Minimalny podatek dochodowy a ceny transferowe – dlaczego odpowiednia identyfikacja powiązań ma znaczenie

Co ceny transferowe mają wspólnego z krajowym podatkiem minimalnym? Poza tym, że podatek ten naturalnie może objąć i jest ukierunkowany na podmioty działające w dużych grupach kapitałowych?

Kalkulacja podstawy opodatkowania

Kalkulacja podstawy opodatkowania odnosi się do kosztów finansowania dłużnego i usług niematerialnych zakupionych od podmiotów powiązanych. Dla przypomnienia przepisy wskazują, że podstawę opodatkowania stanowi suma trzech składników:

• 1,5% wartości przychodów spółki, z wyłączeniem tych pochodzących z zysków kapitałowych,
• kwota poniesionych na rzecz podmiotów powiązanych kosztów finansowania dłużnego, przekraczających wartość 30% EBITDA,
• kwota poniesionych na rzecz podmiotów powiązanych kosztów usług lub praw niematerialnych, przekraczających wartość 3 mln PLN plus 5% podatkowej EBITDA.

A powiązania należy określić właśnie na podstawie przepisów o cenach transferowych.

Aby prawidłowo wyznaczyć krąg podmiotów, które są ze sobą powiązane, nie należy ograniczać się jedynie do powiązań kapitałowych. Tym bardziej, że nie muszą one wynikać tylko z relacji pośród najbliższych udziałowców czy bezpośredniego właścicielstwa kapitałowego, ale również pośrednio – wtedy gdy jeden podmiot posiada w kapitale drugiego podmiotu określony udział, a z kolei ten drugi posiada udział w kapitale zupełnie innego podmiotu. Tym trudniejsze jest to zadanie w przypadku rozbudowanych struktur kapitałowych i właścicielskich. Co istotne, podmiotami powiązanymi są również podmioty krajowe (jest to specyfika polskich przepisów)!

Powiązania to także te – wydawać by się mogło – najprostsze do zidentyfikowania: relacje rodzinne (tj. związek małżeński, pokrewieństwo i powinowactwo do drugiego stopnia).

Dla podatnika pewnym wyzwaniem może być ustalenie powiązań osobowych i funkcyjnych (zarządczo – kontrolnych), występujących chociażby wtedy, gdy ta sama osoba sprawuje funkcje zarządcze lub kontrolne jednocześnie w obu podmiotach będących stronami danej transakcji. Jeżeli osoba fizyczna (np. Członek Zarządu czy Rady Nadzorczej) ma co najmniej 25% praw głosu lub do udziału w zyskach/stratach sprawa jest jasna powiązania występują. A jeżeli nie, wtedy trzeba ocenić możliwość wpływu danej jednostki na działalność spółki, co nie jest jednoznaczne.

I o ile formalnie umocowani Członkowie Zarządu, podejmujący decyzję w spółce, nie są trudni do oceny, ich rola i funkcja wprost określają, możliwość podejmowania decyzji, przy czym kłopotliwe może być ocenienie % praw głosu. O tyle należy pamiętać, że również pozostałe osoby które nie są formalnie umocowane, mogą być zidentyfikowane jako osoby które mają zdolność do wywierania znaczącego wpływu na podmiot. Przykładem czynności które mogą to determinować jest np. podejmowanie decyzji o rezygnacji z części działalności czy wprowadzeniu na rynek nowego produktu czy posiadanie kontroli nad finansami jednostki.

Stąd istotne jest, aby jeszcze przed przystąpieniem do kalkulacji podatku, upewnić się czy mamy prawidłowe zidentyfikowane powiązania. Błędne założenia w tym zakresie mogą przełożyć się na niewłaściwą kalkulację wysokości podatku minimalnego.

Oczywiście istnieje jeszcze alternatywna uproszczona metoda kalkulacji podstawy opodatkowania, z której podatnicy mogą skorzystać i nie odnosi się ona do podmiotów powiązanych. Jednak pytanie, czy ta metoda będzie właściwa w Państwa przypadku.

Zwolnienie z podatku minimalnego

Odpowiednia ocena powiązań i struktury, w jakiej funkcjonuje podatnik może umożliwić skorzystanie ze zwolnienia z podatku minimalnego, albowiem z podatku minimalnego, wyłączone są podmioty funkcjonujące w prostych strukturach organizacyjnych. Czyli podatnicy, których udziałowcami, akcjonariuszami albo wspólnikami są wyłącznie osoby fizyczne i jeżeli podatnik nie posiada bezpośrednio lub pośrednio więcej niż 5%:

• udziałów (akcji) w kapitale innej spółki lub ogółu praw i obowiązków w spółce niebędącej osobą prawną,
• innych praw majątkowych związanych z prawem do otrzymania świadczenia jako założyciel (fundator) lub beneficjent fundacji, trustu lub innego podmiotu albo stosunku prawnego o charakterze powierniczym;

Co więcej, podatkiem minimalnym nie będą objęte grupy co najmniej dwóch podmiotów, w której jeden z nich posiada w ciągu całego roku podatkowego bezpośrednio lub pośrednio co najmniej 75% udziałów/akcji w pozostałych spółkach. Z tymże pod warunkiem, że wszystkie spółki w tej grupie mają spójny rok podatkowy, a udział łącznych przychodów w łącznych dochodach tych spółek jest wyższy niż 2%. Korzystając z tego zwolnienia grupa będzie zobowiązana dostarczyć do urzędu skarbowego informację o składzie grupy i spełnieniu warunków.

Warto odpowiednio wcześniej dokonać:

• oceny powiązań pod kątem możliwości skorzystania ze zwolnień z podatku minimalnego,
• dokonać wyboru metody ustalenia podstawy opodatkowania krajowym podatkiem minimalnym i w przypadku braku wyboru uproszczonej metody, upewnić się czy prawidłowo zidentyfikowaliśmy powiązania i tym samym dokonamy właściwej kalkulacji podatku.

Więcej użytecznych informacji o krajowym podatku minimalnym w kolejnych częściach cyklu na blogu „Trochę o CIT”.