NSA: podatnik nie ma obowiązku zapłacenia podatku najwyższego, jednakże państwo ma prawo bronić się przed działaniami mającymi na celu unikanie opodatkowania

8 lipca 2019 r. znalazła swój finał w sądzie sprawa dotycząca pierwszej odmowy wydania opinii zabezpieczającej. NSA oddalił skargę kasacyjną podatnika i tym samym uznał, że organ podatkowy prawidłowo zakwestionował racjonalność działań podejmowanych przez spółkę. Zapadłe orzeczenie może okazać się bardzo istotne dla praktyki stosowania przepisów o przeciwdziałaniu unikaniu opodatkowania. Poniżej przedstawiam wnioski z uzasadnienia, póki co ustnego, do wyroku NSA. Klauzula  zgodna z Konstytucją NSA nie znalazł podstaw do zainicjowania postępowania przed Trybunałem Konstytucyjnym w przedmiocie konstytucyjności ogólnej klauzuli przeciwko unikaniu opodatkowania [Klauzula]. Sąd wskazał, że przepisy są jasne, precyzyjne i umożliwiają podatnikowi zorientowanie się w jego sytuacji prawnej. Według NSA Klauzula nie ogranicza również swobody prowadzenia działalności gospodarczej. Przedsiębiorca może nadal prowadzić swoje sprawy w sposób dla niego wygodny, jednakże musi się liczyć z tym, że z tych działań mogą być wyprowadzone nieco odmienne, niż oczekiwane skutki podatkowe. Stwierdził także, że co prawda podatnik nie ma obowiązku płacenia najwyższego podatku, jednakże państwo ma prawo bronić się przed działaniami mającymi na celu unikanie opodatkowania. Cel i przedmiot ustawy NSA wskazał, że analizując działanie podatnika pod kątem jego sprzeczności z celem i przedmiotem ustawy, nie można ograniczać się do poszczególnych przepisów, należy natomiast brać pod uwagę cel i przedmiot całej ustawy. Przedmiotem opodatkowania w CIT jest dochód, a więc należy badać, czy w wyniku działań podatnika dochód wykazany do opodatkowania odpowiada temu, co podatnik rzeczywiście uzyskał. Sztuczność transakcji Zdaniem NSA jeżeli daną operację można dokonać na różne sposoby, to wybór zawiłej drogi może stanowić o jej sztuczności. Sąd zwrócił uwagę, że działania takie jak wprowadzenie podmiotu pośredniczącego oraz przeprowadzanie bardzo wielu czynności w sytuacji kiedy cel transakcji można osiągnąć w zasadzie jedną czynnością dają podstawy do twierdzenia, że takie działanie podatnika może być sztuczne, jeżeli nie zostało wykonane w dominującej mierze z uzasadnionych przyczyn ekonomicznych. Istotność korzyści podatkowej NSA wskazał, że organ podatkowy  jest zobowiązany jedynie do analizy korzyści wskazanych przez podatnika i nie ma obowiązku odgadywania celów i korzyści jakie chce osiągnąć podatnik. Sąd zwrócił także uwagę, że jeżeli występuje duża różnica między kwotą potencjalnych oszczędności o charakterze biznesowym wskazanych przed podatnika a kwotą korzyści podatkowej, to należy przyjąć, że czynność została dokonana przede wszystkim dla celów podatkowych. W uzasadnieniu pisemnym NSA prawdopodobnie rozbuduje przedstawioną argumentację i wyrok może być istotny dla dalszego stosowania Klauzuli. Wyrok NSA z 8 lipca 2019 r. (sygn. akt II FSK 135/19)