Objaśnienia MF w sprawie obligatoryjnego split paymentu – czy cieszymy się z takiego prezentu pod choinkę?

W dniu 23 grudnia 2019 r. na stronach MF opublikowane zostały zapowiadane już wcześniej objaśnienia podatkowe w sprawie mechanizmu podzielonej płatności (dalej „Objaśnienia ws MPP”) oraz Białej Listy (Wykazu podatników VAT). Wydawałoby się więc, że lepiej być nie może. Objaśnienia wydane zostały tuż przed wejściem w życie 1 stycznia 2020 r. sankcji za brak płatności w ramach split paymentu, czy na rachunki spoza Białej Listy. Co więcej, objaśnienia wydane zostały w trybie art. 14a § 1 pkt 2 Ordynacji podatkowej, co oznacza, że zastosowanie się do nich spowoduje objęcie podatnika ochroną taką, jak w przypadku uzyskania interpretacji podatkowej. W zakresie więc wskazanym w objaśnieniach podatnicy nie muszą już występować z wnioskami o indywidualne interpretacje podatkowe w celu potwierdzenia sposobu rozumienia przepisów. A te niestety budzą istotne wątpliwości.

Z tej perspektywy wydanie objaśnień należy więc przyjąć z entuzjazmem. Niemniej pojawia się pytanie, czy kierunek wykładni i odpowiedzi na nurtujące nas pytania wskazane w objaśnieniach satysfakcjonują podatników.

W pierwszej kolejności analizie poddamy Objaśnienia ws MPP. W kolejnym wpisie omówimy te dotyczące Wykazu podatników VAT.

Co zostało potwierdzone?

Z opublikowanych Objaśnień ws MP wynika, że obligatoryjny split payment dotyczy płatności za nabycie towarów lub usług wymienionych w załączniku nr 15 do ustawy o VAT, udokumentowanych fakturą o kwocie brutto wyższej niż 15 tys. zł. Warto wskazać w tym zakresie na wcześniejsze wypowiedzi projektodawcy, że  mechanizm ma zastosowanie do płatności równej lub powyżej 15 tys. zł, podczas gdy brzmienie przepisu wskazuje, że jest w nim mowa tylko o kwocie 15 tys. zł. Wydaje się jednak, że dyskusje na ten temat z praktycznego punktu widzenia nie mają znaczenia. Większość podatników przygotowując się do wdrożenia split paymentu i tak przyjmuje podejście, że limit kwotowy to 15 tys. zł i więcej.

Co więcej, Objaśnienia ws MPP w sposób wyraźny wskazują, że w chwili obecnej split payment nie może być zastosowany przy innych, niż przelew, formach rozliczeń bezgotówkowych, np. płatności kartami płatniczymi, przekazach, wekslach. Oznacza to, że zapłata np. kartą w sytuacji, w której wystąpi obowiązek zapłaty w MPP, będzie oznaczała brak wykonania obowiązku zapłaty w MPP. Jest to bardzo zła wiadomość dla wielu podatników (np. sklepów elektronicznych, punktów sprzedających części motoryzacyjne) przyjmujących płatności za pośrednictwem kart płatniczych. Co więcej, pojawia się również pytanie, czy takie stanowisko jest zgodne z decyzją derogacyjną, która jest podstawą wprowadzenia mechanizmu obligatoryjnego, wskazującą że specjalne oznaczenie na fakturze występuje w przypadku, gdy płatność dokonywana jest elektronicznym przelewem bankowym.

Co istotne dla podatników, MF potwierdził, że nie będzie sankcjonowane umieszczanie na fakturze adnotacji „mechanizm podzielonej płatności” mimo braku takiego obowiązku. Jeżeli nabywca otrzyma taką fakturę to nie ma obowiązku uregulowania płatności za nią w MPP. Objaśnienia ws MPP rozwiewają więc pojawiające się ostatnio wątpliwości dotyczące sankcji po stronie nabywcy w przypadku błędnego oznaczenia przez sprzedawcę faktury „mechanizm podzielonej płatności”. MF potwierdził, że w sytuacji, gdy nie zostały spełnione przesłanki oznaczenia faktury wyrazami „mechanizm podzielonej płatności”, czyli nie zaistniały przesłanki obligatoryjnej podzielonej płatności, a mimo to faktura zawiera oznaczenie „mechanizm podzielonej płatności”, wówczas nabywca nie ma obowiązku zapłaty w podzielonej płatności i tym samym nie będzie ponosił konsekwencji na gruncie podatku dochodowego, jeżeli zapłaci w inny sposób, niż w podzielonej płatności.

Co jeszcze zawierają Objaśnienia ws MPP?

Objaśnienia ws MPP zawierają również wyjaśnienia w zakresie:

• sposobu płatności faktur korygowanych (w tym potwierdzenie, że w przypadku zwrotu płatności przez sprzedawcę w wyniku wystawienia faktury korygującej in minus, nawet w sytuacji gdy faktura korygująca jest na kwotę powyżej 15 tys. zł i zawiera pozycje z załącznika nr 15 do ustawy o VAT brak jest obowiązku stosowania MPP),
• płatności na rzecz faktora, dokonywanych w ramach postępowania egzekucyjnego, na rzecz komorników, w ramach likwidacji szkód,
• stosowania mechanizmu w okresie przejściowym (w tym potwierdzenie, że w przypadku dostawy towaru nieobjętego do końca października 2019 r. załącznikiem nr 11 czy 14, brak jest obowiązku płatności w ramach MPP w przypadku faktury wystawionej pod koniec października 2019 r., gdy dostawy dokonano w listopadzie 2019 r.);
• regulowania zobowiązań w drodze potrącenia (w tym wskazanie, że nie ma możliwości uznania kompensat wielostronnych (umownych) za dopełnienie obowiązków związanych z obligatoryjnym MPP);
• dokonywanie przelewów zbiorczych (w tym zakresie wskazując, że podatnik musi zapłacić w MPP wszystkie faktury, z całą kwotą VAT z danego okresu , nawet jak nie podlegają one płatności w MPP);
• dokonywania płatności zaliczkowych (potwierdzając, że w tym zakresie decyduje wartość brutto faktury oraz przedmiot transakcji – co powodować może nadal pewne wątpliwości, czy chodzi wyłącznie o płatności zaliczkowe dokonywane na podstawie faktur zaliczkowych, co byłoby bez wątpienia podejściem praktycznie ograniczającym możliwość zastosowania MPP przy zaliczkach; wskazanie, że zaliczki nie są objęte systemem płatności zbiorczych w MPP).

A czego nam zabrakło… ?

Niestety omawiane Objaśnienia ws MPP nie adresują wielu wątpliwości, które nadal nurtują podatników w związku z implementacją nowych przepisów. Oprócz wskazanych powyżej, można przykładowo wymienić:

• czy będzie sankcjonowane dokonywanie płatności zbiorczych w ramach split paymentu jednak w inny sposób, niż ten który wynika z przepisów (np. dokonanie przelewu zbiorczego tylko za wybrane faktury zakupowe, gdy przelew nie obejmie wszystkich faktur wystawionych w danych okresie)?
• w jaki sposób rozumieć zakres przedmiotowy załącznika nr 15 w odniesieniu do towarów z branży motoryzacyjnej (hurtowa/ detaliczna sprzedaż części i akcesoriów)?
• oznaczanie faktur inną klauzulą niż „mechanizm podzielonej płatności” np. „MPP”, czy „Split payment”,
• sposób dokonywania potrącenia w ramach split paymentu (czy tylko proporcjonalnie ?),
• oznaczanie klauzulą „mechanizm podzielonej płatności” faktur, które mają być przedmiotem kompensaty.

Pomimo więc początkowej radości z wydania Objaśnień ws MPP, entuzjazm trochę opadł po głębszej ich analizie. Pozostaje mieć nadzieję, że w najbliższym czasie poznamy również stanowisko organów podatkowych odnośnie pozostałych wątpliwości, które nie zostały omówione w objaśnieniach.