usługi) stanowić będzie wartość otrzymanego świadczenia wyrażona w walucie tradycyjnej, będąca równowartością otrzymanych kryptowalut.

Odnosząc się natomiast do kwestii opodatkowania dochodu przy ewentualnym zbyciu kryptowaluty organ zaznaczył, że zgodnie z przepisami ustawy o PIT przychody z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej uważa się za przychody z kapitałów pieniężnych. Powyższą zasadę stosuje się również do przychodów ze zbycia kryptowalut uzyskanych w ramach prowadzonej działalności gospodarczej.

W konsekwencji, odpłatne zbycie waluty wirtualnej (otrzymanej tytułem bonusu od kontrahenta) skutkować będzie powstaniem przychodu z kapitałów pieniężnych na dzień dokonania wymiany waluty wirtualnej na walutę tradycyjną.

Dodatkowo organ wyjaśnił, że  koszty uzyskania przychodów z tytułu odpłatnego zbycia waluty wirtualnej, tj. udokumentowane wydatki bezpośrednio poniesione na nabycie waluty wirtualnej oraz koszty związane ze zbyciem waluty wirtualnej, podlegają rozliczeniu dla celów podatkowych w szczególnym trybie. Co do zasady są potrącane są w tym roku podatkowym, w którym zostały poniesione. Jeśli jednak w danym roku podatkowych ich wartość przekracza wartość uzyskanych przez podatnika przychodów z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej – nadwyżka kosztów nad przychodami nie jest stratą podatkową, ale jest przenoszona do rozliczenia jako koszty uzyskania przychodów z odpłatnego zbycia waluty wirtualnej w następnym roku.

Biorąc pod uwagę powyższe w niniejszej sprawie przychód odpowiadać będzie równowartości waluty tradycyjnej w stosunku do sprzedawanej kryptowaluty według aktualnego kursu. Jeżeli waluta wirtualna zostanie wymieniona na walutę tradycyjną, inną niż złoty, wartość przychodu zostanie przeliczona na złote według kursu średniego walut obcych ogłaszanego przez Narodowy Bank Polski z ostatniego dnia roboczego poprzedzającego dzień uzyskania przychodu.

Natomiast kosztem podatkowym będzie wartość bonusu otrzymanego w formie waluty wirtualnej, przeliczonego na walutę tradycyjną. Dodatkowo, kosztem uzyskania przychodu będą koszty związane ze zbyciem waluty wirtualnej, takie jak np. prowizje związane z wymianą/sprzedażą kryptowaluty.

Przedsiębiorscy, a także osoby fizyczne inwestujące w kryptowaluty powinny zwrócić szczególną uwagę na skutki podatkowe i dokumentowanie inwestycji.