Nielegalne wyprowadzenie wyrobu ze składu podatkowego

W sytuacji nielegalnego wyprowadzenia wyrobu ze składu podatkowego to na podmiocie prowadzącym skład ciąży obowiązek zapłaty akcyzy od tego wyrobu. Takie stanowisko zaprezentował TSUE w wyroku z 7 września 2023 r.[1]

Stan faktyczny

Sprawa dotyczyła włoskiej spółki, która prowadziła działalność w zakresie magazynowania i transportu produktów naftowych. Spółka ta jest także właścicielem składu podatkowego.

Wysłała ona ze swojego składu podatkowego – znajdującego się we Włoszech – przesyłki (łącznie było ich 196), które zawierały oleje mineralne (olej napędowy i benzynę). Powyższe w ramach systemu zawieszenia podatku akcyzowego do spółki z siedzibą w Słowenii. Co ciekawe, kwota podatku akcyzowego (gdyby był należny), jaka przypadałaby na te przesyłki, wyniosła 2 816 426,10 EUR.

Spółka sporządziła dla każdej przesyłki administracyjny dokument towarzyszący „ADT” w czterech egzemplarzach. Egzemplarz nr 3 miał towarzyszyć towarom i zostać zwrócony przez odbiorcę do nadawcy wraz z potwierdzeniem odbioru towarów.

Słoweński podmiot zwrócił włoskiej spółce egzemplarz nr 3 „ADT” do każdej z tych przesyłek. Umieszczono na nim potwierdzenie odbioru towarów oraz pieczęć słoweńskiego organu celnego.

Włoskie organy celne nabrały podejrzeń. W ramach procedury pomocy administracyjnej ustaliły, że dokument ten, aż dla 161 przesyłek był fałszywy (jedynie 35 przesyłek faktycznie wprowadzono na terytorium słoweńskie).

Ponieważ organy te nie były w stanie określić miejsca, w którym wyroby w sposób niezgodny z prawem dopuszczono do konsumpcji, stwierdziły, że do nieprawidłowości doszło na terytorium Włoch i ściągnięcie akcyzy należy do państwa włoskiego. Kwotę należnej akcyzy oszacowano na 2 668 179 EUR.

Postępowanie przed TSUE

Istotą było wskazanie przez TSUE, czy zwolnienie z podatku akcyzowego przewidzianego dla ubytków wynikających ze zdarzeń losowych/siły wyższej, może mieć zastosowanie również do przedstawionej sytuacji właściciela składu, tj. na skutek czynu bezprawnego, z którym nie można powiązać właściciela składu i który można przypisać wyłącznie osobie trzeciej (skład nie wiedział o fałszerstwie dokumentów przez odbiorcę).

TSUE w wyniku analizy przepisów wskazał, że właściciel składu jest zwolniony z podatku akcyzowego, jeżeli spełnione są dwie przesłanki, mianowicie:

• po pierwsze, istnienie „ubytku”, który występuje w ramach systemu zawieszenia oraz
• po drugie, że ten „ubytek” wynika z czynników losowych lub z siły wyższej.

TSUE podkreślił, że zniknięcie ze składu wyrobu objętego systemem zawieszenia oznacza faktyczną niemożność dopuszczenia tego wyrobu do konsumpcji, a tym samym wprowadzenia go do obrotu handlowego. Natomiast analizowany w wyroku wyrób został niezgodnie z prawem wyprowadzony z systemu zawieszenia i znalazł się obrocie handlowym.

Konsekwentnie TSUE stwierdził, że niezgodne z prawem wyprowadzenie wyrobu objętego podatkiem akcyzowym z systemu zawieszenia nie spełnia definicji ubytku (wyrób jest w obrocie).

Ponadto zaakcentował, że właściciel składu jest podmiotem zobowiązanym do zapłaty podatku akcyzowego w przypadku, gdy nieprawidłowości lub naruszenia pociągają za sobą wymagalność tego podatku. Dodatkowo odpowiedzialność ta jest obiektywna i nie opiera się na udowodnionej lub domniemanej winie właściciela składu, lecz na jego uczestnictwie w działalności gospodarczej.

W rezultacie TSUE wskazał, że wyprowadzenie ze składu z naruszeniem prawa w ramach systemu zawieszenia będzie skutkowało po stronie składu koniecznością zapłaty akcyzy. Powyższe nawet w sytuacji, gdy nastąpiło to na skutek czynu bezprawnego, z którym nie można powiązać właściciela składu i który można przypisać wyłącznie osobie trzeciej.

Podsumowanie

Podejście TSUE powinno skłonić właścicieli składów do weryfikacji swoich odbiorców, w tym wprowadzenia mechanizmów (wewnętrznych regulacji), które pozwoliłby na identyfikację kontrahentów. W przeciwnym razie podmiot prowadzący skład powinien się liczyć z koniecznością zapłaty akcyzy od wyrobów wyprowadzonych ze składu w systemie zawieszenia i w stosunku do których nie ma prawidłowego potwierdzenia, że dotarły do odbiorcy. 

***

[1] W sprawie C‑323/22 KRI SpA v Agenzia delle Dogane e dei Monopoli.