Odliczanie VAT od najmu lokali dla pracowników

Wyrok NSA z 2 czerwca 2023 r., sygn. I FSK 542/19

Naczelny Sąd Administracyjny [dalej: NSA] w wyroku z 2 czerwca 2023 r.[1] orzekł w sprawie odnoszącej się do prawa do odliczenia VAT naliczonego z tytułu najmu lokali nieodpłatnie udostępnianych pracownikom i osobom współpracującym ze Spółką [dalej: spółka, wnioskodawca].

Stan faktyczny sprawy

Spółka wskazała, że jest podmiotem zatrudniającym znaczną liczbę osób na podstawie umowy o pracę, umowy zlecenia oraz współpracuje z zewnętrznymi kontrahentami. Zwracając się o wydanie interpretacji indywidualnej, przedstawiono zdarzenie przyszłe, w którym spółka planuje zawrzeć umowy najmu lokali mieszkalnych. Następnie lokale te będą bezpłatnie udostępniane pracownikom i osobom współpracującym ze spółką. Powyższe ze względu na m.in. czasowe przeniesienie pracownika do pracy w miejscowości innej niż jego stałe miejsce zamieszkania.

W związku z tym zapytano – czy spółce będzie przysługiwało prawo do odliczenia podatku VAT z otrzymywanych od wynajmującego faktur za wynajem (otrzymanych od dostawców faktur za media związane z lokalami) oraz z otrzymanych od innych podmiotów faktur związanych z wykończeniem i wyposażeniem lokali mieszkalnych. Zdaniem spółki, istnieje pośredni związek pomiędzy nabywanymi usługami a działalnością gospodarczą spółki, a w konsekwencji – czynnościami opodatkowanymi VAT.

Jakie jest stanowisko Dyrektora Krajowej Informacji Skarbowej?

Dyrektor Krajowej Informacji Skarbowej [dalej: Dyrektor KIS] nie podzielił stanowiska spółki w tym zakresie i w wydanej interpretacji indywidualnej uznał je za nieprawidłowe[2]. Jako argument wskazał, że skoro wydatki na najem są związane bezpośrednio z czynnościami niepodlegającymi opodatkowaniu (nieodpłatnym udostępnieniem lokali mieszkalnych na rzecz pracowników, zleceniobiorców, kontrahentów), to w konsekwencji prawo do odliczenia podatku naliczonego od przedmiotowych wydatków nie przysługuje spółce w ogóle. Dyrektor KIS podkreślił także, że nie ma znaczenia pośredni wpływ wydatków na czynności opodatkowane. Możliwe jest bowiem bezpośrednie przyporządkowanie ich do konkretnych czynności wykonywanych przez spółkę, niepodlegających opodatkowaniu VAT.

Wojewódzki Sąd Administracyjny podziela stanowisko Dyrektora KIS

Sprawa trafiła do WSA, który podzielił stanowisko Krajowej Informacji Skarbowej i oddalił skargę spółki. Sąd podkreślił nadrzędność występującego bezpośredniego związku omawianych wydatków z czynnościami nieopodatkowanymi, a tym samym zanegował prawo do odliczenia VAT[3].

A co na to Naczelny Sąd Administracyjny?

Dopiero NSA w wyroku z 2 czerwca 2023 r. uchylił zaskarżony wyrok sądu I instancji oraz interpretację w zakresie prawa do odliczenia podatku naliczonego. NSA podkreślił, że nawet jeśli przedstawione wydatki na najmem lokali mieszkalnych dla pracowników i współpracowników spółki nie mają bezpośredniego odzwierciedlenia w osiąganych obrotach, to ich poniesienie warunkuje uzyskanie obrotu opodatkowanego VAT niejako poprzez zabezpieczenie utrzymania źródła przychodu. A zatem – pośredni związek z opodatkowaną działalnością istnieje, a spółka powinna mieć prawo do odliczenia podatku naliczonego związanego z ich poniesieniem.

Znaczenie w VAT

Odliczenie VAT naliczonego jest możliwe w przypadku, gdy dokonany zakup ma związek z czynnościami opodatkowanymi, wykonywanymi przez podatnika[4].

Organy podatkowe często stały na stanowisku, że zaspokojenie potrzeb mieszkaniowych pracowników ma charakter osobisty. Niezasadne jest więc prawo do odliczenia podatku naliczonego poprzez brak związku z prowadzoną działalnością gospodarczą podatnika.

Wyrok umacnia linię orzecznictwa, zgodnie z którą brak jest przeciwskazań, aby wydatki pośrednio związane z działalności gospodarczą mogły stanowić podstawę do odliczenia podatku naliczonego, o ile ich poniesienie warunkuje uzyskanie obrotu opodatkowanego podatkiem od towarów i usług.

*****

[1] Sygn. akt I FSK 542/19.

[2] Sygn. akt 0111-KDIB3-1.4012.55.2018.2.ICz.

[3] Sygn. akt I SA/Wr 707/18.

[4] Zgodnie z art. 86 ust. 1 ustawy o VAT.